Ana Sayfa
Kavram Arama : THS Google   |   Forum İçi Arama  

Üye İsmi
Şifre

Türkçe'deki Yabancı Kelimeleri Doğru mu kullanıyoruz? 'Disiplin' Örneği

Yanıt
Old 11-11-2007, 19:07   #1
Gemici

 
Varsayılan Türkçe'deki Yabancı Kelimeleri Doğru mu kullanıyoruz? 'Disiplin' Örneği

Disiplin

Dünya’daki tüm diller diğer dillerden alıntı yapmışlardır ve yapmaktadırlar. Yaşıyan dillerden hiçbirisi dışarıya, diğer dillerin etkisine kapalı değildir. Aradaki tek fark bazı diller diğerlerinden büyük ölçüde alıntı yaparak kendi öz benliklerini yavaş yavaş kaybederken, diğerlerinin mecbur olmadıkça alıntı yapmamaları ve öz benliklerini korumalarıdır.

Diğer dillerden alıntı yapmayı zorunlu kılan gerekçelerin başında teknik ve bilimsel kavramların ve yeni buluşlara ait adların alıntı yapan dilde olmayışı gelir. Bazı diller bu türden kavramları alırken ya okunuşu ve yazılışı ile alır, ya da yazılışını kendine adapte edip okunuşunu kaynak dildeki şekli ile bırakır. Bu konuyu fazla derinleştirmek istemiyorum.

Üzerinde durmak istediğim konu yapılan alıntıların o dille gerçekten kaynaşıp kaynaşmadıkları. Çoğu arapça kökenli olan ve Osmanlıca’dan günümüz Türkçesi’ne geçen kavram, ne yazık ki asıl kavram ailesinden ayrılmış ve yalnız başına kalmıştır. Kavram ailesi ile belirtmek istediğim aynı kökten gelen kelimeler topluluğudur. Kökünü, kaynağını bilmediğimiz için bazı kavramları yanlış olarak kullandığımız durumlar çoktur. Bilhassa ve bilakis kelimelerini karıştıran çok tanıdığım var. Bu durum sadece arapça kökenli kavramlar için değil, aynı zamanda diğer dillerden Türkçe’ye geçen kavramlar için de geçerlidir. Kelimenin tam anlamını, kökünü/kaynağını bilmediğimiz için, bilmemiz de çoğunlukla olanaksızdır etimolojik bir sözlüğe bakmadan, bazı yerlerde yanlış kullanırız.

Örnek: ‘disiplin’ kavramı. Nedir disiplin?
Karl Steuerwald’ın Almanca Türkçe sözlüğüne göre: Disiplinin Türkçe karşılığı: 1. disiplin, inzibat, zapturapt, sıkı düzen 2. (wissenschaftliche) ilim şubesi; disiplin 3. (sportliche) kayakçılık, eskrimcilik v.s. nin her nevi çeşidi.

Türk Dil Kurumu’nun İnternet Sözlüğü’ne göre: disiplin ( isim Fransızca discipline)
1. Sıkı düzen: "Bu belki de ordu için şart olan disiplin ruhunu bende bulamamış olmalarındandır."- R. N. Güntekin
2 . Kişilerin içinde yaşadıkları topluluğun genel düşünce ve davranışlarına uymalarını sağlamak amacıyla alınan önlemlerin bütünü: "Bazı kibar semtlerde ve Beyoğlu'nda bu disiplin biraz gevşerdi."- F. R. Atay.
3 . Öğretim konusu olan veya olabilecek bilgilerin bütünü, bilim dalı.

Burada ‘Disiplin’ kavramının sadece ‘bilim şubesi’ ve ‘bilim dalı’ anlamı üzerinde durmak istiyorum. Disiplin TDK’nın belirttiğinin tam tersine Fransızca’dan değil, Latince’den gelmektedir. Almanlar disiplinin bilimi ilgilendiren anlamını Almanca’ya ‘Einzelwissenschaft, ein Teilgebiet der Wissenschaft’ olarak çevirmiş. Einzelwissenschatın Türkçe’deki anlamı ‘Münferit(tekil,tek) Bilim’. Türkçe’deki tam karşılık ‘Bilim Dalı’ bence
Münferit Bilim nedir peki: Almanca’da: Einzelwissenschaft (auch: Disziplin, Fach, Fachwissenschaft) ist ein Teilbereich der Wissenschaft. Çeviri: Münferit Bilim ( ayrıca: disiplin, bölüm/kol/şube, ihtisas) Bilimin bir bölümüdür.
Wikipedia’nın Einzelwissenschaft sayfası 11 tane münferit bilim dalı sıralıyor. Hukuk: Rechtswissenschaften ve Doğal Bilimler: Naturwissenschaften bu bilim dallarından ikisi. Bu bağlamda incelediğimiz zaman hukuk (THS’nin başka bir alanında tartışıldığı gibi) bir ‘Disiplindir’ ama ne olduğu belli olmayan bir kavram olarak değil ‘Bilimdir’ anlamında. Bu açıdan değerlendirildiğinde hukukun bilim olarak, sosyolojiden, fizikten, kimyadan ve yüzlerce başka bilimden bir farkı yoktur.

