Bordrolu İşçinin Fazla Mesai Ücreti Alacağı

Değerli Meslektaşlarım,
İşçi çalıştığı işyerinde(Fırında) her ay bordro imzalaması mukabilinde ücretini almakta ve sendika ile yapılan toplu sözleşmede de günlük 7,5 saat çalışma ve 1 saat de dinlenme olmak üzere günde 8,5 saat mesai uygulanması kararlaştırılmışsa da günde ortalama 11 saat çalışılmakta ve fazladan mesai yaptırılmaktadır.Fakat bordroda hafta tatili çalışmaları vs gösterilmekte ve ayrıca fazla mesai sütununda 0(sıfır) yazılı olarak bu bordrolar işçiye imzalattırılmaktadır.Ancak fazla mesai ücreti ödenmemektedir.İşten ayrılmayı göze alan bir işçinin bu konuyu Çalışma Bakanlığı'na şikayet etmesi üzerine müfettişlerce soruşturma yapılması sonucu işveren son aylarda bordroda az da olsa fazla mesai sürelerini göstermeye başlamıştır.Şimdi işçiler geçmişe yönelik fazla mesai ücretlerini talep etmek istemektedirler.
Ancak Yargıtay'ın bordroda fazla mesai sütununun bulunması hallerinde eğer bordro ihtirazi kayıtla imzalanmamışsa geriye yönelik fazla mesai talep edilemiyeceği şeklinde eskiden kararları vardı.Bu konuda bilgisi ve aksi yönde yargıtay kararı olan arkadaşların yardımını bekliyorum.Saygılarımla.

Yargıtay'ın, bordroda fazla mesai alacağı tahakkuk ettirildiyse ve işçi ihtirazi kayıtsız imzaladıysa hak iddia edemez(Ya da eşdeğer bir belgeye dayanmalıdır) şeklinde bir çok kararı mevcuttur. "Fazla mesai sütunu"ndan kastınız budur sanırım.

Sizin olayınızda bana göre durum farklıdır. İşçilerden birisi şikayet edinceye kadar tüm bordrolarda sıfır olan fazla mesai bölümü, denetlemeden sonra kısmen de olsa doldurulmaya başlanmıştır. Tamamen sizin lehinize olan bir durum var...Bence bu hususa dayanarak ve halen işyerinde çalışan işçilerin tanıklığına da başvururak fazla mesai alacağına hak kazanırsınız.

Ancak Yargıtay uzun süreli çalışan işçilerin her gün 3 saat fazla çalışma yapmasının(Hatta bir kararında 2 saat)hayatın olağan akışına aykırı bulmaktadır. Bu nedenle hakkaniyet indirimi yapılması gerektiğini belirlemiştir. Bence hakkaniyete ve hayatın olağan akışına tamamen ters bir bakış açısı...Sizin örneğinizde fırın işçisi, başka bir forumda verdiğim örnek gibi lokanta ve barlardaki garsonların çoğu günde 3 saatten daha çok fazla mesai yapmaktadır.

Yararlı olabilecek bir karar aktarıyorum.

