bedeli bankaya yatırılıp ödenen çekte menfi tespit davası

merhabalar
müvekkil şirketin bayisi olduğu firma batmış bu arada müvekkilin mal için firmaya verdiği çekle de factoring şirketlerine temlik edilmiş. çeklerin karşılğı mal da müvekkile verilmemiş. müvekkil de çekleri icraya maruz kalmamak için mecburen ödemek zorunda kalmıştır. factoring şirketlerine devredilen çeklerin bir faturaya veya belgeye bağlanması zorunludur. b-faturaya bağlanmayan bu devirler ciro değil temlik hükmündedir. bu nedenle müvekkil ödemekle yükümlü olmadığı (çünkü çekleri bedelsiz kalmış) bir parayı icra tehditine maruz kalmamak için ödemiştir. bu durumda ödediği bu parayı factoring şirketinden talep edebilirmi?

Alıntı: Yazan mustafayıldız merhabalar müvekkil şirketin bayisi olduğu firma batmış bu arada müvekkilin mal için firmaya verdiği çekle de factoring şirketlerine temlik edilmiş. çeklerin karşılğı mal da müvekkile verilmemiş. müvekkil de çekleri icraya maruz kalmamak için mecburen ödemek zorunda kalmıştır. factoring şirketlerine devredilen çeklerin bir faturaya veya belgeye bağlanması zorunludur. b-faturaya bağlanmayan bu devirler ciro değil temlik hükmündedir. bu nedenle müvekkil ödemekle yükümlü olmadığı (çünkü çekleri bedelsiz kalmış) bir parayı icra tehditine maruz kalmamak için ödemiştir. bu durumda ödediği bu parayı factoring şirketinden talep edebilir mi?

Sayın Meslektaşım,

"Faktoring firmalarınca Faturaya bağlanmayan ödünç verme işlemlerinde, karşılık olarak alınan müşteri çeklerindeki cirolarının "temlik hükmünde" olacağı..." yönündeki ifadenizin hukuki dayanağı nedir?

Bu konuyu açıklarsanız sorunuza cevap vermeye çalışacağım.

hukuki dayanağı Factoring şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları hakkında yönetmeliğin 1. ve 8. maddeleri. buna göre kambiyo senetlerine bağlı olsa bile fatura veya alacağın bir mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunun tevsik eden bir belgeye dayandırılması zorunludur. yargıtayın da bu konuda içtihadı var.

Alıntı: Yazan mustafayıldız hukuki dayanağı Factoring şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları hakkında yönetmeliğin 1. ve 8. maddeleri. buna göre kambiyo senetlerine bağlı olsa bile fatura veya alacağın bir mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunun tevsik eden bir belgeye dayandırılması zorunludur. yargıtayın da bu konuda içtihadı var.

TTK. hükümlerini Faktoring ile ilgili yönetmelik hükmü ilga edemez. Kaldı ki yönetmelik hükmü ciroyu temlike dönüştürmüyor. Sadece esasları belirliyor. Oysa çek, kambiyo hukuku hükümlerine tabi olup, başka bir kanun veya yönetmelik hükmü nedeniyle hukuki niteliğini değiştirmez. Bu nedenle bahsettiğiniz Yargıtay Kararını daha da merak etmeye başladım. Lütfen ekleyebilir misiniz? Biryerlerde ciddi bir hata olmalı.

T.C.
YARGITAY
19. HUKUK DAİRESİ
E. 2003/11608
K. 2004/8248
T. 9.7.2004
• ÇEKİN TEMLİKİ ( Menfi Tespit Davası - Davalılar Arasındaki İlişkinin Temlik İlişkisi Olduğu/Borçlu Davacının Temlik Edene Karşı Haiz Olduğu Bütün Defi ve İtirazları Temellük Edene Karşı İleri Sürebileceği )
• MENFİ TESPİT DAVASI ( Davalılar Arasındaki İlişkinin Çekin Temliki İlişkisi Olduğu - Borçlu Davacının Temlik Edene Karşı Haiz Olduğu Bütün Defi ve İtirazları Temellük Edene Karşı İleri Sürebileceği )
• FAKTORİNG ŞİRKETİNİN TEMELLÜK ETTİĞİ ÇEK ( Borçlu Davacının Temlik Edene Karşı Haiz Olduğu Bütün Defi ve İtirazları Faktoring Şirketine Karşı İleri Sürme İmkanına Sahip Olduğu - Menfi Tespit Davası )
818/m.1
ÖZET : Faktoring Şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları hakkındaki yönetmeliğin 1. maddesinde faktoring işlemlerine esas alınacak temlik konusu alacakların "faturaya veya mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunu tevsik eden diğer belgelere dayalı bulunması" 8. maddenin ( d ) bendinde ise "kambiyo senetlerine dayalı olsa bile fatura veya alacağın bir mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunu tevsik eden benzeri belgelerle ilişkilendirilmeyen alacakları satın alamayacakları" ifade edilmiştir.

