Ana Sayfa
Kavram Arama : THS Google   |   Forum İçi Arama  

Üye İsmi
Şifre

Meslektaşların Soruları Hukukçu meslektaşların hukuki nitelikte sorularını birbirlerine yöneltecekleri mesleki yardımlaşma forumu. SADECE hukuk fakültesi mezunları ile hukuk profesyonellerinin (bilirkişi, icra müdürü vb.) yazışmasına açıktır. [Yeni Soru Sorun]

Karşılıksız çıkan çek yapraklarında çek keşidecisinin bankaya karşı sorumluluğu

Yanıt
Old 08-08-2008, 01:59   #1
hakarar

 
Varsayılan Karşılıksız çıkan çek yapraklarında çek keşidecisinin bankaya karşı sorumluluğu

Sevgili meslektaşlarım;

Her ne kadar, karşılıksız çıkan çeklerde, bankanın yasal kısmi ödeme yükümüne ilişkin forumlar, düşünceler ve kararlar var ise de; bankanın çek müşterisi olan ve keşide ettiği çekleri karşılıksız çıkan çek keşidecilerinin, bu çek yapraklarıyla ilgili olarak, bankaya karşı sorumlulukları konusunu irdeleyen bir forum, tartışma ve karar bulamadığım için, bu konuyu açma gereği duydum.

Buna göre:

1 ) İlgili banka şubesi, çek hamiline, karşılıksız çıkan çek yaprağıyla ilgili kısmi ödemeyi şu ya da bu şekilde ödemişse;zaten sorun yoktur ve ÖDEMİŞ, YANİ KASASINDAN ÇIKMIŞ OLAN BU BEDELİ, MÜŞTERİSİ OLAN ÇEK KEİDECİSİNDEN, RÜCUAN ALIR.

2 ) Ancak; karşılkısız çıkmış olmasına karşın, ibrazı gerçekleştirmi yetkili hamillere yönelik bir fiili ödemenin henüz yapılmadığı durumlarda; yani, henüz istenmemiş olmakla birlikte, banka açısından, ileride yetkili hamilce süresi içerisinde istenebilir olma rsiki ile karı karşıya bulunan bu çek yapraklarındaki yasal bedellerle ilgili olarak, banka, daha henüz ödemediği, ama ödeme ihtimali olan bu bedelleri, salt çek hamili ile çek karnesi verirken yapmış olduğu genel kredi sözleşmesindeki peşinen düzenlenip, imzalanmış hükümlere dayanarak icra ya da dava yoluyla isteyebilir mi?

Somut olayımızda; müvekkilimin genel kredi ilişkisini de içeren kredi sözleşmesi içerisinde, bankanın verdiği çek karneleri ile ilgili böyle bir hükme dayanılarak, karşılksız işlemi yapılmışolmasına rağmen, henüz yetkili hamillerince kısmi ödeme bedelleri talep edilmemiş çek yapraklarına yönelik, yaklaşık 20.000 liralık bir icra işlemi yapılarak, bu bedelerin, faiz işletilmeksizin ödenmesi istenmiş ve tahsil edilecek bu bedellerin, faiz işletilmeksizin, vadesiz bir hesapta bloke edileceği, ilgili çekler iade edildikçe, bu bedellerin de müvekkile iade edileceği belirtilmiştir.
Bu arada; bu GKS aynı zamanda ipotekle de teminar altına alınmış olduğundan, ödenmemiş kısmi kredi borcunun yanı sıra, yukarıda beirttiğim ve bankaca risk alacağı olarak nitelenen kısım için de ipoteğin paraya çevrilmesi ve ilamsız takip yolları ile takip başlatılmıştır.

Burada bence çok önemli ve bankanın riskini teminat altına alma dışından aynı zamanda haksız kazanç sağlamasıan da neden olacak bu uygulama ile; banka henüz ödemediği ve belki de talep edilmeyeceği için hiç ödemek zorunda kalmayacağı bu kadar yüksek miktarlı bedellere el koyarak, yıllarca faizsiz işletecek ve bunun üzerinden de ayrıca haksız kaznç elde edecektir.

Ayrıca; hiç ödemediği ve belki de ödemeyeceği bu bedelleri, salt banka müşterisinin peşinen imzaladığı GKS'de buna yönelik hükümlerin varlığı erekçesine dayanarak isteyebilecek midir?

