Anayasa Yargısı Ve Hukuki Boşluk

Merhabalar,

Anayasa Madde 153-
Anayasa Mahkemesinin kararları kesindir. İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz.
Anayasa Mahkemesi bir kanun veya kanun hükmünde kararnamenin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez.
Kanun, kanun hükmünde kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri, iptal kararlarının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmi Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez.
İptal kararının yürürlüğe girişinin ertelendiği durumlarda, Türkiye Büyük Millet Meclisi, iptal kararının ortaya çıkardığı hukuki boşluğu dolduracak kanun tasarı veya teklifini öncelikle görüşüp karara bağlar.
İptal kararları geriye yürümez.
Anayasa Mahkemesi kararları Resmi Gazetede hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar



İfade etmek gerekir ki, kimi durumlarda iptal edilen hükmün yürürlükten kalkması , düzenlediği alanda hukuksal boşluk doğmasına neden olabilir, belirsizlik ve karmaşa yaratabilir. Soyut düzenleyici kural ve ona bağlı öznel bireysel hakların oluşumu iptal kararının yayımıyla birlikte sona ermektedir. Anayasa bu durumu önlemek için anayasa mahkemesine iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırmak yetkisi tanımıştır. Kuruluş yasasına göre bu yetkisini doğabilecek hukuki boşluğu kamu düzenini tehdit veya kamu yararını ihlal edici nitelikte görürse kullanır ve boşluğun doldurulması için TBMM Başkanlığı ile Başbakanlığa bilgi verir ( 2949 sayılı Anayasa Mahkemesi Kuruluş Kanunu m. 53.)

Ancak uygulamada TBMM çok halde iptal kararının ortaya çıkardığı hukuksal boşluğu dolduracak yasayı anayasa mahkemesinin iptal hükmününn yürürlüğe girmesi için verdiği süre içinde çıkarmamakta/çıkaramamaktadır. Budurumda iki görüş bulunmaktadır: ilk görüş aymhk iptal kararlarına , yönetsel yargıda olduğu gibi geriye yürür nitelik kazandırılması ve iptal kararının yürürlükten kaldırdığı yasanın tekrar yürürlüğe girmesi esasının kabul edilmesidir. ikinci görüş ise, iptal kararının yürürlüğe girmesine değin TBMM nin gerekli yasayı çıkararark boşluğu doldurmaması durumunda hükümetlere , belli süre için , bu konuda yetki yasası varmışcasına anayasa mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda yasa hükmünde kararname çıkarma yetkisinin tanınmasıdır. ( Yılmaz Aliefendioğlu, Anayasa Yargısı ve Türk Anayasa Mahkemesi, yetkin yay., ankara,1996, s. 204)

Anayasa Mahkemesinin iptal hükmünü beli bir zaman sonra yürürlüğe girmesinin belirtmesi durumunda belirtilen süre içinde hangi hükme göre karar verilecektir?. Binrinci görüş, iptal edilen kuralın iptal edilen kuralın any mhk ce anayasaya aykırı olduğu saptanmasına ve iptal edilmesine karşın , iptal hükmü henüz yürürlüğe girmediğinden , tüm işlemler bu kurala göre yürütülmelidir. İkinci görüş, bu süre içinde aymhk iptal kararı henüz kesinleşmemiş işleri etkiler.

Anayasa Madde 87
Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri, kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak; Bakanlar Kurulunu ve bakanları denetlemek; Bakanlar Kuruluna belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek; bütçe ve kesinhesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek; para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek; milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, Anayasanın 14 üncü maddesindeki fiillerden dolayı hüküm giyenler hariç olmak üzere, genel ve özel af ilanına, mahkemelerce verilip kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesine karar vermek ve Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmektir.


Tüm bu açıklamalar ışığında, özellikle son günlerde, 4616 sayılı Yasanın anayasa Mahkemesince iptali üzerine, yeni yasanın da Cumhurbaşkanınca geri gönderilmesi ile ilgili olarak görüşlerinizi bekliyorum.
saygılarımla.

