Çekte Ödeme Yasağı ve İptal ile İstirdat Davaları

Çekten dolayı ödeme yasağı kararı aldıran keşideci iptal ya da istirdat davası açmalımıdır? Açmamasının sonuçları ne olabilir? Yargıtay açamaz, öğreti açar diyor; bu ne kadar doğrudur? Keşidecinin açabileceği başka bir dava var mıdır?(Uygulama açısından soruları yanıtlarsanız sevinirim)

1-Ödeme yasağı kararı hasımsız alındığından, çekin takibe veya ihtiyati hacze konu olmasını engellemez.
2-Belli sürede dava açılmazsa (kimde olduğu biliniyorsa istirdat, bilinmiyorsa iptal)tedbir kalkacaktır. Suç da (ibraz var ise)oluşacaktır.
3-Bazı kararlarda da, hasımsız iptal davası açmak gerekmediği, böyle bir davanın çek hamili 3.kişileri bağlamayacağı ,takiple karşılaşıldığı durumlarda menfi tesbit davası açılabileceği belirtilmektedir.

Yargıtay uygulamaları bu şekilde. İspat imkanı varsa (çekin elden çıkma sebebine göre değişik "istirdat, iptal, menfi tesbit") dava açmakta yarar ve hukuki menfaat bulunduğunu düşünüyorum.
Saygılarımla...

Çekin kimin elinde olduğu biliniyorsa çekin istirdatı davası açılmalıdır.

Arkadaşlar "keşideci" çekle ilgili ödeme yasağı kararı alabilir veya çekin iptalini iptalini talep edebilir mi?
Çek iptal talebi meşru hamile tanınan bir hak olup, keşideci ancak muhataba ödememe talimatı verebilir.

Benim de bildiğim kadarı ile, çek iptal davasını ancak çeki elinde bulunduran meşru hamil açabilir. Keşidecinin çek iptal davası açabilmesinin koşulu ise çek koçanını kaybetmiş olmasıdır. Ancak,

Ödeme yasağından kastınız, ödemeden men talimatı ise, bunun anlamı, çekin rıza hilafınca elden çıkması olup işbu talimat çekin icraya konulmasını ve karşılıksız çek davası açılmasını engellemez. Bu durumda, keşidecinin- çekin keşide tarihi henüz gelmemiş ise- gerekçesini belirtmek şartı ile menfi tesbit veya istirdat davası açmak sureti ile mahkeme kanalı ile ödenmesine tedbir koydurmasıdır

Gerçi benim ifadem de biraz çelişkili olmuş özür dilerim, keşide tarihi gelmeyen çek hakkında istirdat açılması olmaz di mi ) açacağı davayı menfi tesbit ve istirdat davası olarak açması gerekir demek istemiştim.

Cevaplarınız için teşekkürler, sayın meslaktaşlarım.
Asıl sorun şurda; yargıtay diyor ki keşideci çek iptali davası açamaz. Benim olayda keşideci muhataba başvurarak 3 adet çek yaprağı için ödemeden men kararı aldırtmış. Bilindiği üzre çekte vade olmaz, ama söz konusu çekler vadeli düzenlenmiş.(2-3- ay ileri tarihli) Şimdi biz keşideci olarak hiçbir dava açmazsak, muhatab ödemeden meni kendiliğinden kaldırır mı? Haberimiz olmadan hesabımızdan bir ödeme muhatapça yapılır mı?

saygılarımla...

Çek boş olarak mı,doldurulmuş halde mi, keşidecinin rızası hilafına mı elinden çıkmış ?

Sayın knel, demin ki cvplarımda da yazmış olduğum üzere; yargıtay uygulamasına göre, keşideci çek iptal davası açamaz- velev ki çek koçanını kaybetmiş olmasın-. Böyle bir durumda, bankaya verdiğiniz ödemeden men talimatı, hamilin çeki icraya koymasına ve -yazıldığı tarihte hesapta yeterli bakiye bulunmadığı takdirde- karşılıksız çekten dolayı dava açmasını engellemez.

Hamil, bankaya başvurduğunda TTK 711 gereğince ödemeden men talimatı olduğunu çeke işletir ve ardından da icraya koyar ve ceza davasını açar. Böyle bir durumda yapmanız gereken şartları var ise menfi tesbit davası açarak çeklerin ödenmemesi için tedbir kararı aldırtmak ki, bu durumda da çeki verdiğiniz şahıs veya şirket işbu çekleri 3. bir şahsa verip yazdırırsa o şahsın kötü niyetli olduğunu ispatlamazsanız ödeme yapmakla mükellef olursunuz. Siz ancak davayı kazandığınız takdirde bu ödediğiniz paraları çekleri verdiğiniz şahıstan isteyebilirsiniz. Velhasıl kelam, işiniz biraz zor, çekleri verdiğiniz kişi veya şirket uygulama konusunda deneyimli ise baya bi uğraşabilirsiniz.