Bu konuda gerek öğret ve gerekse yargı kararı anlamında veri sahibi olan meslektaşlarımdan yardım bekliyorum ve imdiden teşekkür ediyorum.
Old 12-08-2008, 23:14   #2
Av. Ö.Erol Yavuz

 
Varsayılan

3167 sayılı yasanın 10 uncu maddesine göre, bankanın sorumlu olduğu miktara ilişkin yükümlülüğü, çek defteri tesliminden doğan ve geri dönülemeyecek nitelikteki bir gayrinakdi kredi sözleşmesi hükmündedir.

Uygulamada, bankalar haklı olarak, bu krediyi teminatlandırmayı tercih etmekte, hatta teminat verilmedikçe çek defteri teslimi dahi yapmamakta, bu krediyi kullandırmamaktadırlar.

Soruya konu hadisede ise bankanın önceden almadığı teminatı, Genel Kredi Sözleşmesi ya da çek defteri teslimi esnasında düzenlenen Gayrinakdi Kredi Sözleşmesi uyarınca talep ettiği anlaşılmaktadır. Sözleşme ile kararlaştırılan ve gayrinakdi kredinin karşılığını teşkil eden teminatın, verilmediği takdirde “teminat verilmesine dair” icra takibine konu edilmesi, sözleşmeye ve hukuka uygundur.

“Teminatın faizsiz bir hesaba blokajı” ise sözleşmeye uygun kabul edilse dahi, kişisel görüşüm hakkaniyete uygun olmadığı yönündedir. Ancak, Yargıtay uygulamasında “onandığını” belirtmek gerekir.

Saygılarımla.


T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu

Esas : 2007/12-241
Karar : 2007/239
Tarih : 02.05.2007

ÖZET : Somut dava, şikayet yoluyla icra emrinin iptali istemine ilişkindir. İpotek akdine dayanılarak alacaklı banka kullandırdığı nakdi kredi ve mer'i teminat mektubu bedelinin depo edilmesi için (aldığı kontrgaranti ve ipoteğe istinaden) ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile yaptığı takipte borçlunun teminat mektuplarının henüz paraya çevrilmediği gerekçe yapılarak takibin iptali için Merci'iye yaptığı başvuru, Merciice satışla ipotek sona erip kalan para üzerinde alacaklı bankanın rehin hakkı olduğu düşünülmeden teminat mektupları ile ilgili depo kararı isteği yönünden takibin iptal edilmesine karar verilmesi hatalıdır.

(2004 sayılı İİK. m. 16)

KARAR METNİ :
YARGITAY İLAMI

Taraflar arasındaki "şikayet" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İstanbul 11.İcra Hukuk Mahkemesince davanın kısmen kabul, kısmen reddine dair verilen 10.02.2006 tarih ve 2005/1734 E- 102 K. s. kararın tetkiki davalı-Alacaklı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 12.Hukuk Dairesinin 23.05.2006 tarih ve 2006/8819-10860 s. ilamı ile; (...Teminat mektubu veren banka ile muhatap arasındaki sözleşme garanti sözleşmesi niteliğinde olup, bankanın sorumluluğu fer'i olmayıp asıl borçtan bağımsız ve asıldır. Bu nedenledir ki, banka yalnızca borçluya (lehdara ait) defileri muhataba karşı ileri süremez. Teminat mektubu ile belirli bir riziko garanti edilmekte ve rizikonun doğduğu, muhatap tarafından yazılı olarak bildirildiği taktirde, bu beyana itibar olunarak hiçbir araştırma yapılmadan banka ödemeyi taahhüt etmektedir. Hiçbir araştırma yapmaksızın muhataba ödeme yapma yükümlülüğü altına giren banka, lehdara bir kontrgaranti imzalatmaktadır. Uygulamadaki adı kontrgaranti olan bu belge, bankanın açtığı gayri-nakdi kredi sebebiyle müşterisinden aldığı bir taahhütnamedir. Yalnızca lehdar (amir) tarafından imzalı teminatsız bir kredi niteliğindedir. Banka ödediği teminat mektubu meblağını rücu etmesinin güvencesi olarak bu işlemi yaptırdığı gibi, teminat mektubu iade edilmedikçe, dilediği zaman kontrgarandan (lehdardan) her türlü kabul edebileceği nakit, menkul rehni, gayri menkul ipoteği, teminat mektubu vermesini de isteyebilir. Hatta kontrgaran (lehdar) bankanın isteyeceği her çeşit ek teminatı vermeyi kabul ettiğinden; Banka mahkemeden lehine ek teminat olarak ipotek tesisine karar verilmesini de isteyebilecek ve mahkeme kararı ile tapuda ipotek işlemi gerçekleşebilecektir.