Kısaca belitrmek gerekirse bilim dalı (disiplin) bilim kategorisinin bir alt kategorisidir ve bu alt kategorilerin hepsinin kendine göre diğer bir alt kategorisi vardır. Hukuk Ana Bilim Dalı’nın alt kategorileri veya disiplinleri(bilim dalları) şunlardır:

Hukuk Metodlojisi
Kriminoloji
Hukuk Doğmatiği
Hukuk Tarihi
Hukuk Felsefesi
Hukuk Sosyolojisi
Hukuk Teorisi
Karşılaştırmalı Hukuk


Almanca konuşan İsviçre ve Avusturya Einzelwissenschaft kavramının yerine disiplin kavramını kullanıyor.
Kimya: Disziplin Chemie
Fizik: Disziplin Physik
Biyoloji: Naturwissenschaftlıche Disziplin Biologie
Hukuk: Disziplin Recht v.s.

Saygılarımla
Old 11-11-2007, 20:46   #2
Envanter

 
Varsayılan

Türkçe gerçekten değişiyormu yoksa gelişiyormu yoksa benliğini yitiriyormu? ailemizden ilkokula, üniversiteden kütüphaneye, gazetelerden televizyona, günümüze kadar kullanılagelen dilimizde, yine 1920'li yıllardan itibaren tutarsak 2007 ile sonlandırırsak, Türkçemizdeki değişikliği farkedebiliriz. 1980 yılındaki ilkokul Türkçe kitaplarıyla günümüz ilkokul Türkçe kitaplarında kullanılan Türkçede farkedilir değişiklikler gözlenmektedir. Bu acaba Türkçede kullanılagelen arapça gibi dillerin zamanla atılması olarak yorumlanabilirmi yada farsça. Peki değişen dilimizde zamanla kullanılan kelimeler nereden gelmiştir.
Computer=Bilgisayar güzel bir eşlemedir. Ancak bu tür eşlemelerde ne kadar titizlik yapılmaktadır.
gelişen teknolojiye nazaran ülkemize gelen teknolojiye isim verme gereksinimi doğmakadır. Aksi halde yabancı diller dilimizi işgal ederler. Bu tıp olabilir, sanatta olabilir, spor dalıda olabilir.
Tekrar olacak ama, dilin özünü koruyabilmek için, gelişen ve değişen dünyaya ayak uydurmak adına gelişen ve değişen şeyleri kabul etmek adına da olsa bunlara kendi özümüze aykırı olmayacak isimler bulmalıyız. Bu bence bir gerekliliktir. Aksini ifade bile etmek istemiyorum.
Old 11-11-2007, 22:42   #3
Envanter

 
Varsayılan

Şuan dünya hakimi olan ingilizce saf bir dilmi? ingilizcenin yüzde seksen yada seksen beşi ingilizce değilmiş duyduğuma göre. Çok büyük değişimler geçirmiş bir dil.
Old 11-11-2007, 22:50   #4
Envanter

 
Varsayılan

Türkçe için mesela:
dizayn yerine tasarım diyebiliriz
şov yerine gösteri
depar yerine çıkış
branş yerine dal
misyon yerine görev
lokal yerine yerel
çekap yerine tam bakım
kaos yerine kargaşa
seans yerine oturum
kamuflaj yerine gizleme