Buna göre davalılar arasındaki ilişki temlik ilişkisi olduğundan borçlu davacı temlik edene karşı haiz olduğu bütün defi ve itirazları temellük edene ( faktoring şirketine ) karşı ileri sürme imkanına sahiptir.

DAVA : Taraflar arasındaki menfi tesbit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili, dava konusu edilen çeklerin davalı A.. T... Otomotiv Ltd. Şirketinden kiralanan araçlara karşılık verildiğini, ancak davalının sözleşmeye aykırı davranışları nedeniyle kiralama sözleşmesinin fesih edildiğini bu nedenle çeklerin bedelsiz kaldığını, A.. T... Ltd. Şti.'ne karşı ileri sürülebilecek tüm def'ilerin alacağı temlik alan Factoring Şirketine karşı da ileri sürülebileceğini ve hamilin iyi niyetinden söz edilemeyeceğini belirterek çeklerle borçlu olmadıklarının tespitini talep ve dava etmiştir.

Davalı A.. T... Otomotiv Ltd. Şti. davaya cevap vermediği gibi duruşmalara da katılmamıştır.

Davalı Factoring Şirketi vekili, müvekkilinin Factoring şirketi olup, çeklerin factoring işlemleri sonucu ciro yolu ile müvekkiline geçtiğini, davacı borçlu ile diğer davalı arasındaki sözleşmenin fesih edilmiş olmasının müvekkilini ilgilendirmediğini belirterek davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, davacının kiralama sözleşmesini fesihte haklı olduğunu ancak K... Factoring Şirketinin iyiniyetli hamil olduğundan bu davalı hakkındaki davanın reddine, A.. T... Otomotiv Ltd.Şti. yönünden davanın kısmen kabulüne davacının davalı şirketin icra takibinden dolayı 4.317.150.000.TL borçlu olmadığının tespitine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir.

Dava konusu çeklerle borçlu olunmadığının tespiti ve çeklerin iptali istemine ilişkindir.

Mahkemece, dosya içerisindeki delillere uygun görülerek benimsenen bilirkişi raporunda davacının A.. T... Ltd.Şti. ile aralarında olan sözleşmeyi fesihte haklı olduğu ve davacının davalıya 4.317.150.000.-TL fazla ödemesi bulunduğu, ayrıca dava konusu çeklerin de sözleşmenin haklı feshi nedeni ile karşılıksız kaldığı belirtilmiştir. Yine aynı raporda dava konusu çeklerin davalı A.. T... Ltd. Şti. tarafından diğer davalı K... Factoring Şirketine 18.10.2000 tarihinde düzenlenen temlik bordrosuna istinaden temlik edildiği de tespit edilmiştir.

21.12.1994 tarih 22148 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Factoring Şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları hakkındaki yönetmeliğin 1. maddesinde factoring işlemlerine esas alınacak temlik konusu alacaklann "faturaya veya mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunu tevsik eden diğer belgelere dayalı bulunması" 8. maddenin ( d ) bendinde ise "kambiyo senetlerine dayalı olsa bile fatura veya alacağın bir mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunu tevsik eden benzeri belgelerle ilişkilendirilmeyen alacakları satın alamayacakları" ifade edilmiştir.

Buna göre davalılar arasındaki ilişki temlik ilişkisi olduğundan borçlu davacı temlik edene karşı haiz olduğu bütün defi ve itirazları temellük edene ( factoring şirketine ) karşı ileri sürme imkanına sahiptir ( BK. 167/1 ).

Bu durumda davacının davalı A.. T... Ltd. Şti. ile yaptığı sözleşmenin feshinin haklı olduğu ve fesih edilen sözleşme gereği verilen çeklerin karşılıksız kaldığı kabul edildiğine ve alacağın temliki hükümlerine göre davacının A.. T... Ltd. Şti.'ne karşı ileri sürebileceği def' ileri alacağı temlik alan factoring şirketine karşı da ileri sürebileceği hususları üzerinde durulmadan yazılı gerekçeyle hüküm kurulması doğru görülmemiştir.

SONUÇ : Yukarıda açkılanan nedenlerle hükmün davacı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 9.7.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Bu karar bulabildiğim tek karar, katkılarınızı beklerim...

