Yedieminin Hukuki Sorumluluğu

Sayın Meslektaşlarım;

Aslında konu çok basit. Yediemine bırakılan mallar ortada yok ve muhtıraya rağmen yedieminden de ses yok.

Yedieminin kendi mal varlığıyla sorumlu olduğundan bahisle icra dairesinden İİK 358 gereğince haciz talep ettim. İcra dairesi, yedieminliği suistimal sebebiyle dava açabileceğimden bahisle davayı reddetti. Her ne kadar bu kararın hatalı olduğunu ve icra dosyası üzerinden de bu işlemin yapılabileceğini düşünsem de şikayet yoluna gitmeyip dava açmayı tercih edeceğim.

İlk anda davanın asliye hukuk mahkemesinde tazminat niteliğinde açılacağını düşünsem de biraz araştırma yapmak istedim. Araştırırken kafam karıştı. Yedieminliği suistimalle ilgili taramalarda hep ceza davası örnekleri çıktı karşıma.
Uygulamada tercih edilen yöntemin suç duyurusu yöntemi olması kafamı karıştırdı. Niye böyle bir tercih olsun ki? Yedieminin ceza alması değil ki ulaşılmak istenilen amaç? Hukuki sorumluluk üzerine gitmek daha mantıklı değil mi?

Sorularıma pek bir cevap bulamadım açıkçası. Sizler ne düşünüyorsunuz?
1- Yedieminin hukuki sorumluluğu için görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesi midir? (icra tetkik mercii görevli olabilir mi?)
2- Dava tazminat davası niteliğinde mi olacaktır?
3- Neden hep şikayet yöntemi tercih edilmiş olabilir?

Saygılarımla

İİK.358.maddesi gayet açık, "Bu suretle eline bırakılan malların kendisine atfolunamıyacak bir sebepten dolayı telef veya ziyaını ispat edemiyen üçüncü şahıs hakkında ceza takibinden başka evvelce tesbit edilmiş olan kıymetler, hükme hacet kalmaksızın icra dairesince re'sen tazmin ettirilir" denilmiş.
Malların mahallinde bulunmadığı tutanak ile tespit edildikten sonra yediemine, verilecek makul bir süre içinde malların teslimi teslim edilmemesi halinde icra müdürlüğünce takdir edilen kıymetinin bu süre içinde ödenmesi aksi halde mahcuzların bedelinin icra dairesince re'sen tazmin ettirileceği hususunda ihtarname gönderilmeli, verilen süre içinde mallar teslim edilmez ve bedeli de ödenmezse icra müdürlüğü talep üzerine yediemin için malvarlığına haciz işlemi yapmalıdır. Mahcuzların kıymetinin tahsili için ayrıca dava açmaya gerek yok. İcra Müdürlüğünün bu yöndeki talebinizin reddine ilişkin kararının İİK.16.md.gereği şikayeti halinde müdürlük kararının kaldırılacağı kanaatindeyim. Konuyla ilgili yol gösterici olacak Yargıtay içtihatları da ekte belirtilmiştir.