gibi şimdilik bunlar aklıma gelenler
Old 11-11-2007, 23:03   #5
Envanter

 
Varsayılan

devam edelim;
Yabancı Kökenli- Türkçe Karşılık
CV-------------- Özgeçmiş, ÖG
Link----------- Bağlantı
Center--------- Merkez
Data----------- Veri
Prezentasyon--- Sunum
Download etmek- İndirmek
İzolasyon------ Yalıtım
Konsensus------ Uzlaşma
İllegal--------- Yasadışı
Departman------ Bölüm
Revize etmek--- Yenilemek
Global--------- Küresel
Seküriti------- Güvenlik
Sempatik------- Canayakın
Solüsyon------- Çözelti
Partikül------- Parçacık
Konsantrasyon (kimya)- Derişim
Radyasyon------ Işınım
Dominant------- Baskın
Enformatik----- Bilişim
Ego------------ Benlik
Softveyr------- Yazılım
Hardveyr------- Donanım
Versiyon------- Sürüm
Elastik-------- Esnek
Ekstra--------- Fazladan
Seyv etmek----- Kaydetmek
Printaut------- Çıktı
Printır-------- Yazıcı
Döküman-------- Belge
Text----------- Metin
Anons etmek---- Duyurmak
Objektif------- Nesnel
E-mail--------- E-posta, ileti
Deklare etmek--- Bildirmek
Deklarasyon ---- Bildiri
Mantalite------ Anlayış
Dizayn--------- Tasarım
Kriter--------- Ölçüt
Empoze etmek--- Dayatmak
Proses--------- Süreç
Sensör--------- Algılayıcı
Fonksiyonel---- İşlevsel
Monoton-------- Tekdüze
Direkt--------- Doğrudan
Rasyonel------- Akılcı
Orijinal------- Özgün
Edvayzır------- Danışman
Start almak---- Başlamak
Fiidbek--------- Geri bildirim
Konsept-------- Kavram, içerik
Epruv---------- Onay
Prestij-------- İtibar, saygınlık
Absürt--------- Saçma, abes
Mediko--------- Sağlık merkezi
Kampüs--------- Yerleşke
Wörkşop-------- Çalıştay
Laptop--------- Dizüstü
Teori---------- Kuram
Pozisyon------- Konum
Orijin--------- Köken
Old 11-11-2007, 23:30   #6
Envanter

 
Varsayılan

24.07.2005


Sabah gazetesinden Betül Kotan’ın TDK Başkanı Şükrü Halûk Akalın
İle Yaptığı Söyleşinin Tam Metni.

- Sayın Akalın, Türkçe yabancı kelimelerin istilasına mı uğruyor?

- Dilde yabancılaşma ve yozlaşma yaşanıyor ama bu yeni bir durum değil. Geçmişte de aynı sıkıntılar vardı. Dilde etkilenme her dönem ve her dil için söz konusu olmaktadır. Örneğin, Türkler Budizme ilgi duydukları zaman dilde de bunun etkisi görülmüştür. Aynı şekilde İslam dinine girildiğinde Arapça, Farsça kelimeler dilimize girmeye başlamıştır. Osmanlı döneminde Batı'ya açılımlarla birlikte Fransızca kelimeler Türkçede yer edinmiştir. II. Dünya Savaşı’ndan sonra da İngilizce kelimeler etkisini göstermiştir. Belirli diller belirli zamanlarda çekim merkezi hâline geliyor.



- Türkçenin çekim merkezi hâline geldiği dönemler oldu mu?

- Tarih içinde Türkçenin egemen olduğu dönemleri ve etkilediği dilleri de görmek mümkün. Dillerin birbirini etkilemesi, o dili konuşan toplumun uygarlıkta, bilimde ileri gitmesiyle mümkün oluyor. Eski Türklerin bilimde, uygarlıkta ileri gitmeleriyle Türkçenin pek çok dili etkilediğini biliyoruz. Osmanlı İmparatorluğu’nun dünyada etkisinin yüksek olduğu zamanlarda bazı tahılların, giyecek ve yiyeceklerin Türkçe adları çeşitli dillere girmiş ve kullanılmıştır. Kurul üyemiz Prof. Dr. Günay Karaağaç'ın Kurumumuz için yaptığı araştırmaya göre, Türkçenin 12 bin civarında bir söz dağarcığı diğer dillere geçmiştir. Yoğurt, köşk gibi sözlerimiz pek çok dilde kullanılmakta. Her dildeki sözlerimizi tek tek sayarsak 35-45 bin civarında başka dillerde kullanılan sözcüğümüzün olduğunu görürüz.



- Yaşayan bir varlık olan dillerin ölmesi de söz konusu mu?

- Bazı diller diğer dillerin etkisinde daha fazla kalır. İnsanlar kendi dillerinden uzaklaşıp başka bir dille konuşmaya başlarsa bırakılan dil ölüme terk edilmiş olur. Kendi dilinin söz varlığını bırakıp bir başka dilin sözlerini kullanan insanların dilleri ölür. Yabancı sözcükleri kullanan insanlar, yabancı ünlemleri, sıfatları, zarfları, fiilleri kullanır. Cümleleri kullanır. Öğretim hayatında da yabancı dili kullanan insanlar en sonunda da kendi dilini bir tarafa bırakıp tamamen yabancı bir dili kullanırsa o toplumun dili kaybolur. Tarih, bu şekilde ölen pek çok dile tanık olmuştur.



- Ana dilinin hor görüldüğünü düşünüyor musunuz?