Saygılarımla

Alıntı: T.C. YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ E. 2003/6969 K. 2003/13064 T. 9.7.2003 • FAZLA MESAİ ( Davacının Tanık Anlatımlarına Göre Fazla Mesai Yaptığının Kanıtlanması - Fazla Mesai Tahakkuk Ettirilmeyan Aylar İçin Hesaplama Yapılarak Alacağın Hüküm Altına Alınması Gereği ) • HAFTA TATİLİ ( Çalışıldığının Tanık İfadeleriyle Kanıtlanması - Davalı İşverece Ödendiği Kanıtlanamayan Hafta Tatili Ücretlerinin Kabulüne Karar Verilmesi Gereği ) • ÜCRET BORDROSU ( İhtirazi Kayıtsız İmzalanması - Saat Ücretinin Düşük Gösterilmesi Sonucu Ücret Hatalı Hesaplanıp Eksik Ödendiğinden Fark Alacağın Hüküm Altına Alınması Gereği ) 1475/m. 26, 30, 35 ÖZET : Fazla mesai tahakkuku yapılmış bordrolarda saat ücretinin düşük gösterilmesi sonucu anılan alacağın hatalı hesaplanarak eksik ödendiği anlaşılmaktadır. Bu aylar için davacının gerçek ücreti üzerinden hesaplama yapılmalı, sonuca göre fark alacak hüküm altına alınmalıdır. Eksik inceleme ve hatalı değerlendirme sonucu karar verilmesi doğru değildir. DAVA : Taraflar arasındaki, kıdem tazminatı, fazla çalışma ve izin ücreti hafta tatili gündeliği ile ücret alacağının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hüküm süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 8.7.2003 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davacı adına Avukat Hacer Tuna Eşitgen ile karşı taraf adına Avukat Hakkı Karadeniz geldiler. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek bırakılan günde dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: KARAR : 1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2- Davacının bilirkişi raporuna göre belirlenen ücret alacağı 2.333 Amerikan doları olduğu halde bu alacağın 391.4 Amerikan doları olarak hüküm altına alınması hatalıdır. 3- Davacı işçi, fazla mesai alacağının hüküm altına alınmasını istemiştir. Mahkemece davacının fazla mesai tahakkuk edilmiş ücret bordrolarını ihtirazı kayıtsız imzaladığı gerekçesiyle isteğin reddine karar verilmiştir. Dosyada mevcut ücret bordrolarına göre bazı aylar için fazla mesai tahakkuk ettirilmemiştir. Tanık anlatımlarına göre davacının fazla mesai yaptığı anlaşıldığından bu aylar için hesaplama yaptırılarak söz konusu alacağın hüküm altına alınması gerekir. Diğer yandan, fazla mesai tahakkuku yapılmış bordrolarda saat ücretinin düşük gösterilmesi sonucu anılan alacağın hatalı hesaplanarak eksik ödendiği anlaşılmaktadır. Bu aylar için davacının gerçek ücreti üzerinden hesaplama yapılmalı, sonuca göre fark alacak hüküm altına alınmalıdır. Eksik inceleme ve hatalı değerlendirme sonucu karar verilmesi doğru değildir. 4.Mahkemece dinlenen tanıklar, davacının hafta tatillerinde de çalıştığını açıkça belirtmişlerdir. Davalı işverence ödendiği kanıtlanamayan hafta tatili ücretlerin kabulüne karar verilmesi gerekirken reddine karar verilmiş olması hatalıdır. SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, Davacı yararına takdir edilen 275.000.000 TL.duruşma avukatlık parasının karşı tarafa yükletilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 9.7.2003 gününde oybirliği ile karar verildi.

Hüseyin Bey, iş hukuku konusunda tecrübem kısıtılıdır.Ancak Yargıtay'ın bu yöndeki kararlarını biliyorum.Fakat burada Yargıtay'ın kullandığı kelime "tahakkuk" tur.Yani ücret bordrosunda fazla mesai ücreti tahakkuku yapıldıysa ve işçi itirazi kayıt koymadan imzaladıysa artık talep edemez diyor.Daha doğrusu talep edebilir de artık bunun aksini yine yazılı bir belgeyle ispatlaması gerekir diyor.Yani tanık vs.delillerle ispatı mümkün değildir diyor.Yargıtay kararlarında bu konuda tam bir açıklık bulamadım."Tahakkuk" kelimesinden kastedilen nedir?Bir kararında: "ibraz edilen haziran-aralık 1999 arası aylara ait bordroların fazla mesai ÖDEMESİ içerdiği" şeklindeki ifadesiyle fazla mesai nedeniyle bir ödemenin yapılmış olması kıstasını koyduğunu düşünüyorum.Esasen sizin olayınızda da şikayetler üzerine işverenin bordroda az da olsa fazla mesai göstermesi bu amaca hizmet ediyor olabilir.Ben tüm bu yorumlardan dolayı Yargıtay'ın kıstasının, bordroda az bir miktar da olsa fazla mesai ödemesi görünmesi olduğunu düşünüyorum.Bu yorumdan haraketle sadece fazla mesai sütununun görünmesinin ya da bu sütunda "0" yazmasının önemli olmayacağını düşünüyorum.Ancak dediğim gibi bu konuda bir tecrübem yok.Saygılarımla

Az önce kendi davam için karar ararken, aşağıdaki karara rastladım. Karardaki işçinin çalıştığı iş de sizin müvekkilinizle aynı...