Ancak, bilmenizi isterim ki bu bilgiler genel bilgiler olup olayların özelliğine göre değişmektedir. Bu nedenle de sizi tamamen yanlış yönlendirmek istemem. Saygılarımla,

Yargıtay HGK 28.9.1994 T, 1994/12-347 E, 549 K.
" Takip konusu çek, ibrazı tarihinde ödeme yasağı bulunduğundan bahisle, muhatap banka tarafından ödenmemiştir.Bu durumda yetkili hamilin icra takibi yapmaya hakkı vardır "
Yargıtay 11. HD 9.11.2005 T, 2005/12082 E, 10696 K.
" mahkeme kararı nedeniyle TTK 711/3 uyarınca ödemenin yapılmamış olması durumunda dahi, anılan madde çekin rızası hilafına elinden çıkmış olduğunu iddia eden keşideciyi korumak amacı ile getirilen bir düzenleme olup,bu madde uyarınca muhatap bankayı çeki ödemeden men eden keşideci, tek taraflı olarak yaptığı bu işleme dayalı olarak çeki elinde bulunduran hamilin yasalar ile kendisine tanınan haklarını kullanmasına engel olmaz ....ödemeden men talimatı bulunması ihtiyati haciz kararı verilmesine engel değildir"
Saygılarımla

Sayın, HÜLYA ÖZDEMİR]Çek boş olarak mı,doldurulmuş halde mi, keşidecinin rızası hilafına mı elinden çıkmış ?[/quote]
Çekler hamiline yazılı ve vadeli şekilde keşide edilmiş; rızahilafına elden çıkmış.

Arkadaşlar benim anlamak istediğim husus şu; bu günden itibaren; çek keşide tarihi, ileri bir tarih olarak(misal 3 ay sonra) yazılmış varsayalım. Ben bu gün itibariyle ödemeden men kararı aldırmış olayım. Hamil misal 3 ay içinde çeki ibraz etmedi diyelim.Çekte vade olmaz ama bilindiği igibi uygulmada yapılıyor. Muhatap bu 3 ay içinde -çekte ibraz süreleri geçtiği için- ödemeden men kararını kendisi kaldırır mı? Bu sebepten dolayı çekler vadeli olduğu için bir dava açmam şart mı; yoksa ödemeden men kararı kalıcı mı, çekler ibraz edilene kadar bekleyeyim mi? İcra takibinden çekincemiz yok amacımız çekleri kimin aldığını öğrenmek.

Çekin rızası hilafına elinizden çıkması nedeni ile Cumhuriyet Savcılığına suçduyurusunda bulunarak;
Çekin muhatap bankaya ibrazı halinde delillere,suça ve suçluya ulaşmak için , suçluların yakalanmasını teminen bankaya ilgili çeklerin ibrazı halinde çeki ibraz eden kişinin ve ibraz edilen çekin savcılığa teslimini içeren bir taleple müracaat ediniz ve ilgili talebiniz kabul edilir ise bankaya ilgili savcılık kararını bildiriniz.

Sayın Av. knel,
Sorunuzdan anlayabildiğim kadarıyla; hamiline ve ileri tarihli olarak keşide edilmiş olan çekler keşideci tarafından kaybedilmiş. Keşideci bankaya ödemeden men talimatı vermiş. Ayrıca açılacak bir dava olup olmadığı soruluyor.
Yukarıda katılımcı meslektaşlarımızın da belirttiği gibi çek iptal davasını ancak hamili olduğu çeki kaybeden kişi açabilir. Yargıtay kararlarında işaret edildiği gibi keşidecinin kaybolma nedenine dayalı olarak çek iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır.
Keşideci çekini kaybetmişse TTK 711/3 maddesi gereğince muhatap bankayı ÖDEMEDEN MEN edebilir. Ödemeden men talimatını alan banka bu çeki ödeyemez.
Kaybedildiği iddia edilen çekler bankaya ibraz edilirse ve keşideci çek hamilinin meşru hamil olmadığı düşüncesindeyse çekleri ibraz eden kişiye karşı menfi tespit davası açmalıdır. Ancak bu davada ispat külfeti oldukça ağırlaştırılmıştır. TTK 702. maddesi gereğince çeki elinde bulunduran kişi çekin hamili olarak korunacaktır. Siz ise hamilin çekleri ele geçirmekte ağır kusuru veya ihmali olduğunu ispat etmek zorunda kalacaksınız. Bu da oldukça zor.
Saygılarımla.