- Bazıları farklı görünmek, yabancı dil bildiğini herkese kanıtlamak için bir kelimenin yabancı karşılığını kullanmayı tercih ederler. Yabancılaşma ve yozlaşma denen olgu işte bu durumda ortaya çıkar. Bu durum kendi kültüründen, dilinden uzaklaşma, kendi değerlerini hor görme anlayışıdır.



- Yabancı kelimeler dile nasıl giriyor?

- Bir dile giren yabancı sözcükler dil biliminde ikiye ayrılır. İlki bilgi alıntısıdır. Yeni bir ürün çıkmışsa ve buna dilinizde karşılık bulamıyorsanız, yabancı kökenli karşılığını kullanırsınız. Saat, elektrik, telgraf, televizyon, radyo Türkçeye böyle girmiştir. Türkçede binlerce kök ve bu köklere uygun 300’e yakın ek var. Yani yeni kavramlar için isim türetmek için malzeme yeterli. Bu dil “buzdolabı”nı, “yazılım”ı, “bilgisayar”ı, “artı”yı, “eksi”yi böyle türetmiştir. Örneğin uçak icat edildiğinde önce “tayyare” kullanılmıştır. Ancak Cumhuriyet’ten sonra buna “uçkan” denmiştir. “Uçak” ise havaalanı için türetilen isimdir. Fakat “uçkan” tutmamış ve halk “uçak” sözünü kullanmayı daha uygun bulmuştur.



- Türkçede karşılığı olsa da yabancı kelime kullanımına nasıl bakıyorsunuz?

- Kurum olarak bizim asıl üzerinde durduğumuz ‘özenti alıntıları’dır. Örneğin “direkt” sözü... Bu sözün Türkçede on bir karşılığı olduğu hâlde “direkt” kullanılıyor. “Trend” sözü de aynı şekilde... Türkçede elli altı karşılığı var “eğilim, yönelim, gelişim” gibi. Ama bazı insanlar yabancı kaynaklı sözcüğü kullanmayı tercih ediyor. “Dönüşüm, kabuk değiştirme” sözcüklerini kullanmak varken ‘transformasyon’ denildiği gibi. “Konsept”i kullanıyorlar ama ona karşılık gelecek Türkçe “kavram, anlayış” sözleri var. “Uzlaşma, oydaşma, anlaşma, uyuşma” gibi karşılıklar yerine “konsensüs” deniyor. İşte bu özenti alıntıları Türkçeyi zor durumda bırakıyor. Ama bu olayı geçmişte de yaşamıştık: Güneş varken “şems”, “hurşid”, “afitab”; ay yerine de “mah”, “kamer” sözlerini de kullanmıştık bir zamanlar.



- Dilimizi yeterince biliyor muyuz?

- Bütün bu sorunların kaynağında dilimizi yeterince bilmemek yatıyor. İnsanımız söz varlığımızdan haberdar değil. Oysa yalnızca yazı dilimizin 104 binin üzerinde söz varlığı bulunuyor. Çok zengin bir bilim ve sanat terimleri varlığımız söz konusu. Ama bu kelimelerin çok azını kullanıyoruz. Dükkânlara yabancı isimler veriyoruz. Kitle iletişim araçlarında sınırlı bir söz varlığı kullanılıyor. Yaptığımız bir araştırmaya göre kitle iletişim araçlarında bin civarında sözcük kullanılıyor. Bu bin sözcüğün yüzde 49'unu ise ilk yüz sözcük oluşturuyor. Bu gerçekten üzücü bir durum.



- Ailede Türkçeyi doğru öğreniyor muyuz?

- Ailelerimizde sözlük kullanımı yaygın değil. İnsanlar anlamını bilmedikleri sözcükler için sözlüğe bakmak yerine sözcüklere olmadık anlamlar yüklüyorlar. Ondan sonra da ‘Türkçe lastik gibi nereye çekersen oraya gider’ diyorlar. Hâlbuki böyle değil. Yakın anlamlı birçok sözcüğümüz var ve hepsi bir başka ayrıntı için kullanılır. Öyle atasözlerimiz var ki saatlerce konuşmanız gereken bir konuyu üç kelimeyle anlatırsınız, ama kullanmıyoruz. Elbette bu durum başka diller için de geçerli fakat bizde durum biraz daha kötü.



- Peki dili nasıl geliştirebiliriz?

- Okuryazar oranımız yüksek ama okuma alışkanlığı az olan bir toplumuz. Dil becerisi ve dil yetkinliği okudukça, düşündükçe, yazdıkça, tartıştıkça gelişir. Ülkemizde görsel kültür egemen oldu. Bu ortamlarda da sınırlı sayıda söz varlığı kullanılıyor. Medyayı suçlu ilan etmek en kolay yol. Geçmişte bu yapıldı. Aslında televizyon, radyo ve İnternet dilin geliştirilmesi için en uygun ortamlardır. Bu ortamlarda Türkçenin bütün zenginliğini ortaya koymak bir amaç olmalı. Türk Dil Kurumu olarak son yıllarda kitle iletişim araçlarıyla iş birliği içerisinde çalışmaya başladık. Bu iş birliğini daha da geliştirmek istiyoruz ve kapımızı herkese açıyoruz.



