Nüfus Kayıtlarındaki Eksiksiklerin Re'sen Araştırılması

Merhabalar sayın meslektaşlarım. Açacağımız tapu iptal ve tescil davasının konusu kök muristen intikal eden taşınmazdır. Kök muris tek çocuk olarak görünse de aslında bir erkek kardeşi (1904 doğumlu) vardır.Bu hususa dair elimizde yazılı delil bulunmaktadır. 1952 yılında yapılan satışa ilişkin düzenlenen köy senedinde adı geçmekte ve kendisinin kök murisin kardeşi olduğu hakkında tanıklık yapacak birden fazla tanık vardır. 1920 yılında ilçenin hükümet konağında çıkan yangında nüfus kayıtlarının büyük çoğunluğu zayi olmuştur. Kök murisin kayıtları aynen kalmış ancak kardeşinin kayıtlarına nüfusta rastlanmamaktadır. Kök murisin kardeşi olmasının kanıtlanabilmesi mevcut duruma göre mirasın tamamıyla farklı bir şekilde taksim edilmesine sebebiyet verecek.

Bilindiği üzere nüfus kayıtları ve tapu kayıtları kamu düzenine ilişkindir. Hakimin bunlara ilişkin eksiklik ve usulsüzlükleri re'sen gözetmesi gerekir. Hele ki bu mirasın hukuka uygun paylaştırılmasını ve bu sayede tapu kayıtlarındaki usulsüzlüklerin ortadan kalkmasını sağlayacaksa. Müvekkillerim kök murisin mirasçıları olup kök murisin kardeşiyle bir ilgileri bulunmamaktadır. Bu nedenle nüfus kaydının düzeltilmesi davası açmaları da mümkün değil diye düşünüyorum. Bu durum nasıl düzeltilebilir? Hukuk hakimi re'sen nüfus kaydının düzeltilmesi davası açtırıp bekletici mesele yaptırabilir mi? Ya da üçüncü kişilerin hukuki yararı olduğu gerekçesiyle nüfus kaydının düzeltilmesi davası açılması için yetki verebilir mi?(Sonuncu aklıma gelen bir yol. Ama uygulamada böyle bir yöntem var mı bilmiyorum)

Alıntı: Yazan Av. Can Yıldırım Merhabalar sayın meslektaşlarım. Açacağımız tapu iptal ve tescil davasının konusu kök muristen intikal eden taşınmazdır. Kök muris tek çocuk olarak görünse de aslında bir erkek kardeşi (1904 doğumlu) vardır.Bu hususa dair elimizde yazılı delil bulunmaktadır. 1952 yılında yapılan satışa ilişkin düzenlenen köy senedinde adı geçmekte ve kendisinin kök murisin kardeşi olduğu hakkında tanıklık yapacak birden fazla tanık vardır. 1920 yılında ilçenin hükümet konağında çıkan yangında nüfus kayıtlarının büyük çoğunluğu zayi olmuştur. Kök murisin kayıtları aynen kalmış ancak kardeşinin kayıtlarına nüfusta rastlanmamaktadır. Kök murisin kardeşi olmasının kanıtlanabilmesi mevcut duruma göre mirasın tamamıyla farklı bir şekilde taksim edilmesine sebebiyet verecek. Bilindiği üzere nüfus kayıtları ve tapu kayıtları kamu düzenine ilişkindir. Hakimin bunlara ilişkin eksiklik ve usulsüzlükleri re'sen gözetmesi gerekir. Hele ki bu mirasın hukuka uygun paylaştırılmasını ve bu sayede tapu kayıtlarındaki usulsüzlüklerin ortadan kalkmasını sağlayacaksa. Müvekkillerim kök murisin mirasçıları olup kök murisin kardeşiyle bir ilgileri bulunmamaktadır. Bu nedenle nüfus kaydının düzeltilmesi davası açmaları da mümkün değil diye düşünüyorum. Bu durum nasıl düzeltilebilir? Hukuk hakimi re'sen nüfus kaydının düzeltilmesi davası açtırıp bekletici mesele yaptırabilir mi? Ya da üçüncü kişilerin hukuki yararı olduğu gerekçesiyle nüfus kaydının düzeltilmesi davası açılması için yetki verebilir mi?(Sonuncu aklıma gelen bir yol. Ama uygulamada böyle bir yöntem var mı bilmiyorum)