Hemen belirtelim ki; lehdarın kredi riskinin artması, isteğe rağmen teminat mektuplarının lehdar tarafından iadesinin sağlanmaması, lehdarın durumu hakkında şüpheye düşülmesi, lehdarın mali durumunun sarsılmış gözükmesi, uzun süre geçmesine rağmen teminat mektuplarının iade edilmemesi gibi sebeplerle veya hiçbir neden göstermeksizin banka kontrgarantinin kendilerine verdiği hakka dayanarak bankaca verilen müşteri mektupları tutarının, kontrgaran'dan veya kontrgarantiyi imzalayan müteselsil borçlu ve kefillerden henüz nakde çevrilmeyen mer'i teminat mektubu bedelinin depo edilmesini isteyebilir. Bu istem riskin doğması veya teminat mektubunun nakte çevrilip çevrilmemesi ile ilgili olmayıp, kontrgarantilerin kendilerine (bankaya) verdiği hakla ilgilidir. Ayrıca, belirtelim ki paranın nereye depo edileceği hususu da Yargıtay'ın "davacı banka nezdindeki faizsiz bir hesaba" şeklindeki uygulama ile ilgili mahkeme kararlarının onanması ile de paranın nereye depo edileceği hususu da açıklığa kavuşmuştur. Bankalar kontrgarantiyi imzalayan lehdara gayri nakdi kredi açtıklarında, bu gayri nakdi kredi (amir) kontrgaran lehine, muhataplara teminat mektubu verilerek kullandırılır ve bankalar kullandırdıkları bu gayri nakdi krediler için her türlü rehin veya ipotek akit tablosunda ipoteğin banka tarafından verilmiş ve verilecek teminat mektuplarının kontrgarantilerinin de teminatını oluşturduğunu belirtebilirler. Uygulamada ayrı bir kontrgaranti veya kredi taahhütnamesi düzenleme yerine bunların hükümlerinin ipotek akit tablosuna yazıldığı da görülmektedir ki bu da geçerli bir uygulama nevidir.

Bankaların verdikleri nakdi veya gayri nakdi kredilerin en büyük güvencesi ipotektir. Kullandırılan nakdi krediler sebebiyle bankanın yapacağı ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile takipte (taşınmazın borçtan limitle sorumlu olduğu hallerde) banka az yukarda açıklandığı gibi henüz nakde çevrilmemiş teminat mektubu bedellerinin depo edilmesini de isteyebilir. Böylece taşınmazın satışı ile ipotek ortadan kalkacağından, limit dahilindeki artan bedel davacı bankanın hesabına depo edilebilecektir. Bir başka anlatımla bankanın gayrimenkul ipoteği satış sonucu para üzerinde rehin hakkına dönüşecektir. Aksinin düşünülmesi halinde, teminat mektubunun ipotek kapsamına alınmasını sonuçsuz bırakır. Ne var ki, benzerlik arzetmekle birlikte iki durumun birbirinden ayrılmasında da fayda olduğundan şunu da belirtelim ki henüz nakde çevrilmeyen teminat mektupları ile ilgili alacaklı bankanın genel haciz yolu ile takip yapma hakkı yoktur. Ancak yukarda açıklanan gerekçelerle mer'i teminat mektubu bedelinin ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile yapılan takipte depo edilmesini isteme hakkı ise vardır.