- Siz dilimizi geliştirmek için neler yapıyorsunuz?

- Türkçenin bütün söz varlığını bir veri tabanında toplamaya başladık. Tamamladığımız Güncel Türkçe Sözlük, Kişi Adları Sözlüğü, Terimler Sözlüğü, İmla Kılavuzu gibi yazılımları ağ ortamında ücretsiz olarak herkesin kullanımına sunduk. Bölge ağızlarımızın sözlüğü olan on iki ciltlik Derleme Sözlüğü'müzü ağ ortamında kullanılır hâle getirmeye çalışıyoruz. Bütün söz varlığı tek bir yazılımda ve tek bir sözlükte toplanacak. Kelimelerin yakın anlamlarına özellikle yer vereceğiz.



- Yakın anlamlı kelimeleri kullanıyor muyuz?

- "Gelmek" herkesin kullandığı bir sözümüzdür. Ama bunun yerine kullanılabilecek belki ayrıntılara daha fazla uyabilecek pek çok sözümüz var. Örneğin “erişmek”, “ulaşmak”, “varmak”, “kavuşmak”, “yetişmek” gibi… Bunları kullanmak yerine hep "gelmek"’ derseniz olmaz. Diğerlerinin kullanım sıklığını azaltmış ve bir dönem sonra da yok etmiş olursunuz. "Gelmek" anlamında bölgesel ağızlarda 300'e yakın sözcük var. Bunlar dilimizin zenginlikleri. Her sözcüğün eş, yakın ve uzak anlamını İnternet'te hazırlayacağımız büyük sözlüğümüzde herkese sunacağız. Böylece ‘dilimin ucundaydı’ diyebileceğimiz durum ortadan kalkacak.



- İnternet’ten ne tür hizmet veriyorsunuz?

- Ağ ortamında pek çok hizmetimiz var. Bize e-posta adresini bildiren herkese her gün iki sözcüğü anlamı, türü, kökeni, içinde geçtiği örnek cümle ile birlikte gönderiyoruz. Örneğin cemrenin düştüğü gün "cemre" sözü ile ilgili bilgileri gönderiyoruz. Ne anlama gelir, ne zaman türetilmiştir, hikâyesi nedir, kökeni nedir, bilgi veriyoruz. 25 bine yakın üyemiz bu hizmetten yararlanıyor. Yararlananlar arasında öğrenciler, yazarlar, sanatçılar, ünlüler de var. Millî Eğitim Bakanlığı ile birlikte bir çalışma başlatıyoruz. 100 Temel Eser için bir sözlük hazırlayacağız. Öğrenci okuduğu kelimenin anlamına bu sözlükten bakabilecek.



- Yeni nesil diline sahip çıkıyor mu?

- Gençlerimiz arasında dilin kullanımı açısından sorun yaşayanlar çoğunlukta. Test usulü sınav sistemi yüzünden okumayan, duygularını ve düşüncelerini tam olarak ifade edemeyen bir gençlik yetişiyor. Dilekçe yazmayı bile beceremeyen, az kelime ile konuşan, kendisini doğru dürüst ifade etmekte zorlanan bir kuşak... Söz varlıkları sınırlı. İlgi alanlarına yönelik olarak izledikleri programlarda ise dilin yozlaşmasına ve yabancılaştırılmasına tanık oluyorlar. Örneğin bir televizyon dizisinde başrol oyuncusu kötü Türkçe ile konuşuyor. Oysa Türkiye’de gündelik hayatta güzel Türkçe ile konuşanlar da var. Dizinin başkarakterinin güzel Türkçe konuşması sağlanabilir. Ancak, bu tür olumsuzluklar bir tepki doğurdu. Genç kuşaklar artık hızla Türkçeye sahip çıkmaya başladı. Gençler Türkçe gönüllüsü toplulukları kuruyor. Üniversitelerde Türkçe toplulukları var ve bunlar dil ile ilgili etkinlikler düzenliyorlar. Bizleri de davet ediyorlar. Duyarlılık oluşmaya başladı.



- Hangi yabancı kelimeler Türkçe Sözlük'e girebiliyor?