Ödemeden men talimatı belirli bir süre geçince etkisini kaybetmez. O Çek bankanın hiç bir zaman ödeyemeyeceği anlamına gelir.Çekler ibraz edilmezse ve ibraz süresi geçerse zaten sorun kalmamış demektir.

Sayın,gursan:Ödemeden men talimatı belirli bir süre geçince etkisini kaybetmez.
Kusura bakmayın teyit ettirmem ve emin olmam lazım(çok önemli); "ödemeden men talimatı belirli süre geçince etkisini kaybetmez"dediniz, bu uygulamada da böylemidir.

Yargıtay 11. HD 11.3.2002 T, 2001/9393 E, 2002/2136 K
" Çek iptali ve istirdadı davası açamayan keşideci muhatabı ödemeden men edebileceği gibi kaybettiği çekin bedelinin kendisinden istenmesi halinde borçlu olmadığının tespiti için dava açma seçimlik hakkına sahiptir "
TTK nun 730/1-20. madde ve bendi yollaması ile aynı kanunnu 669. vd.uyarınca rıza dışı elinden çıktığı iddiasıyla çekin iptalini isteme hakkı hamile aittir. Böyle bir iddiaya sahip keşideci aynı kanunun 711/son uyarınca muhatabı ödemeden men edebileceği gibi, elinden rızası hilafına çıkan başka bir deyişle imzasını içeren ve fakat kaybettiği çekin bedelinin kendisinden istenmesi halinde,aynı kanunun 704. madde hükmüne dayanarak borçlu olmadığının tespiti yolunda dava açma imkanına sahiptir.
Yargıtay 19.HD. 6.2.1997 T, 1996/6249 E, 1997/951 K.
" Çekin keşideci tarafından rızası hilafına elden çıktığı durumlarda, keşidecinin ödeme yasağı koyması ve bankaya bildirmesi yeterli olup, ayrıca iptal davası açması gerekmez.Açılan iptal davası hasımsız olup,dava sonunda verilecek iptal kararı çek hamili üçünçü kişileri bağlamaz."

Muhatap banka talimatınıza aykırı işlem yapamaz,ödeme yapamaz. Aksi takdirde keşideciye karşı tazminat yükümlülüğü doğar. Sizin de ödemeden men talimatınızı bankaya bildirdiğinizi yazılı belge ile ispat etmeniz gerekir. İbraz süresi içinde bankaya ibraz edilmezse süre dolduktan sonra çekten cayma hakkınızı kullanırsınız.

Bankaya vereceğiniz talimat belli bir süre geçince hükümsüz hale gelmez. Çünkü banka bu talimatı aldığında çek seri numarasına göre kayıtlarına işleyecektir. O çek ibraz edildiğinde banka bu talimatı kendi katıtlarından görecektir.

Değerli Meslektaşlarım,

Elimdeki bir dosyamda küçük bir kavram kargaşası yaşamaktayım. Bu konuda yardımcı olabilirseniz sevinirim.

Dava "çek istirdadı" talebiyle açılmıştır. Çek çalıntıdır, müvekkil ciro silsilesiyle çeke hamil olmuş son cirantadır.

ÇAlıntı çek için SAvcılıkta suç duyurusu bulunduğu için takasa konduğunda çeke el konulmuştur. Müvekkil bundan dolayı zarara uğramamıştır çünkü çeki aldığı kişi borcunu ödemiştir.

Daha sonra tarafımıza husumet yöneltilmiştir. ÇEk elimizde değil dava konusuzdur dememize rağmen "dava,davacının borçlu olmadığının tespiti talebiyle açılmıştır" şeklinde bir gerekçeli kararla vek. ücreti,yargılama giderlerine hükmedilmiştir.
DAvacının hiçbir hukuki yararı yoktur. ZAten çek artık elimizde değildir. Üstelik bize yargılama giderlerinin vs yükletilemeyeceği kanısındayım.

Acaba hakim taleple bağlıdır diyerek temyiz edebilir miyim? ÇEk istirdadı içinde menfi tespiti barındırır ama bunun aksini söyleyen kuvvetli bir karar arıyorum. Şİmdiden teşekkürler.