Saygılarımla

Alıntı: T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 1979/9-175 K. 1981/607 T. 18.9.1981 • ALACAK DAVASI ( Bordrolarda Fazla Çalışmaya İlişkin Sütun Bulunması ) • BORDROLARDA FAZLA ÇALIŞMAYA İLİŞKİN SÜTUN BULUNMASI ( Bu Sütunun Boş Bırakılması ) • İŞÇİNİN FAZLA ÇALIŞMA YAPMADIĞININ KANITI OLMAMASI ( Bordrolarda Fazla Çalışmaya İlişkin Sütun Bulunmasına Rağmen Bu Sütunun Boş Bırakılması ) 1086/m.287 1475/m.35 ÖZET : Bordrolarda fazla çalışmaya ilişkin sütun bulunup da bu sütunun boş bırakılmış olması, işçinin fazla çalışma yapmadığının kanıtı olarak kabul edilemez. Fazla çalışma tanıkla ispat olunabilir. DAVA : Taraflar arasındaki "alacak" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Zonguldak 4. İş Mahkemesince davanın kısmen reddine dair verilen 17.4.1978 gün ve 954-464 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 24.5.1978 gün ve 7294-7824 sayılı ilamiyle, ( ..Bordrolarda boş fazla çalışma sütunu bulunması ve davacının ön koşul ( ihtirazi kayıt ) dermeyan etmeden ücretlerini imza karşılığı alması onun fazla çalışmadığına delil teşkil etmez. Dosyadaki toplanan delillere göre işyerlerinde fazla çalışma yapılıyorsa, bunun süresinin tesbiti ile sonucuna göre karar verilmesi gerekirdi.. ) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir. KARAR : Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü : Davacının, davalıya ait fırın işyerinde hamurkar yardımcısı olarak çalışmakta iken işine son verildiği anlaşılmaktadır. Taraflar arasındaki uyuşmazlık davacının fazla çalışması varsa bunun parasal karşılığını isteyebilip isteyemeyeceği noktasında toplanmaktadır. Mahkeme, ücret bordrolarının ön koşulsuz ( ihtirazı kayıtsız ) imzalanmış olması nedeniyle artık davacının fazla çalışma ücreti isteyemeyeceği gerekçesiyle bu yöndeki isteğin reddine karar vermiştir. İlke olarak, işçi fazla çalışma yaptığını tanıkla ispat edebilir. Tanık sözlerinin değerlendirilmesi açısından gerektiğinde fazla çalışıldığı iddia olunan işin niteliği itibariyle fazla çalışmaya elverişli bulunup bulunmadığı hakkında bilirkişi incelemesi yaptırılmalıdır. Öte yandan, bordrolarda fazla çalışmaya ilişkin sütun bulunup da bu sütunun boş bırakılmış olması, işçinin fazla çalışma yapmadığının kanıtı olarak kabul edilemez ve böyle bir bordronun işçi tarafından ön koşulsuz ( ihtirazi kayıtsız ) imzalanmış bulunması da bu haktan feragat edildiği anlamında yorumlanamaz. Çünkü, bilndiği gibi ön koşul ( ihtirazi kayıt, ) belli hakları kullanmak konusunda serbestisini muhafaza etmek isteyen tarafın bu konuda vaki beyanıdır. O halde bu tanımdan da anlaşılacağı gibi, işçi tarafından imzalanan belgede ayrı bir sütun bulunmasına rağmen hiç bir işçiye fazla saat ücreti tahakkuk ettirilmemiş ise; bu takdirde bordroyu imzalayan işçilerin ayrıca ön koşul ileri sürmesi gerekmez. Buna karşılık aynı bordroda fazla çalışma olmadığı açıkça yazılı olan ya da bir kısım işçilerin fazla çalışma ücretine hak kazandıkları yazılı bulunan durumlarda, fazla çalışma yaptığı halde kendisi için bir tahakkuk yapılmadığını yada eksik yapıldığını gören işçi bordroyu imzalarken bu yönde bir öne koşul ileri sürmek zorundadır, aksi halde ön koşulsuz bordroyu imzalaması bu haktan feragat anlamına gelir. Olayımızda, aylık ücretlerin ödenmesine ilişkin basılı bordrolarda bütün işçiler yönünden ( fazla çalışma ücreti ) sütunu boş bırakıldığına göre; yukarda kısaca belirtilen ve özellikle Hukuk Genel Kurulunun 13.4.1977 gün, 9/1646 E. 359 K. ve yine 30.3.1979 gün, 9/699 E., 357 K. sayılı içtihatlarında da açıkça vurgulanan ilke uyarınca, bu bordroların ön koşulsuz imzalanmış olması fazla çalışma yapılmadığının ya da bu haktan feragat edildiğinin kanıtı olamaz. Bu durumda iddia hakkında tanık dinlenmekle beraber, az yukarda açıklanan yönde bilirkişi incelemesi de yaptırılması gerekir. O halde, davacı vekilinin dayandığı bordroların fazla çalışma sütununun boş olduğu gözetilip, Özel Daire bozma kararında da öngörüldüğü biçimde inceleme yapılarak sonucuna göre bir karar verilmek gerekirken bundan zuhul olunması usul ve yasaya aykırı olduğundan direnme kararı bozulmalıdır. SONUÇ : Davacı vekilinin temyiz itirazlarının yukarıda ve Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerle kabulüyle, HUMK. nun 429 maddesi gereğince direnme kararının BOZULMASINA, 18.9.1981 gününde üçte ikiyi geçen oy çokluğuyla karar verildi.

Konu ile ilgilenen arkadaşlarıma;özellikle katkılarından dolayı form yöneticisi Av.Suat Bey'e çok teşekkür eder,çalışmalarınızda kolaylıklar dilerim.Saygılarımla.