- Yabancı kökenli bir söz, eğer yazarlar, şairler tarafından eserlerinde kullanılıyorsa, dergilerde yer alıyorsa, halk tarafından benimseniyorsa, bu kullanımlar sözlük ilkelerine göre örnek oluşturuyorsa, bunlar Türkçe Sözlük'e alınıyor. Hiçbir dilin sözlüğü sadece kendi sözcüklerinden oluşmaz. "Okeylemek" sözü halk tarafından benimsenmiş, artık bir meslek dili olarak da kullanılmaya başlanmış. Havacılıkta biletler okeyleniyor mesela... Yine de şöyle bir uygulamamız var bu tür sözler için: Sözlükte "okeylemek" diye aradığınızda karşılığında bakınız "onaylamak" diye yazıyor. Anlamını madde başı olarak "onaylamak" sözünde veriyoruz. Böylece yabancı bir söz yerine Türkçesini yaygınlaştırmaya çalışıyoruz. Buna karşılık yabancı kaynaklı sözler benimsense bile dilde bazen sıkıntı yaratıyor. Yabancı kaynaklı bir söze Türkçe ek getirmeye çalıştığınızda sorun başlıyor. Örneğin "mortgage" deniyor ama ek aldığında "mortgagenin" yazılmıyor da "mortgage'ın" biçimi kullanılıyor. Tamamen İngilizcedeki yazılış ve söyleniş dikkate alınıyor. "Server'da", "hacker'lar" sözlerinde de aynı sıkıntılar var. Burada TDK'nin tutumu açık. "Mortgage satışı" yerine "tutulu satış", "server" yerine "sunucu" dersek hiçbir sorun kalmıyor.



- "Metroseksüel" yerine "bakımlı erkek" mi öneriyorsunuz?

- Yabancı kaynaklı sözlere Güncel Türkçe Sözlük Çalışma Grubu tarafından Türkçe karşılıklar bulunmaktadır. Örneğin son yıllarda kullanıma giren "metroseksüel" için "bakımlı erkek" kavramını önerdik. Anlamı ise "bakımına olağanüstü özen gösteren erkek" demek. Geçen gün baktım ‘Bakımlı Erkeğin El Kitabı’ diye bir kitap bile çıkmış. Demek ki kullanınca oluyor. "Derogasyon" sözü var. "Ayrıklık, istisna" anlamına geliyor. Dışişleri Bakanlığına sorduk, "ayrıklık" daha uygun dediler. "Mortgage sistemi" için ise halk ağzındaki "tutu"dan yola çıkarak "tutulu satış" karşılığını seçtik.



- Başka bulduğunuz kelime var mı?

- 2015’te ilk Türk uzay adamını uzaya göndereceğimiz basında yer aldı. Başka dillerde “astronot”, “kozmonot”, “taygonot” gibi sözler kullanılıyor. Türk uzay adamı için bunları kullanmaya gerek yok. “Gökmen”in iyi bir karşılık olacağını düşünüyoruz. Hava Kuvvetleri Komutanlığımıza bu önerimizi yazdık. “Gökmen”deki “-men” eki çok eskilerden beri dilimizde kullanılır. En eskileri “Karaman”, “azman” ve “kocaman”... Yakın dönemde de “öğretmen”, “uzman”, “sayman”, “teğmen” gibi yeni sözler türetildi.



- Bilim terimleri nasıl bulunuyor?

- Terim çalışmaları, çeşitli bilim dallarında bilim adamlarından oluşturduğumuz çalışma grupları tarafından yürütülüyor. Terimlere Türkçe karşılık buluyoruz. Su ürünleri, iktisat, tarım, tıp, veterinerlik, eczacılık gibi çeşitli alanlardan akademisyenler çalışıyor. Bilgisayar terimleri çalışmamız tamamlandı. Bu çalışmalar herkesin eleştirisine açık. Mühendislik Dekanları Konseyi ile iş birliği yapıyoruz. Mühendislik dallarında kullanılan terimlere yönelik çalışmalarımız var.



- Sözlük kullanımını nasıl buluyorsunuz? En çok hangi kelimeler soruluyor?

- Ağ sayfamızda hizmet veren Güncel Türkçe Sözlük'ü yılda 6 milyona yakın kişi kullanıyor. Bu sözlüğün 3 yılda 16 milyonun üzerinde ziyaretçisi oldu. Bu çok ciddi bir rakam. Sözlükte en çok aranan kelimeler cinsel içerikli oluyor. Ama teamül, fenomen, ironi, tahsisat gibi pek çok sözün de anlamlarına bakılıyor.



- Kişi Adları Sözlüğü’nüz nasıl doğdu?