Sayın glossator,
Bu konuyu tartışmaya açmayı ben de düşünmekteydim, isz benden önce davrandınız. Bu konu gerçekten son zamanlarda gerek hukuksal, gerek siyasal, gerekse toplumsal platformda oldukça fazla tartışmaya neden olmaktadır. Bu konu, bizim ceza hukuku öğretim üyemiz tarafından bize ödev olarak verilmiş olup, daha önceden de benim için önemli olmakla birlikte, şimdi önemi daha da atmıştır.
Dün haberlerde, anayasa komisyonunun anılan yasayı, mahkemenin kararını adeta hiçe sayarak gene "şartlı salıverme" olarak niteleyip, "özel af" olmadığını iddia etmesi, yer verdiğiniz anayasa hükümleri göz önüne alındığında, hukuk devleti ve hukukun üstünlüğü adına üzücü, hatta utanç vericidir.
Sorunun bir başka boyutu ise, yasanın uygulanarak mahkumların tahliyesine devam edilmesidir.
Anayasa mahkemesi, kuruluşuna dair kanunun verdiği yetkiye dayanarak meclise 6 aylık bir süre vermiş, bu süre dolduğunda ise iptal kararı yürürlüğe girmiş, yasa hukuk aleminden silinmiştir. Artık niteliği ve adı ne olursa olsun böyle bir yasa yok hükmündedir. Olmayan bir yasaya göre işlem yapılmasını anlamak mümkün değildir ve kanımca bu uygulamalar dava konusu olursa buna izin veren, bu konuda kaynağını olmayan bir yasadan alan bir yetki kullanan kanu görevlerinin başı ağrıyacaktır, ağrımalıdır da. Kısacası, 6 aylık sürede henüz iptal edilmemiş kanuna dayanarak yapılmış tahliyelere ilişkin bir sorun olmamakla birlikte, bu sürenin sonundan itibaren yapılan tahliye işlemleri yok hükmünde olup, mahkumların derhal ceza evine gönderilmesi gerekir.

Geç olsun,güç olmasın.
Güncelliğini hala muhafaza eden bir başlık olması sebebiyle değinme ihtiyacı hissettim.Öncelikle hukuki sorunu tekrara tespit edelim.Anayasa Mah. bir kanunu iptal ediyor ve doğacak hukuki boşluğun?( kavramın yerinde olup olmadığına birtazdan değineceğiz.)yaratacağı mahzuru engellemek için 1 yılı aşmamak kaydıyla yürürlüğünü erteleyebiliyor. Bu durumda, kanun koyucu düzenleme yapana kadar tatbik edilecek hukuk.
Misal olarak, A. Mah. İ.İ.K 337. md. iptaline ilişkin kararında verdiği 1 yıllık sürede hakim hukuki sorunu nasıl çözecek.
Bilindiği üzere,yeri gelmişken beliteyim, hukuk boşluğu M.K. 1 gereğince uygulanacak yazılı veyasız yazısız bir hukukun bulunmamasıdır.Kanun boşluğu ise pozitif hukuka ilişkindir.
Kaldığımız yerden devam edersek. Hakim Anayasa Mah. kanunkoyucunun düzenleme yapması için bıraktığı sürede kanun boşluğu ya da hukuk boşluğu çerçevesinde hukuki sorunu çözecektir. Denilebilir ki,bu düpedüz hukuk boşluğudur. Örf adet hukuku da neyin nesi.Hak vermiyorum,çünkü hakimleriimizin örf ve adet hukukunda anladığı kazai içtihatlardır ve hususiyetle de Danıştay'ın A. Mahkemesinin iptal kararlarının yürürlüğünün ertelenmesi hallerinde muadil kararları mevcuttur.D.5. Daire 23.12.1992 1219-3872, D.10.Daire 11.10.2000 tarihli 3903-5129 sayılı ve D. 11. Daire 7.03.2005 tarihli 4654-973 sayılı kararlar.
Binnetice, yüksek Mahkemenin İcra İflas Kanununa ilişkin kararına binaen icra ceza hakimlerimizin tatbik ettiği gibi, iptal olunan hükmün ertelenmiş olması sebeiyle, kah kanun boşluğunu kah kendini kanun koyucu yerine koyarak hukuki boşluğu doldurarak hukuki sorunu çözeceklerdir.
Ziyadesi ile uzattım, affola.Umarım açıklayıcı olmuştur.
Hürmetler...