yok hükmündeki yönetmeliğe dayanan işlemler yürütülürse ne olur?

Diyelim ki, bir yönetmeliğin resmi gazete ile yayımlanmadığı için yoklukla malül olduğu yargı kararıyla sabitlendi ve evvelce o yönetmelik uyarınca yapılan işlemlerin de, örneğin kararnamelerin de, yok hükmünde olduğu kanıtlandı.

Yok hükmündeki yönetmelik yargı kararından hemen sonra resmi gazete ile yayımlanır ise, evvelce o yönetmeliğe istinaden yapılmış olan yok hükmündeki işlemler ve kararnameler de yeniden hukuki geçerlilik kazanır mı?

Yoksa, yönetmelik yayımlanıp yürürlüğe girdikten sonra, yönetmelik yoklukla malül durumda iken hazırlanmış olan işlemlerin ve kararnemelerin de yenilenmesi mi gerekir veya nasıl bir hukuki durum doğar?

Sayın fikirbay,

3011 sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanacak Olan Yönetmelikler Hakkında Kanunun 1. maddesi “Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin;

» İşbirliğine, yetki ve görev alanlarına ait hükümleri düzenleyen,

» Kamu personeline ait genel hükümleri kapsayan,

» Kamuyu ilgilendiren,

Yönetmelikler, Resmi Gazetede yayımlanır. Ancak milli emniyet ve milli güvenlikle ilgili olan ve gizlilik derecesi taşıyan yönetmelikler yayımlanamaz.” hükmünü taşımaktadır.

Bahsettiğiniz gibi, verdiğiniz örnekte de yönetmelik Resmi Gazetede yayımlanmadığı için yok hükmündedir.Yani geçersizdir. Hatta dava yoluyla iptali istendiğinde, Danıştay hukuken geçerli olmadığı için uygulanamayacak olan bu yönetmeliğin iptaline karar vermemekte ve yok hükmünde olduğunu tespit etmektedir.Dolayısıyla bu yönetmeliğe istinaden yapılan tüm işlemler de yok hükmündedir, yapılmamış sayılmalıdır.

Sözkonusu yönetmelik düzenlenmeden önceki hukuki durum neyse, o durum geçerli olmaktadır.

Ancak sanırım hataen "yok hükmündeki işlemler ve kararnameler" şeklinde ifadede bulunmuşsunuz. Kararname, yönetmeliğe göre bir üst hukuk normudur. Dolayısıyla yönetmeliğe dayanarak kararname çıkarılamaz.

Özetle hukuki sonuç doğurması için, geçerli bir yönetmeliğe dayanarak işlem yapılmalıdır.

Saygılarımla

Sayın Suat Ergin,

İlginiz için teşekkür ederim. Sorduğum sorunun bazı yönlerden eksik kaldığını düşünüyorum.

Sorumdaki "kararname" sözcüğü ile müşterek atama kararnamelerini kastetmek istemiştim. Yani, Bakan-Başbakan-Cumhurbaşkanı imzaları ile tekemmül eden üçlü müşterek kararnameleri (2451 sayılı kanun kapsamında)

Konuyu daha net şekilde anlatabilmek için şöyle bir örnek vereyim:

Diyelim ki, 2000-2001-2002 yıllarına ait müşterek kararnameler "A" yasası ile "B" yönetmeliğindeki hükümlere istinaden hazırlandı.

2003 yılında ise "B" yönetmeliğinin "yok hükmünde" olduğu mahkeme kararı ile kesinleşti.

2000 yılına ait müşterek kararnamenin yürütmesi sona ermişti. 2001 ve 2002 yıllarına ait müşterek kararnamelerin yürütmesi ise devam ediyordu.

Yönetmeliğin yoklukla malül olduğu mahkeme kararı ile kesinleştikten sonra, yönetmelik derhal resmi gazete ile yayımlanıp yürürlüğe konulursa, yönetmelik yok hükmünde iken çıkartılmış olan müşterek kararnamelerin hukuki durumu ne olur? Hiçbir şey olmamış gibi yürütülmeye devam edilebilir mi? Yürürlüğe konulan yönetmeliğe göre yeniden müşterek atama kararnameleri hazırlanması gerekmez mi? Hiçbir hukuksuzluk (yokluk hali) ortaya çıkmamış gibi müşterek atama kararlarının (yok hükmündeki yönetmeliğe istinaden evvelce hazırlanmış olan kararların) yürütülmesi sürdürülebilir mi?

soruyu daha net olarak sorarsak:

diyelim ki, bu yıla ait bir müşterek kararnamenin dayandığı yönetmelik, resmi gazete ile yayımlanmadığı için, iptal edilince bu yılki kararmane ile birlikte (dava konusu edilmemiş olsalar bile) önceki yıllara ait müşterek kararnameler de (aynı yönetmeliğe istinaden hazırlanmış oldukları için) iptal edilmiş olmazlar mı?

ve başka bir soru daha geliyor aklıma:

diyelim ki, yönetmelik resmi gazete ile yayımlandı ve bu yılki müşterek kararname yürürlüğe giren yönetmeliğe uygun olarak yenilendi. Peki, önceki yıllara ait müşterek kararnamelerin de bu şekilde yenilenmesi imkan ve ihtimali var mıdır?

Mahkeme kararı ile "yok" oldukları ortaya çıkmış müşterek kararnamelerin, dayandıkları yönetmelik yürürlüğe sokulunca, tekrar kendiliğinden "var" sayılmaları mümkün müdür?

Bence, kesin bir kararla bir kez "yok" sayılan bir işlemin, sonradan yapılan bir işleme istinaden, baştan beri "var" sayılması "mantıken" imkansız görünmektedir.