Yapılacak işlem kısaca, tapu iptal ve tescil davası açılmasının akabinde nüfus kayıtlarındaki eksiklik ve hataların düzeltilmesinde davacıların hukuki yararı bulunduğundan ve miras hukukundan kaynaklanan haklarına doğrudan etki ettiğinden davacılara nüfus kaydının düzeltilmesi davası açmak için yetki verilmesi yönünde talepte bulunmaktır. Kaldı ki böyle bir talepte bulunulmasa dahi hukuk hakimi, nüfus kütüğü ve tapu kütüğündeki kayıtların kamu düzenine ilişkin olması sebebiyle bu hususu re'sen gözetecektir.

.C.
YARGITAY
8. HUKUK DAİRESİ
E. 2017/10510
K. 2019/4603
T. 6.5.2019
* GERÇEK ANNE VE BABANIN TESPİTİ VE NÜFUS KAYDININ DÜZELTİLMESİ İSTEMİ ( Gerçek Babanın A. Olduğuna Yönelik İstemin Anne Z. ve Baba Olduğu İddia Edilen A.'nin Evliliğinin Bulunmaması Nedeniyle Babalığın Tespitine İlişkin Olduğu - Bu Tür Davalarda Aile Mahkemesinin Görevli Olduğu Hükme Bağlandığı ve Aile Mahkemesi Kurulmayan Yerlerde Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca Belirlenen Asliye Hukuk Mahkemelerinde Davanın Aile Mahkemesi Sıfatı ile Görülüp Karara Bağlanması Gerektiği )

* GÖREVLİ MAHKEME ( Babalığın Tespiti İstemine İlişkin Davalarda Aile Mahkemesinin Görevli Olduğu Hükme Bağlandığı ve Aile Mahkemesi Kurulmayan Yerlerde Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca Belirlenen Asliye Hukuk Mahkemelerinde Davanın Aile Mahkemesi Sıfatı ile Görülüp Karara Bağlanması Gerektiği - Olayda gerçek annenin Z. olduğuna ilişkin istem ise nüfus kayıt düzeltim davası olup görevli mahkemenin asliye hukuk mahkemesi olduğu )

* BEKLETİCİ MESELE ( Mahkemece babalığın tespiti talebi yönünden dava tefrik edilerek görevsizlik kararı verileceği - Asliye Hukuk Mahkemesindeki nüfus kaydının düzeltilmesi davasının sonucunun kesinleşmesinin beklenmesi gerektiğinin düşünülmemesinin hatalı olduğu )

* KAYYIM TAYİNİ ( Bir İşte Yasal Temsilcinin Menfaati ile Küçüğün veya Kısıtlının Menfaati Çatışıyorsa İlgilinin İsteği veya Re'sen Küçüğe veya Kısıtlıya Vesayet Makamınca Kayyım Atanacağı - Yasal Temsilcinin Menfaati ile Küçüğün Menfaati Dava Nedeniyle Çatıştığına Göre Çocuğu Davada Temsil Etmek ve Hak ve Menfaatlerini Korumak Üzere Tayin Edilmesi Gerektiği )

* TARAF TEŞKİLİ ( Dava Sonucu İtibariyle Miras Hukukunu Yakından İlgilendirdiğinden Verilecek Karardan Hukuku Etkilenecek Olan Mirasçıların Davalı Sıfatı ile Davaya Katılmaları Gerektiği - Mahkemece Re'sen Gözetilmesi Gereken Bu Durum Nazara Alınmadan ve Taraf Teşkili de Sağlanmadan Davanın Esası Hakkında Karar Verilmesinin Hatalı Olduğu )