- Ben daha ortaokul öğrencisiyken Türk Dil Kurumuna bir yazı yazmış ve adımın anlamını sormuştum. Bir süre sonra Kurumdan bana yanıt gelmişti. Hâlâ o yazıyı saklıyorum. Bu geleneği bugün de sürdürüyoruz. Bize Türkçe ile ilgili her konuda yazan kişilere istedikleri bilgileri gönderiyoruz. Türk Dil Kurumu bu istekleri tek tek yazı yazarak yanıtlıyor. Aileler bebek bekledikleri zaman bizi arıyor ve "Çocuğumuza ne ad verelim?" diye soruyorlardı. Şimdi biz bu hizmeti bilişim ortamına taşıdık. Bu sayfamızda 12 bin civarında Türkçe adımız var. Adların kökenlerini, yakın ve uzak anlamlarını veriyoruz. Çocuğuna "güzel" anlamına gelen bir ad vermek isteyen kişi, bu sözlüğe giriyor, anlamı yazıyor ve bu anlamdaki tüm adları buluyor. En çok ziyaret edilen sözlüklerimizden biri budur.



- Türkçede tartışmalara neden olan şapka işareti kalktı mı?

- Halk arasında ‘şapka işareti’ olarak bilinen düzeltme işareti kullanımdan kesinlikle kaldırılmadı. Kâr, Hakkâri, kâğıt gibi sözcüklerde şapka işareti duruyor ve bu işareti kullanmazsanız büyük sorunlar ortaya çıkıyor. Düzeltme işareti bu tür sözlerde mutlaka kullanılmalıdır.
Old 01-04-2010, 09:16   #7
mehmetseyrek

 
Varsayılan

FOSEPTİK ÇUKURU MU, FOSEPTİK Mİ?
Sanırım yazacağım konuya en uygun yer burasıdır.Bu günlerde Adli bir olay nedeniyle tüm gazete ve televizyonlar yaygın bir yanlışı yapmaktadırlar.Her ne kadar: "Galat-ı meşhur lügat-ı fasihten yeğdir" deseler de ben buna pek inanmayanlardanım.Sorun şu:

Alıntı:
"Uşak’ın Eşme İlçesi’ndeki yatılı bölge ilköğretim okulunda (YİBO) eğitim gören ve 22 Mart pazartesi günü saat 21.00 sıralarında, yat yoklamasından sonra ortadan kaybolan 10 yaşındaki Umut Balık’ın cesedi bulundu.


9 gündür ilçe çevresinde ekipler tarafından yapılan ve umutların giderek azaldığı Umut’u bulma çalışmalarında korkulan oldu. 9 gün süren arama çalışmalarından bir sonuç alınamayınca polis son çare olarak okul bahçesinin arka tarafında pansiyon binasına yaklaşık 100 metre mesafede bulunan foseptik çukurunun suyunu boşalttı. Vidanjörün aralıksız 12 saat süren su tahliye işlemi sonunda çukurdaki su tamamen boşaltıldı. Belediye ve polis ekiplerince başlatılan incelemede , foseptik çukurunun içindeki mil tabakasında Umut Balık’ın cesedi ile karşılaşıldı.

Umut Balık’ın kaybolduğu gün foseptik çukurunda inceleme yapan ancak bir bulguya rastlayamayan polisin, çukurun iş makineleri yardımıyla incelenmesini istemesiyle dün belediyeye ait makinelerle arama başlatılmıştı. Çukurun üç odalı bir yapıya sahip olduğu, bu nedenle daha önce cesede ulaşılamadığı ifade ediliyor. İş makinesinin 12 saat süren çalışma sonucu çukur içindeki yarım metrelik mil tabakasının içinde Umut Balık’ın cesedine rastlandığı bildirildi."
Yukarıdaki alıntı ülkemizin en büyük gazetelerden birinden.Üç yerde foseptik sözcügü geçiyor.Bu fransızca bir söz.Fosse(çukur) ve septique(mikroplu)sözcüklerinden oluşmuş bir bileşik sözcük.Mikroplu çukur ya da mikrop çukuru diye çevirebiliriz.Bu yetmiyor anlaşılan bir de çukur sözcüğünü eklemek durumunda kalıyoruz.Oluyor mikroplu çukur çukuru.Bu yanlışı niye yapıyoruz?Yabancı söz kullanma merakından.Ya da türkçesi var mı yok mu diye araştırma sıkıntısına girmemek için.
O zaman da böyle gülünç durumlara düşmekten kurtulamıyoruz.
Esenlikler.
Av. MEHMET SEYREK
Old 09-01-2011, 23:59   #8
Gemici

 
Varsayılan Karizma/Karizmatik -- Mobbing

Karizma/Karizmatik -- Mobbing

Avukat Avukat Karizmatik Mi Olmalı??? başlığa altında tartışılan 'Karizmatik ve Karizma konusundaki kavram karmaşası ve Sayın av.ismaildeger'in açmış olduğu Adli Mobbingin Durdurulması Davası, forumu bana burada açmış olduğum forumu hatırlattı.

