Ön alım hakkının bedelde muvazaa ile engellenmesinde hak düşürücü süre

Merhabalar, bedelde muvazaa iddiasına dayanarak diğer hissedarların ön alım hakkını kullanmasına engel olan işleme karşı açılacak davada da 2 yıllık hak düşürücü süre var mıdır yoksa muvazaaya dayalı olduğundan bir süre yok mudur teşekkür ederim. Yargıtay kararı da aradım ama bulamadım

Bedelde muvazaa yapılması olgusu, bağımsız bir dava şekli olmayıp , açılan önalım davasında ileriye sürülebilecek bir iddianın konusunu teşkil eder. Önalım davasının açılmasının hak düşürücü süreye tabi olduğu TMK.nun 733'ncü m.sinde düzenlenmiştir. Hak düşürücü sürelerin (kanunda aksi öngörülmedikçe) kısaldılması,durması veya kaldırılması mümkün değildir.

Aşağıdaki kararda önalım davalarında uygulanacak kurallar açıkça belirtilmiştir. Bunlar arasında ve kanunda " bedelde muvazaa iddiasını içeren önalım davalarının hak düşürücü süreye tabi olmadığına " dair bir kural yer almış değildir.

Dolayısı ile bedelde muvazaa iddiasına dayanarak diğer hissedarların ön alım hakkını kullanmasına engel olan işleme karşı açılacak davada da, TMK.m.733'deki hak düşürücü süre uygulanacaktır.Diyebiliriz.

YARGITAY

14. HUKUK DAİRESİ

Esas Numarası: 2016/4944

Karar Numarası: 2019/6620

Karar Tarihi: 15.10.2019

Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve satışın yapılmasıyla kullanılabilir hale gelir.

TMK'nin 733. maddesi gereğince yapılan satışın alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilmesi zorunludur.

Önalım hakkı, satışın hak sahibine bildirdiği tarihin üzerinden üç ay ve herhalde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer.

Bu süre hak düşürücü süre olup mahkemece kendiliğinden göz önünde bulundurulması gerekir.

TMK’nin 733/3 maddesi gereğince üç aylık hak düşürücü sürenin başlaması için öğrenme yeterli olmayıp yapılan satışın, alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilmesi gerekir. Noter aracılılığıyla bildirimde bulunulmamışsa iki yıllık hak düşürücü süre içerisinde önalım hakkına dayanılarak tapu iptali ve tescil istenebilir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 21.09.2005 tarihli, 2005/6-358 Esas, 470 Karar sayılı kararı da bu doğrultudadır.

Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda payın üçüncü kişiye satılması halinde, diğer paydaşlara o payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve payın üçüncü kişiye satılması ile kullanılabilir hale gelir.

Önalım hakkının kullanılmasıyla bu hakkı kullanan paydaş ile alıcı arasında kapsam ve şartları satıcı ile davalı arasında yapılan sözleşmenin aynı olan bir satım ilişkisi kurulmuş olur. Önalım bedeli tapuda gösterilen satış bedeli ile davalı tarafından ödenen harç ve masrafların toplamından ibarettir.

Dava konusu payın satışına ilişkin hukuki işlemin tarafı olan davalı 3. kişi durumundaki davacıya karşı bedelde muvazaa iddiasında bulunamaz ise de davacı önalım hakkına engel olmak amacıyla satış bedelinin resmi satış senedinde yüksek gösterildiğini iddia edebilir ve bu iddiasını tanık dahil her türlü delille kanıtlayabilir.

Önalım davasında dava konusu payın satış bedeli ile ödenmesi zorunlu harç ve masrafların toplamından ibaret olan önalım bedelinin 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 734/2. maddesi gereğince hükümden önce mahkemece belirlenecek uygun bir zaman içinde depo edilmesi için davacıya süre verilmesi gerekir. Davacıya verilen bu sürenin kesin olduğuna da mahkemece karar verilebilir. Kesin süre içerisinde öngörülen işlem yerine getirilmez ise 6100 sayılı HMK’nin 94. maddesi gereğince işlemi süresinde yapmayan tarafın o işlemi yapma hakkı ortadan kalkar. Ancak anılan bu madde hükmünün uygulanabilmesi için davacının davayı sürüncemede bırakacak davranışta bulunması gerekir.