Kaybolan teminat senedinin 3. kişi tarafından kullanılması

Müvekkilim, bir imalat işi sırasında X şirketine sadece imza ve bedel kayıtları bulunan boş bir senedi üzerine "teminat olarak verilmiştir, kullanılamaz" yazarak vermiştir. Ayrıca böyle bir senet alındığına dair arada sözleşme mevcut. Ancak aradan geçen sürede başkaca işler de yapıldığından bu senet bir şekilde X şirketinin elinden çıkmıştır.

Senedi eline geçiren kişi lehtar olarak kendi adını yazıp senedin kalan unsurlarını tamamlamış ve cirolayarak 3. kişiye devretmiştir. 3. kişi kambiyo senetlerine mahsus yolla icra takibi başlatmıştır.

Ben bu durumda menfi tespit davası açarak, lehdar ve cirantayı tanımadığımızı, hiçbir ticari ilişkimiz olmadığını, senedi nasıl ele geçirdiklerini bilmediğimizi ifade ederek, yıllar önce imzalanan sözleşmeyi sundum ve X şirketi sahibinin tanıklığına başvurulmasını talep ettim. Bu talebim reddedildi ve şu an sadece cirantaya tebligat yapılabildi, o da davaya katılmadı. Mahkeme tebligat tamamlanınca davayı reddedecek gibi görünüyor. Bu durumda:

1. Yargıtay kararları gereğince "teminat senedidir" şerhi yeterli olmayıp, ayrıca yazılı belge sunulması gerekmektedir, (bu konuda ispat yükü de davacıdadır) bu husus da senedin kambiyo vasfını bozmamaktadır. Tamam kabul ediyorum ancak, tüm bunlar eğer ihtilaf müvekkil ile X şirketi arasında çıksa idi söz konusu olabilecekti. Hiçbir ilişkim olmayan, tanımadığım birisi ile aramda bir belge olması hayatın olağan akışında mümkün değildir. Bu durumda tanık dinletme talebimin reddedilmesi bence hatalı . Diğer taraftan ispat yükü bu aşamada davalılara geçmez mi?

2. "Teminat olarak verilmiştir, kullanılamaz" kaydı "ciro edilemez" kaydı ile aynı anlamda yorumlanabilir mi? Çünkü bildiğim kadarı ile bu durumda ciro yasağı söz konusudur ve keşideci ancak lehdara karşı sorumlu olur. Benim olayımda da 3. kişi ancak senedi dolduran (lehdar görünen) kişiye karşı alacak talebinde bulunabilir.

Biraz uzun oldu biliyorum, ancak benim de kafam karıştı, dava aleyhe gidiyor gibi. Konu hakkındaki görüşleriniz için şimdiden teşekkürler.

Sayın erergin,

(madde 690 atfıyla) 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 592: “Tedavüle çıkarılırken tamamen doldurulmamış bulunan bir poliçe, aradaki anlaşmalara aykırı bir şekilde doldurulursa bu anlaşmalara riayet edilmemiş olması keyfiyeti, hâmile karşı ileri sürülemez; meğer ki hâmil poliçeyi kötü niyetle iktisabetmiş veya iktisap sırasında kendisine ağır bir kusur isnadı mümkün bulunmuş olsun.”

Müvekkiliniz keşideci, senedi, senedin lehdar kısmını boş bırakarak (X) e keşide etmiştir. Burada müvekkilinizin lehdar kısmını boş bırakmış olması halinin anlamı, “lehdar kısmının doldurulması yetkisini” (X) e bırakmış olmasıdır. Öncelikle bu durumda (X), lehdar kısmına kendi adını yazabileceği gibi, senedi başka bir kişiye verip lehdar kısmına bu kişinin adının yazılmasını sağlaması da yasaldır.
Senedin lehdar kısmı boş olarak (X) e verildiği ve (X) in senedi başka bir kişiye vererek (?) lehdar kısmına bu kişinin adının yazıldığı iddianız: Bu “başka bir kişi”nin senette her ne kadar lehdar olarak görünmekte ise de hukuken hamil durumunda olduğunu gösterir. Şayet senedi takibe koyan bu kişi olsa idi bu durumda “senette lehdar olarak görünen kişinin kötü niyetini sizin İSPATLAMANIZ” halinde borçtan kurtulmanız mümkün olurdu.
Fakat olayınızda bir adım daha ileri gidilerek bu kişi de senedi 3.bir kişiye ciro etmiştir. Bu durumda:
(Madde 690 atfıyla) 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 599: “Poliçeden dolayı kendisine müracaat olunan kimse keşideci veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya mevcut olan münasebetlere dayanan defileri müracaatta bulunan hâmile karşı ileri süremez; meğer ki, hâmil, poliçeyi iktisabederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun” çerçevesinde 3.kişinin kötü niyetini, aslında senette lehtar görünen kişiye borcunuzun olmadığını bu 3.kişinin bildiğini, bilerek müvekkilinizin zararına hareket ettiğini ispatlamanız gerekmektedir. Anlatımınıza göre senedin üzerinde “teminat senedidir kullanılamaz” ibaresinden söz etmektesiniz. Bu argümanı kullanabilirsiniz; lakin yeterli değildir. Ayrıca (X) in tanıklığı hususunda, iddianız “senedin anlaşmaya aykırı doldurulduğu” olarak değerlendirilmesi sebebiyle ve bunun için belge sunmanız veya yemin teklifinizle ispat zorunluluğu olduğundan tanık dinletme isteminizin reddedildiğini düşünüyorum.

Saygılarımla…