T.C.
YARGITAY
4. HUKUK DAİRESİ
E. 2016/6109
K. 2016/7841
T. 14.6.2016
• MADDİ TAZMİNAT İSTEMİ (Haczolunup Kendisine Bırakılan Malların Kusur Atfolunamayacak Bir Sebepten Dolayı Telef ve Ziyaını İspat Edemeyen 3. Kişiye Hükme Hacet Kalmaksızın İcra Dairesince Re'sen Tazmin Ettirileceği/Şikayet Yolunun Açık Olduğu - Adli Yargıda Dava Açılmasının Yasal Dayanağı Bulunmadığı)
• İCRA DAİRESİNİN RE'SEN TAZMİN KARARI (Haczolunup Kendisine Bırakılan Malların Kusur Atfolunamayacak Bir Sebepten Dolayı Telef ve Ziyaını İspat Edemeyen 3. Kişi/Tazmin İle Mükellef Olduğu Hükme Gerek Bulunmadığı/Şikayet Yolunun Açık Olduğu - Adli Yargıda Maddi Tazminat Davası Açılamayacağı)
• ÜÇÜNCÜ ŞAHSA BIRAKILAN MALLAR (Hacizden Sonra/Kusur Atfolunamayacak Bir Sebepten Dolayı Telef ve Ziyaının İspat Edilememesi Durumunda Hükme Hacet Kalmaksızın İcra Dairesince Re'sen Tazmin Ettirileceği/Şikayet Yolunun Açık Olduğu - Adli Yargıda Maddi Tazminat Davasına Konu Edilemeyeceği)
• HACZOLUNAN MALLARIN TESLİM EDİLEN 3. KİŞİDE ZİYAI (Kusur Atfolunamayacak Bir Sebebi İspat Edemeyen 3. Kişinin Bu Kıymetleri Tazmin İle Mükellef Olduğu/Adli Yargıda Maddi Tazminat Davası Açılamayacağı - Hükme Hacet Kalmaksızın İcra Dairesince Re'sen Tazmin Ettirileceği/Şikayet Yolunun Açık Olduğu)
2004/m.16, 358
6098/m.49
ÖZET : Dava, maddi tazminat istemine ilişkindir. Üçüncü şahıs, icraca haczolu-nup kendisine bırakılan malları evvelki vaziyetinde iade ile mükelleftir. Eline bırakılan malların kendisine atfolunamayacak bir sebepten dolayı telef ve zi-yaını ispat edemeyen üçüncü kişiye hükme hacet kalmaksızın icra dairesince re'sen tazmin ettirilir. İcra dairesi işlem yapmakla yetkili olup buna karşı da ic-ra mahkemesinde şikayet yolu açıktır. Adli yargıda böyle bir davanın açılma-sının yasal dayanağı bulunmamaktadır.
DAVA : Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 25.3.2013 gününde verilen di-lekçeyle tazminat istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; mahkemenin görevsizliğine dair verilen 10.11.2015 tarihli kararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçe-sinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan ra-por ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
KARAR : Dava, maddi tazminat istemine ilişkindir. Yerel mahkemece görevsizlik sebebiyle davanın reddine dair olarak verilen karar davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Yerel mahkemece, davanın kabulüne dair olarak verilen ilk karar, Dairemizin ka-rarıyla "Alacaklı sıfatıyla takip yapan davacı, haczedilen ve yediemin olarak davalıya teslim edilen menkul eşyaların bedelinin ödetilmesi isteminde bulu-nulmuş; mahkemece, alınan bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir. Görev sorunu, öncelikle irdelenmelidir. "Üçüncü şahıs, icra-ca haczolunup kendisine bırakılan malları icra dairesinden istendiği anda ev-velki vaziyetinde iade ile mükelleftir. Bu surette eline bırakılan malların ken-disine atfolunamayacak bir sebepten dolayı telef ve ziyaını ispat edemeyen üçüncü kişi hakkında ceza takibinden başka evvelce tespit edilmiş olan kıy-metler, hükme hacet kalmaksızın icra dairesince re'sen tazmin ettirilir. Bu kıymetleri tazmin ile mükellef olanlar, icra dairesinin bu baptaki talep ve ka-rarlarına karşı icra mahkemesine, 16. maddede tayin edilen müddet içinde şikayette bulunabilirler." (İİK m. 358).Maddenin yukarıdaki açık hükmü karşı-sında, icra dairesi işlem yapmakla yetkili olup; buna karşı da icra mahkemesi nezdinde şikayet yolu açıktır. Adli yargıda böyle bir davanın açılmasının ya-sal dayanağının bulunmadığından davanın usulden reddi yerine uyuşmazlı-ğın esasının çözümlenmesi yerinde görülmemiş ve bozmayı gerektirmiştir" gerekçesi ile bozulmuştur. Yerel mahkemece, bozma kararına uyulmasına karar verilmiş; ancak, davanın görev yönünden usulden reddine, görevli ve yetkili olduğunun tespitine karar verilmiştir.
Mahkemece, Dairemizin sayılı kararı bozması gereğince adli yargıda Asliye Hu-kuk Mahkemesinde böyle bir davanın açılmasının yasal dayanağının bulun-madığından dava dilekçesinin reddine karar verilmesi gerekirken bozma ka-rarına uygun olmayan şekilde yazılı gerekçeyle, davanın görev yönünden usulden reddedilmiş olması doğru görülmemiş kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın, yukarda gösterilen sebeplerle BOZULMASINA ve peşin alınan harcın istenmesi halinde iadesine, 14.06.2016 tarihinde oy-birliğiyle karar verildi.



T.C.

YARGITAY

12. HUKUK DAİRESİ

E. 2014/30660

K. 2014/29855

T. 9.12.2014

• İCRA MEMUR İŞLEMİNİ ŞİKAYET ( İcra Müdürlüğünce Yediemin Muhtırası Tebliğ Edilmeden Yedieminin Mallarının Haczedilemeyeceği - Şikayetin Kabulü İle İcra Memur İşleminin İptaline Karar Verilmesi Gerektiği )

• YEDİEMİNE BIRAKILAN MALLAR ( Yedieminin Kendisine Bırakılan Malları Talep Edildiğinde İade İle Mükellef Olduğu - Yediemine Tebligat Yapılması ve Malların Hazır Edilmesi İstenilen Yerin Bildirilmesi Gerektiği )

• YEDİEMİNE TEBLİGAT YAPILMA ZORUNLULUĞU ( Yedieminin Kendisine Bırakılan Malları İadesi İçin Tebligat Yapılması ve Malların Hazır Edilmesi İstenilen Yerin Bildirilmesi Gerektiği - Memur İşlemini Şikayet )

2004/m.358

ÖZET : Dava, icra memur işleminin iptali istemine ilişkindir.