Faktoring şirketlerinin işleminin temellük olduğuna dair KHK(Ödünç Para Verme İşlerinde KHK)mevcut ve yine ilgili yönetmelikte de temellük ibaresi geçiyordu. Ancak değişen yönetmelikte temellük ibaresi çıkarıldı. Ancak KHK aynı şekilde duruyor. Yargıtayın yukarıdaki görüşünde bir değişiklik var mıdır? Faktoring şirketinin fatura alması halinde yine de lehdara sürülen defi ve itirazlar faktoring şirketine ileri sürülebilir mi?(Soyutluk ilkesinin geçerliliği) Teşekkürler.

T.C.
Y A R G I T A Y
19.HUKUK DAİRESİ
B A Ş K A N L I Ğ I

Esas Karar
2012/2315 2012/10737
Y A R G I T A Y İ L A M I

Mahkemesi : Denizli Asliye Ticaret Mahkemesi
Tarih : 27.10.2011
No : 2010/47-2011/326
Davacı : U... Ö....i vek. Av. Tekin D...
Davalılar : 1-Ş... F.... A.Ş. vek. Av. Onur D... 2-H... O...

Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı Ş... F.... A.Ş. vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -

Davacı vekili, davalı şirketin müvekkili aleyhine müvekkilinin keşide ettiği 05.01.2010 tarihli 8.500,00 TL bedelli çeke dayalı icra takibi başlattığını, müvekkilinin diğer davalı H... O... ile imzaladığı sözleşme gereği sipariş verdiği ve karşılığında 3 adet çeki imzalayıp, adı geçen davalıya teslim ettiğini, yine sözleşme gereği kumaşlar teslim edilmezse çeklerin iade olunacağının kararlaştırıldığını, davalı H... O...'ın sözleşmeden doğan edimini ifa etmediği gibi çekleride iade etmediğini, takibe konu çekin bu çeklerden biri olduğunu, müvekkilinin davalılara hiçbir borcu bulunmadığını, yasal düzenleme gereğince faktoring şirketlerinin, kambiyo senetlerine dayalı olsa bile fatura veya alacağın bir mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunu tevsik eden benzer belgelerle ilişkilendirilmeyen alacakları satın alamayacaklarını, davalılar arasındaki ilişki temlik ilişkisi olduğundan müvekkilinin, davalı H... O...'a karşı ileri sürebileceği bütün def'i ve itirazları, alacağı temellük eden davalı faktoring şiketine karşıda ileri sürebileceğini iddia ederek takip ve dava konusu çekten dolayı borçlu olmadıklarının tespiti ile davalıların tazminata mahkum edilmelerini talep ve dava etmiştir.
Davalı Ş... F... Hiz. A.Ş. vekili cevabında, davacının iddialarının gerçeği yansıtmadığını, davaya konu çekin yasal belgelerle birlikte müvekkiline teslim edildiğinden alacağın temlikinin factoring esaslarına uygun biçimde gerçekleştiğini, müvekkilinin iyiniyetli hamil olduğunu savunarak davanın reddi ile lehlerine tazminata hükmolunmasını istemiştir.
Diğer davalı H... O.., davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece iddia, savunma ve toplanan delillere göre dava konusu takip dayanağı çekin davalı factoring şirketi tarafından diğer davalı H... O.. ile aralarında yapmış oldukları 08.07.2008 tarihli 2009/1799-1 nolu Genel Factoring Sözleşmesi uyarınca satın alınmış olduğu, davacının davalı H... O..'a karşı ileri süreceği tüm itiraz ve def'ileri alacağı temlik alan factoring şirketine karşı da ileri sürebileceği, davalı factoring şirketinin factoring mevzuatı uyarınca alacağı temlik alırken alacağı tevsik eden faturayı ibraz etmiş ise de, faturanın dayanağını teşkil eden teslime ilişkin sevk irsaliyesini ibraz edemediği, teslim olgusunun ispat yönünde davalı factoring şirketine hatırlatılan yemin teklif hakkının kullanılmadığı davalı factoring şirketinin icra takibinde kötüniyetli olduğunun ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın kabulüne takibe konu çekten dolayı davacının, davalılara borçlu olmadığının tespitine, kötüniyet tazminatı isteminin reddine karar verilmiş hüküm davalı Ş... F... AŞ vekili tarafından temyiz edilmiştir.


../..
-2-


Esas Karar
2012/2315 2012/10737




Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı Ş... F... Hiz. A.Ş. vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edenden alınmasına, 28.06.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.


Başkan Vekili Üye Üye Üye Üye
Şükrü Saraç U.Sayın A.Şentürk A.Karagülmez A.Yaman



TL
504.90 O.H.
126.30 P.H.
378.60 Kalan


Aslı gibidir.
Karşılaştırıldı. Ş.A