* SOYBAĞININ TESPİTİ ( Uyuşmazlığın Çözümü Bakımından Zorunlu ve Bilimsel Verilere Uygun Olmak ve Ayrıca Sağlık Yönünden Bir Tehlike Oluşturmamak Şartıyla Herkesin Soybağının Tespiti Amacıyla Vücudundan Kan veya Doku Alınmasına Katlanmak Zorunda Olduğu - Haklı Bir Sebep Olmaksızın Bu Zorunluluğa Uyulmaması Halinde Hâkimin İncelemenin Zor Kullanılarak Yapılmasına Karar Vereceğinin Hükme Bağlandığı )

* DOKU İNCELEMESİ ( Mahkemece Açıklanan Kanun Hükmü Gözetilerek Somut Olaydaki İddia ile İlgili Olarak DNA Testi Yaptırılacağı - Alınacak Rapor ile Toplanan Delillerin Birlikte Değerlendirilerek Oluşacak Sonuca Göre Bir Karar Verilmesi Gerektiği )

4721/m. 282, 284, 292, 301, 486

4787 /m. 4

5490/m. 36

ÖZET : Dava; gerçeğe aykırı beyana dayalı oluşturulan nüfus kaydının iptali ile gerçek anne ve babanın tespiti ve buna uygun olarak nüfus kaydının düzeltilmesi istemine ilişkindir. Gerçek babanın A. olduğuna yönelik istem, anne Z. ve baba olduğu iddia edilen A.'nin evliliğinin bulunmaması nedeniyle babalığın tespitine ilişkin olup, bu tür davalarda aile mahkemesinin görevli olduğu hükme bağlandığı ve aile mahkemesi kurulmayan yerlerde Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenen asliye hukuk mahkemelerinde davanın aile mahkemesi sıfatı ile görülüp karara bağlanması gerekmektedir. Davadaki gerçek annenin Z. olduğuna ilişkin istem ise nüfus kayıt düzeltim davası olup, görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir.

Mahkemece babalığın tespiti talebi yönünden dava tefrik edilerek görevsizlik kararı verilmesi ve Asliye Hukuk Mahkemesindeki nüfus kaydının düzeltilmesi davasının sonucunun kesinleşmesinin beklenmesi gerektiğinin düşünülmemesi hatalıdır.

Bir işte yasal temsilcinin menfaati ile küçüğün veya kısıtlının menfaati çatışıyorsa ilgilinin isteği veya re'sen küçüğe veya kısıtlıya vesayet makamınca kayyım atanır. Yasal temsilcinin menfaati ile küçüğün menfaati dava nedeniyle çatıştığına göre; çocuğu davada temsil etmek, hak ve menfaatlerini korumak üzere kayyım tayin edilmesi gerekir.

Dava sonucu itibariyle miras hukukunu yakından ilgilendirdiğinden; verilecek karardan hukuku etkilenecek olan mirasçıların davalı sıfatı ile davaya katılmaları gerekirken, mahkemece re'sen gözetilmesi gereken bu durum nazara alınmadan ve taraf teşkili de sağlanmadan davanın esası hakkında karar verilmesi hatalıdır.

Uyuşmazlığın çözümü bakımından zorunlu ve bilimsel verilere uygun olmak ve ayrıca sağlık yönünden bir tehlike oluşturmamak şartıyla, herkesin soybağının tespiti amacıyla vücudundan kan veya doku alınmasına katlanmak zorunda olduğu, haklı bir sebep olmaksızın bu zorunluluğa uyulmaması halinde hâkimin incelemenin zor kullanılarak yapılmasına karar vereceği hükmü bağlandığından; Mahkemece açıklanan kanun hükmü gözetilerek somut olaydaki iddia ile ilgili olarak DNA testi yaptırılıp alınacak rapor ile toplanan delillerin birlikte değerlendirilerek oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekir. Açıklanan tüm bu nedenlerle kararın bozulması gerekir.