İİK'nun 358. maddesi hükmü gereğince 3. şahıs, icra müdürlüğünce haczolunup yediemin olarak kendisine bırakılan malları, icra dairesince talep edildiğinde evvelki vaziyetinde iade ile mükelleftir. Ancak yasanın bu hükmünün uygulanabilmesi, yediemine usulüne uygun tebligat yapılıp, malların hazır edilmesi istenilen yerin kendisine usulüne uygun bir şekilde bildirilmesine bağlıdır. Somut olayda takip dosyasının incelenmesinde; haciz tutanağına göre yediemin olarak tayin edilip hacizli mallar kendisine teslim edilen şahsa bu hususla ilgili yediemin muhtırası gönderilmediği görülmüştür. Bu durumda icra müdürlüğünce usulüne uygun yediemin muhtırası tebliğ edilmeden İİK'nun 358/2. maddesi hükmü uyarınca re'sen yedieminin malları haczedilemez. Bu nedenle, şikayetin kabulü ile icra memur işleminin iptaline karar verilmesi gerekir.

DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki taraflarca istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :

KARAR : 1- )Alacaklının temyiz itirazlarının incelenmesinde ;

Alacaklı tarafa, gerekçeli karar ile borçlu tarafın temyiz dilekçesi 24.04.2014 tarihinde tebliğ edildiği halde temyiz dilekçesi belirli süre geçirildikten sonra, 12.05.2014 tarihinde verilip kaydettirilmiştir.

Süre aşımı nedeniyle temyiz dilekçesinin ( REDDİNE ),

2- )Şikayetçinin temyiz itirazlarına gelince;

Alacaklı tarafından borçlu K. Y. aleyhine kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip başlatıldığı, 12.05.2008 tarihinde haczedilen menkullerin yediemin olarak şikayetçi N. Y.'ya teslim edildiği, daha sonra bir kısım mahcuzların yerlerinde bulunmadığının tespit edilmesi üzerine, İzmir 7.Sulh Ceza Mahkemesi'nin 06.06.2013 tarih ve 2012/1220 E.-2013/695 K. sayılı kararı ile şikayetçinin muhafaza görevini kötüye kullanma suçundan ceza aldığı, bunun üzerine alacaklı tarafın İİK'nun 358. maddesi uyarınca yedieminin menkul ve gayrimenkulleri üzerine haciz konulmasını istediği , icra müdürlüğü tarafından talebin yerine getirilmesi üzerine şikayetçi icra mahkemesine başvurusunda; sair itirazları ile birlikte kendisine İİK'nun 358. maddesi kapsamında muhtıra gönderilmediğini ileri sürerek 16.09.2013 tarihli memur işleminin iptalini talep etmiştir.

İİK.nun 358. maddesi gereğince; üçüncü şahıs icraca haczolunup kendisine bırakılan malları icra dairesinden istendiği anda evvelki vaziyetinde iade ile mükelleftir.Bu suretle eline bırakılan malların kendisine atfolunamıyacak bir sebepten dolayı telef veya ziyaını ispat edemiyen üçüncü şahıs hakkında ceza takibinden başka evvelce tesbit edilmiş olan kıymetler, hükme hacet kalmaksızın icra dairesince re'sen tazmin ettirilir.

Buna göre İİK'nun 358. maddesi hükmü gereğince 3. şahıs, icra müdürlüğünce haczolunup yediemin olarak kendisine bırakılan malları, icra dairesince talep edildiğinde evvelki vaziyetinde iade ile mükelleftir. Ancak yasanın bu hükmünün uygulanabilmesi, yediemine usulüne uygun tebligat yapılıp, malların hazır edilmesi istenilen yerin kendisine usulüne uygun bir şekilde bildirilmesine bağlıdır.

Somut olayda takip dosyasının incelenmesinde; haciz tutanağına göre yediemin olarak tayin edilip hacizli mallar kendisine teslim edilen N. Y.'ya bu hususla ilgili yediemin muhtırası gönderilmediği görülmüştür.

Bu durumda icra müdürlüğünce usulüne uygun yediemin muhtırası tebliğ edilmeden İİK'nun 358/2. maddesi hükmü uyarınca re'sen yedieminin malları haczedilemez.

O halde, mahkemece şikayetin kabulü ile icra memur işleminin iptaline karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile hüküm tesisi isabetsizdir.

SONUÇ : Şikayetçinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda ( 2 ) nolu bentte yazılı nedenlerle İİK'nun 366 ve HUMK'nun 428. maddeleri uyarınca ( BOZULMASINA ), bozma nedenine göre şikayetçinin sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09.12.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.