Bu kurallar ışığında somut olayın incelenmesinde;

İpotek akdine dayanılarak alacaklı banka kullandırdığı nakdi kredi ve mer'i teminat mektubu bedelinin depo edilmesi için (aldığı kontrgaranti ve ipoteğe istinaden) ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile yaptığı takipte borçlunun teminat mektuplarının henüz paraya çevrilmediği gerekçe yapılarak takibin iptali için Merciiye yaptığı başvuru, Merciice satışla ipotek sona erip kalan para üzerinde alacaklı bankanın rehin hakkı olduğu düşünülmeden yukarda açıklanan kurallar gözetilmeksizin teminat mektupları ile ilgili depo kararı isteği yönünden takibin iptal edilmesine karar verilmesi isabetsiz olup, Mercii kararının açıklanan sebeplerle bozulması gerekmiştir.c) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

TEMYİZ EDEN : Davalı - Alacaklı vekili

HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

Dava, şikayet yoluyla icra emrinin iptali istemine ilişkindir.

Hemen belirtelim ki, banka teminat mektuplarından kaynaklanan risk doğmamışsa, sair bir deyişle gayrinakti kredinin ödenmemiş olması sebebiyle borcun tazmin edilmiş olması söz konusu değilse, bu halde gerek ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla, gerekse genel haciz yoluyla icra takibi yapılması mümkün değildir.

Bununla birlikte, somut olayda banka komisyon alacaklarından kaynaklanan nakit krediler yönünden mahkemece verilen hüküm temyiz edilmeyerek kesinleştiğinden, taşınmazların başlatılan takip sebebiyle ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla satılması ve ipoteğin nakte çevrilmesi söz konusu olduğundan, taşınmazlar üzerindeki ipotekler kalkacaktır. Bu halde meri teminat mektuplarına ait gayrinakti kredilerin ödenmemesi ihtimalinden kaynaklanan rizikonun teminatı olması amacıyla; kesinleşen komisyon alacağı sebebiyle söz konusu olan "bankanın nakit alacağı" tahsil edildikten sonra, kalan paranın banka nezdindeki faizsiz bir hesaba depo edilmesi ve bu para üzerinde bankaya rehin hakkı tanınması gerekir. Öte yandan, takip konusu borcun ödenmesi halinde ise takibin düşeceği tartışmasızdır.

Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici sebeplere göre, Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve kanuna aykırıdır. Bu sebeple direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ : Davalı-alacaklı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen sebeplerden dolayı HUMK.nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, 02.05.2007 gününde, oyçokluğu ile karar verildi.

Kaynak : Corpus Arşiv
Yanıt


Şu anda Bu Konuyu Okuyan Ziyaretçiler : 1 (0 Site Üyesi ve 1 konuk)
 
Konu Araçları Konu İçinde Arama
Konu İçinde Arama:

Detaylı Arama
Konuyu Değerlendirin
Konuyu Değerlendirin:

 
Forum Listesi

Benzer Konular
Konu Konuyu Başlatan Forum Yanıt Son Mesaj
karşılıksız çıkan çeklerde bankanın sorumluluğu davasında red kararı çıktı:( av.özgekaya Meslektaşların Soruları 7 20-07-2009 17:26
bankaya karşı açılacak dava Av.Güçlü KERVAN Meslektaşların Soruları 2 27-02-2008 11:39
danıştaydan çıkan onama kararına karşı karar düzeltme istenebilir mi ismail kaynar Meslektaşların Soruları 1 14-01-2008 15:05
karşılıksız çekin ödenmesi ancak bankaya iade edilememesi durumunda yapılabilecekler ersen Meslektaşların Soruları 0 18-10-2007 11:16
Bankaya Karşı Tazminat Davası. Erdal1 Hukuk Soruları Arşivi 0 14-02-2005 09:15


THS Sunucusu bu sayfayı 0,04454899 saniyede 14 sorgu ile oluşturdu.

Türk Hukuk Sitesi (1997 - 2016) © Sitenin Tüm Hakları Saklıdır. Kurallar, yararlanma şartları, site sözleşmesi ve çekinceler için buraya tıklayınız. Site içeriği izinsiz başka site ya da medyalarda yayınlanamaz. Türk Hukuk Sitesi, ağır çalışma şartları içinde büyük bir mesleki mücadele veren ve en zor koşullar altında dahi "Adalet" savaşından yılmayan Türk Hukukçuları ile Hukukun üstünlüğü ilkesine inanan tüm Hukukseverlere adanmıştır. Sitemiz ticari kaygılardan uzak, ücretsiz bir sitedir ve her meslekten hukukçular tarafından hazırlanmakta ve yönetilmektedir.