DAVA : Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalı ... tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü:

KARAR : Davacılar vekili dava dilekçesinde, müvekkili ...'un nüfus kayıtlarında ölmüş eşi ile müşterek çocukları görünen ve ...'un gerçekte müvekkilinin kardeşi...ile ...'ın evlilik dışı birlikteliğinden dünyaya gelen çocukları olduğunu ileri sürerek, nüfus kayıtlarının gerçeğe uygun olarak düzeltilmesini istemiş; mahkemece Asliye Mahkemesi sıfatıyla yargılama yapılarak davanın kabulüne dair verilen davalı tarafından temyiz edilmiştir.

1.6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun görevin belirlenmesi ve niteliği başlıklı 1. maddesinde mahkemelerin görevinin ancak kanunla düzenleneceği ve göreve ilişkin kuralların kamu düzeninden olduğu belirlendiğinden bu husus mahkemelerce yargılamanın her aşamasında kendiliğinden gözetilmesi gerekir.

Dosyada toplanan bilgi ve belgelerin incelenmesinden, davada ... ve ...'un anneleri ..., babaları...olduğu halde, nüfus kayıtlarına ... ve ... çocukları gibi tescil edildikleri belirtilerek, adı geçenlerin nüfus kayıtlarındaki anne ve baba adlarının iptali ile gerçek anne ve babaları olan ... ve...olarak düzeltilmesinin istendiği anlaşılmıştır. İddianın ileri sürülüş şekline göre ortada birbiriyle bağlantılı iki ayrı dava vardır. İlki mevcut nüfus kaydındaki anne ve baba kaydının iptali, ikincisi ise gerçek anne ve baba üzerine kayıt istemidir.

Bir davada maddi olguları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirme ise hakime aittir.

Nüfus kaydının düzeltilmesi davası, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 30.01.2008 tarih 2008/2-36-47 Sayılı içtihadında da açıklandığı üzere, resmi sicilin belgelediği olgunun doğru olmadığı, baştan yanlış olarak kütüğe geçirilmesi sebebiyle mevcut kaydın düzeltilmesi davasıdır. Böyle bir dava sonucunda, kaydının düzeltilmesi istenen kişinin, o tarihe kadar kayıtlı olduğu haneden çıkıp, başka bir haneye tescil edilecek olması da, davayı soybağı davası haline dönüştürmez. Bu nedenle davacının birinci talebi, gerçeğe aykırı beyanla baştan beri yanlış olan sicilin düzeltilmesi niteliğinde olup, 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu'nun 36. maddesi kapsamına giren nüfus kaydının düzeltilmesi davasıdır. Davacının ikinci talebi olan gerçek anne ve baba hanesine kayıt istemi de anne yönünden çocukla ana arasındaki soybağı doğumla kurulduğundan yine nüfus kaydının düzeltilmesi davasıdır. Nüfus kaydının düzeltilmesi davasında resmi sicilin belgelediği olgunun doğru olması baştan yanlış olarak kütüğe geçirilmesi söz konusudur. İkinci talep baba yönünden ise anne ve baba arasında evlilik ilişkisi bulunmadığı durumlarda soybağının düzeltilmesi davasıdır. Bilindiği üzere; baba arasındaki soybağı ana ile evlilik, tanıma ve hakim hükmü ile kurulur. Esasen soybağına ilişkin uyuşmazlıklarda, kişisel durum ile ilgili nüfus kaydında yer alan bilgi "doğru" olarak doğmuş ve kütüğe tescil edilmiştir. Bu doğru kayıt, daha sonra açılan bir dava, soybağının reddi veya sonradan evlenme yoluyla soybağına itiraz veya tanımaya itiraz veya tanımanın iptali yahut da af kanunları ile yapılan nesep düzeltmeye itiraz ile teknik olarak bir yanlışlığa dönüştürülmektedir.

Soybağına ilişkin hükümler 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 282. maddesi ve devamında düzenlenmiş olup Aile Mahkemelerinin görevi kapsamındadır. 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu'nun 36. maddesinde düzenlenen nüfus kaydının düzeltilmesi davalarına ise Asliye Hukuk Mahkemesinde bakılır.