Karizma kavramının ne anlama geldiğini ve nereden geldiğini http://www.turkhukuksitesi.com/showthread.php?t=41658 linkindeki 15 nolu mesajımda açıklamaya çalıştım. Karizma kelimesi ilk olarak dini felsefede kullanılmış, kavram sosyolojide Max Weber tarafından kullanılmş daha doğrusu belirli bir temele oturtulmuştur. Buna rağmen biz karizma kelimesini günlük konuşmalarımızda ve yazıda uysa da uymasa da kullanıyor ve kavram kargağalığına yol açıyoruz.

Kafama takılan ikinci kavram 'mobbing' Sayın av.ismaildeger Adli Mobbingin Durdurulması Davası. adı altında tartışmaya açtığı mobbing'i avukatlara yönelik bir eylem olarak değerlendiriyor http://www.turkhukuksitesi.com/showthread.php?t=57402
Ben Sayın av.ismaildeger'in MOBBİNG kelimesini yanlış anlamda kullandığı düşüncesindeyim, çünkü mobbing kurbanı bir grup veya topluluk değil tek kişi veya birkaç kişidir. Mobbing tek tek kişilere veya belirli birkaç kişiye yönelen bir eylemdir benim düşünceme göre, ülke çapındaki büyük bir gruba yönelen bir eylem değil. Mobbing'in yol açtığı kavram kargaşasını Oktay Eser çok açık bir şekilde belirtmiş. http://turkoloji.cu.edu.tr/YENI%20TU...ng_kavrami.pdf

Saygılarımla
Old 11-01-2011, 14:40   #9
detay82

 
Varsayılan

Sayın Gemici,

Bahsettiğiniz makaleyi okudum. Makalede de belirtildiği üzere "Mobbing" kavramının farklı ülkelerde, farklı yazarlar açısından, farklı tarihi serüvenleri olmuş ve şu anda da farklı anlamlarda kullanılabilmektedir.

Makalede mobbingin mutlaka tek kişi veya bir kaç kişiye yönelmesi gerektiği, bir gruba yönelmeyeceği şeklinde bir tespit de bulunmamaktadır. Makalenin sonuç kısmında mobbing kelimesinin türkçe karşılığının "YILDIRMA" olacağı önerisi getirilmiştir.

Mobbingin bir veya bir kaç kişiye yöneltilebilmesi elbetteki mümkündür. Bu da, işyerlerinde olabilecektir. Bunun adı da zaten literatürde "İŞYERİNDE MOBBİNG (YILDIRMA) " dir.

Devletin dahi, kendi resmi ideolojisine göre, farklı din, mezhep, inanış, ırk ve kültürden olan halklara mobbing (YILDIRMA) uygulaması mümkündür. Yine devletin kendi demokrasisi çerçevesindeki yönetim sisteminin bir gereği olarak belli meslekten olanlara, öğrencilere vs. ye mobbing (YILDIRMA) uygulaması mümkündür.

Saygılarımla.
Yanıt


Şu anda Bu Konuyu Okuyan Ziyaretçiler : 1 (0 Site Üyesi ve 1 konuk)
 
Konu Araçları Konu İçinde Arama
Konu İçinde Arama:

Detaylı Arama
Konuyu Değerlendirin
Konuyu Değerlendirin:

 
Forum Listesi

Benzer Konular
Konu Konuyu Başlatan Forum Yanıt Son Mesaj
Hukuk, kelimeleri resmetme sanatıdır... Av.Gülsüm Sezen Kültür ve Sanat 22 24-11-2008 00:27
kelimeleri yan yana dizdim... uye8490 Yazdıklarımız - Yazdıklarınız. 11 12-07-2007 14:07
Karşı Yana Belge Örneği Vermemek- Disiplin Suçu Av.Ömer KAVİLİ Hukuk Sohbetleri 0 31-10-2005 00:36


THS Sunucusu bu sayfayı 0,06240296 saniyede 16 sorgu ile oluşturdu.

Türk Hukuk Sitesi (1997 - 2016) © Sitenin Tüm Hakları Saklıdır. Kurallar, yararlanma şartları, site sözleşmesi ve çekinceler için buraya tıklayınız. Site içeriği izinsiz başka site ya da medyalarda yayınlanamaz. Türk Hukuk Sitesi, ağır çalışma şartları içinde büyük bir mesleki mücadele veren ve en zor koşullar altında dahi "Adalet" savaşından yılmayan Türk Hukukçuları ile Hukukun üstünlüğü ilkesine inanan tüm Hukukseverlere adanmıştır. Sitemiz ticari kaygılardan uzak, ücretsiz bir sitedir ve her meslekten hukukçular tarafından hazırlanmakta ve yönetilmektedir.