Barter Sistemi Hakkında

Sayın Meslektaşlarım barter sözleşmeleri hakkında bilgisi olan varsa bana yardımcı olabilirmi? Sorum şu: Barter sisteminde bir mal veriliyor fakat bir yılı aşkın süredir üye müşterilerden müvekkilimin işine yarar bir mal çıkmadığı için verilen mal karşılığı hiçbirşey alınamıyor.Barter sözleşmesinde böyle bir durumdan hiç bahsedilmiyor. Bu durumda barter ortamında sattığımız malların karşılığını satılan barter müşterilerinden talep edebilirmiyiz?Tekrar ediyorum barter sözleşmesinde bu durumdan hiç bahsedilmemiş.İyi çalışmalar.

Bilindiği gibi Barter sözleşmelerinin ülkemizde henüz yasal (özel) bir dayanağı yoktur.

Müvekkiliniz sistemden yararlanamadığına göre, öncelikle sözleşme süresi ve sona ermesine ilişkin hükümlere bakılmalıdır.

Uygulamada üye, sattığı ürünün bedeli karşılığı “Barter Çeki’ni” kabul ederek Barter Sistemi’nden alacaklı olur. Barter Sistemi ile mal satan Üye, alacağını, Barter "Ortak Pazarı’nda" satışa sunulan ürünlerden satın alarak tahsil eder.

Müvekkilinizin mal sattığı üyeler, borçlarını sisteme ödemişler mi? ve müvekkiliniz sistemden alacaklı durumunda mıdır?

Müvekkiliniz, kendi adına “barter” sözleşmesi kapsamında meydana gelen alacaklarının nakit veya Barter çeki ile tahsilatı hakkında “barter şirketine” yetki vermiş mi?

Uygulamada sözleşmenin sona ermesi halinde, üyenin alacağı varsa, ancak alacak miktarı kadar mal veya hizmeti, barter çeki ile tahsil edebilmektedir. Üye, Barter’dan hiçbir zaman nakit ödeme talebinde bulunamamaktadır.

Pratik çözüm olarak, müvekkilinizin Barter sisteminde oluşan alacağını, başka bir üyenin hesabına, virman Talimatı vermek suretiyle devretmesi düşünülebilir.

Foruma soru soran sayın meslektaşımızın belirttiği durumda devreye girebilecek tek sistem garanti fonudur… Ancak sizin olayınızda, büyük ihtimalle çok gelişmiş olmayan bir barter şirketi söz konusu ve garanti fonu da yok. O zaman üyelik sözleşmesinin sona erdirilmesi düşünülebilir, zira bu durumda esasen nakit ödemenin yapılması mümkün. Ama şirket, üyelik sözleşmesine koyacağı bir hükümle bu konuda da kendisini garantiye almış olabilir. Son çözüm, teoride değil ama pratikte akla yatkın olabilir. Diğer meslektaşımızın teklifi; “sistem içindeki alacağın yine sistem içinden birine temliki”… İvazlı temlik yapılarak alacağın karşılığı nakit olarak alınmış olur. Ama sistem dışından birine temlik mümkün değildir (bu da yine sözleşmelerdeki hükümlerden dolayı böyle, farklı yönde hüküm getirilmiş olabilir). Yani sonuç olarak; barter ile ilgili uyuşmazlıkların çözümü büyük ölçüde sözleşmelere bağlıdır. Bu konuda piyasada var olan ve barter sözleşmelerinin hukuki yönünü inceleyen tek kaynaktan, sizin sorunuzla ilgili bir bölüm aktarıyorum. İyi çalışmalar…
“Barter şirketlerinde (sistemin zorunlu bir unsuru olmamakla birlikte) genellikle bir “garanti fonu” oluşturulur. Bu fon barter sisteminde karşılanamayan taleplerin gerekli görüldüğünde nakit finanse edilmesinde kullanılır. Üyelik sözleşmesi uyarınca sisteme arz ettiği mal veya hizmetlerin satılması üzerine barter hesabına alacaklı kaydı düşülen üye firma, bu alacağını, diğer üyeler tarafından arz edilmiş olan mal veya hizmetlerden tahsil edecektir. Sözleşmede kararlaştırılan süre içinde sistemde ihtiyacına uygun mal veya hizmet bulamayan ve alacağını tahsil edemeyen firma, bu sürenin sonunda garanti fonunu kullanmaya hak kazanır ve mal veya hizmetini satmış olan firmaya ödeme barter organizatörü tarafından nakit olarak yapılır.” (KESKİN, Ayşe Dilşad: Barter Sözleşmesi, Turhan Kitapevi, Ankara 2004, sh. 46)

Sayın meslektaşlarım, bizde de aynı durum söz konusu... Müvekkilimin barter havuzunda alacağı var ancak işine yarar hiç bir arz bir yıldan uzunca bir süredir sunulmamakta. Barter şirketi ile yaptığımız görüşmelerde alacağın ancak diğer üyelerin arzları ile karşılanabileceği, barter firmasından hiç bir şekilde nakit talebinde bulunulamayacağı söylendi. Sözleşmeyi incelediğimde de bu durumun sözleşmede yer aldığını gördüm. Ancak, ben sözleşmeye böyle bir hüküm koyulamayacağını düşünüyorum. Nedenine gelince; barter firması bizden her sene üyelik bedeli ve komisyon adı altında para talep ediyor. Hatta son üyelik bedelini de icra takibine konu etmek üzerelerken ödemek zorunda kaldık. Yani sözleşme kısaca şunu söylüyor: Barter üyesi borçluysa icra haciz kapınızda ama Barter firması borçluysa hemen üçüncü kişi konumuna geçerek bizden para talep edemezsiniz alacağınızı havuzdan arzla alabilirsiniz deniyor. Tek taraf aleyhine borç yükleyen bu tür bir sözleşmenin B.K. 19 ve 20. maddeleri anlamında geçersiz olacağını düşünüyorum. Barter sözleşmeleri konusu henüz Türk hukukunda yasal bir altyapısı bulunmayan bir sistem ve maalesef barter firmaları bu durumdan azami olarak yararlanmaya çalışıyorlar. Ancak bu şekildeki uygulamanın sözleşme serbestisinin sınırlarını aştığını ve müvekkilim adına yeni bir ihtarname keşide ederek Barter firmasına izah etmeyi düşünüyorum.