Ceza Yargılamasında El Koyma Kararı Verilen Aracın Kazaya Karışması

Merhabalar. Başlıkta belirttiğim gibi ceza soruşturması sırasında suçtan elde edildiğine dair şüphe sebebi ile bir aracın trafik sicil kaydına CMK 128/4 maddesi uyarınca el koyma kararı şerh edilmiş. El koyma kararı olmasına rağmen araç fiilen şüpheliden teslim alınmamış. Bu sırada araç, durumdan habersiz 3. kişinin sevk ve idaresindeyken tek taraflı trafik kazasına karışmış ve olay yerine kaza nedeniyle intikal eden kolluk görevlilerince yediemin otoparkına çekilmiştir. Araç, malike el koyma kararı gereği teslim edilmemiştir. Bahsi geçen ceza soruşturması hali hazırda kovuşturma aşamasına geçmiş durumda ve el koyma kararı da devam ediyor. Budara sormak istediğim :

1-) Ceza yargılaması sonucunda aracın müsaderesine karar verilmesi durumunda mülkiyet kamuya aktarılacağından, el koyma kararı esnasında aracın kazaya karışmasına sebebiyet verdiği için 3. kişiden zararın tazmini (onarım bedeli, değer kaybı vs.) kamu tarafından talep edilebilecek midir?

2-) El koyma kararının hukuki niteliği itibariyle koruma tedbiri olduğunu biliyoruz. El koyma kararı mülkiyetin el değiştirmesine de yol açmıyor. Ancak el konulan aracın, bu kararın ardından 3. kişi ile karıştığı kazada (ya da 3. kişinin tek taraflı gerçekleştirdiği kazada) zararın giderilmesi hakkı kime ait olacaktır. Zira araç maliki şüpheli, hali hazırda zararının giderilmesini talep etmektedir. Zararı gidermek için şüpheliye ödeme yaptığımızı varsayarsak aynı zarar nedeniyle olası bir müsadere kararı sonrasında kamuya da ayrıca ödeme yapmak durumunda kalabilir miyiz?

Şimdiden ilginiz ve cevaplarınız için teşekkürler...

Burada el konulma kararından sonra söz konusu araçla ilgili bir hadise yaşandığına, aracın müsadere edilip edilmeyeceği henüz netleşmediğine göre mülkiyet sahibine yapılacak ödeme onun lehine sebepsiz zenginleşme yaratabilir. Öyleyse bu mal veya alacağa ilişkin olarak bir kayyım atanmalı, bu kayyım, hak ve alacakların yönetimini üstlenerek yargılama neticesinde müsadere söz konusu olursa irat kaydedilmek, iade söz konusu olursa sahibine verilmek üzere bunları muhafaza etmelidir.

CMK Madde 128/10:
(Ek: 15/8/2016-KHK-674/13 md.; Aynen kabul: 10/11/2016-6758/13 md.) Bu madde uyarınca elkonulan taşınmaz, hak ve alacakların idaresi gerektiğinde bu malvarlığı değerlerinin yönetimi amacıyla kayyım atanabilir. Bu durumda 133 üncü madde hükümleri kıyasen uygulanır.

Burada "taşınmaz", "hak ve alacak" şeklinde bir sınırlama görüyoruz. Taşınır demediği için otomobile kayyım atanması mümkün değildir. Ancak aracın karıştığı kazadan doğan "hak ve alacak" için kayyım atanmalıdır görüşündeyim.

İlginiz ve yanıtınız için çok teşekkür ederim. Mülkiyetin el koyma kararı neticesinde el değiştirmemiş olması ve kanun hükmünde taşınırlara kayyım atanmasına değinilmemiş olması nedeniyle kararsız kalmış durumdayız. Malik tarafından zararın tazmini için hukuk mahkemelerinde ikame edilecek bir dava neticesinde mahkemece nasıl bir karar verilebilecektir?

Fiilen buna benzer bir problem yaşamış ya da elinde konuya ilişkin yargıtay kararı bulunan bir meslektaşımız var ise aydınlatmalarını rica ediyorum.

Elinizdeki, uygulamada çok sık karşılaşılan bir durum olmayıp hakkında rahatlıkla içtihat bulunabilecek bir mesele değildir. Ancak yasa, yasanın ilkesel ve mantıki yorumu tereddüde mahal vermemektedir.

Malikin açtığı davada araca ilişkin bir bedel talebi vardır. Şimdi aracın karşı tarafın tam kusuruyla tamir olunamayacak ölüçüde hasarlandığını ve karşı taraf mali mesuliyet sigortasının poliçe limiti dahilinde aracın bedelini ödediğini düşünelim. Bu durumda ne olur? Malik, el konulan taşınırı paraya tahvil etmiş ve el koyma kararını hükümsüz bırakmış olur. Zaten açtığı davada malikin istediği de budur, yani el koyma kararını by-pass etmek, devre dışı bırakmaktır. Öyleyse, hakim hakkın suiistimalini hedefleyen bu davaya cevaz verecek değildir.

Yapılacak iş, el koyma şerhinden sonra oluşan fiilden kaynaklanan bu davayı el koyma kararı veren makama ihbar etmek, CMK 128/1-d uyarınca bu davadan doğacak hak ve menfaate de elkonmasını (Gerçek veya tüzel kişiler nezdindeki her türlü hak ve alacaklar) ve CMK 128/10 uyarınca sürecin yönetilmesi için kayyım atanmasını istemektir.


Başta da belirtildiği gibi, burada kayyım atanan şey otomobilin kendisi değildir. Bu davadan doğacak gerçek veya tüzel kişiler nezdinde bir hak ve alacak olduğuna, yasa gereği hak ve alacaklara el konması mümkün olduğuna, üstelik el konulacak hak, daha önce aynı nedenle el konmuş olan bir taşınırdan doğduğuna göre işletilecek yolun bu olduğuna kuşku yoktur.