Somut olayda dava; Z. ve H. İ.'in, B. ve H. çocuğu olarak gerçeğe aykırı beyana dayalı oluşturulan nüfus kaydının iptali ile gerçek annelerinin ..., gerçek babalarının da...olduğunun tespiti ve buna uygun olarak nüfus kaydının düzeltilmesi istemine ilişkindir. Gerçek babanın A. olduğuna yönelik istem, anne Z. ve baba olduğu iddia edilen A.'nin evliliğinin bulunmaması nedeniyle Türk Medeni Kanunu'nun 301 ve devamı maddelerinde düzenlenen babalığın tespitine ilişkin olup, 4787 Sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun'un 4. maddesinde 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu'nun ikinci kitabından üçüncü kısım hariç olmak üzere (TMK.118-395) kaynaklanan bütün davalarda aile mahkemesinin görevli olduğu hükme bağlandığı ve aile mahkemesi kurulmayan yerlerde Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenen asliye hukuk mahkemelerinde davanın aile mahkemesi sıfatı ile görülüp karara bağlanması gerekmektedir. Davadaki gerçek annenin Z. olduğuna ilişkin istem ise nüfus kayıt düzeltim davası olup, görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir.

Yukarıya alınan yasal düzenlemeler ve yapılan açıklamalar dikkate alındığında, mahkemece babalığın tespiti talebi yönünden dava tefrik edilerek görevsizlik kararı verilmesi ve Asliye Hukuk Mahkemesindeki nüfus kaydının düzeltilmesi davasının sonucunun kesinleşmesinin beklenmesi gerektiğinin düşünülmemesi,

2.Türk Medeni Kanunu'nun 426/2. maddesi gereğince bir işte yasal temsilcinin menfaati ile küçüğün veya kısıtlının menfaati çatışıyorsa ilgilinin isteği veya re'sen küçüğe veya kısıtlıya vesayet makamınca kayyım atanır. Yasal temsilcinin menfaati ile küçüğün menfaati dava nedeniyle çatıştığına göre; çocuk ...'u davada temsil etmek, hak ve menfaatlerini korumak üzere kayyım tayin edilmesi gerektiğinin düşünülmemesi,

3.Dava sonucu itibariyle miras hukukunu yakından ilgilendirdiğinden; verilecek karardan hukuku etkilenecek olan ... mirasçılarının davalı sıfatı ile davaya katılmaları gerekirken, mahkemece re'sen gözetilmesi gereken bu durum nazara alınmadan ve taraf teşkili de sağlanmadan davanın esası hakkında karar verilmesi,

4. Kamu düzeni ile yakından ilgili olan soybağının tespiti davalarında, Türk Medeni Kanunu'nun 284. maddesinde belirtilen koşullar saklı kalmak kaydıyla, Hukuk Muhakemeleri Kanunu uygulanır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 292/1. maddesinde, uyuşmazlığın çözümü bakımından zorunlu ve bilimsel verilere uygun olmak ve ayrıca sağlık yönünden bir tehlike oluşturmamak şartıyla, herkesin soybağının tespiti amacıyla vücudundan kan veya doku alınmasına katlanmak zorunda olduğu, haklı bir sebep olmaksızın bu zorunluluğa uyulmaması halinde hâkimin incelemenin zor kullanılarak yapılmasına karar vereceği hükmü bağlandığından; Mahkemece açıklanan kanun hükmü gözetilerek somut olaydaki iddia ile ilgili olarak DNA testi yaptırılıp alınacak rapor ile toplanan delillerin birlikte değerlendirilerek oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik araştırma ve inceleme ile davanın kabulü,

Doğru görülmemiştir.

SONUÇ : Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulüyle hükmün HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine ve peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine 06.05.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Mahkemeden yetki alarak siz dava açabilirsiniz. Mahkeme resen bir işlem yapmayacaktır.