Tbb Staj Kredi Yönetmeliği Yeniden Kaleme Alındı.

Şu an öğrenci olan arkadaşlarımızın önümüzdeki seneden itibaren, staj döneminde muhatab olacağı staj kredisi için bu sene Ankara Barosu Stajyer Avukatları olarak birtakım girişimlerde bulunuyoruz. Şu anki düzenleme stajyer avukatlara belli başlı güvensizlikler içermekle birlikte, bazı maddelerin uygulanması da bir takım mağduriyetlere neden olmaktadır. Bu nedenle Ankara Barosu Stajyer Avukatları olarak ilk etapta yeni bir yönetmelik üzerinde çalıştık.

Bu yönetmelik taslağına http://www.ankara.edu.tr/hukuk/yazi.php?yad=452 adresinden ulaşabilirsiniz.

Zamanla söz konusu metin tartışılarak geliştirildi ve en kısa zamanda Ankara Barosu Stajyer Avukatları'nın görüşü olarak ilgili yollardan geçerek resmileşecek, 14 Mayıs'taki Türkiye Barolar Birliği Mali Genel Kurul'una tavsiye kararı olarak yetiştirilecektir.

Bu konuda özellikle Aydın ve İzmir Barolarından ciddi destek alındı. Fikirlerinizi paylaşmanızı ve staj sorunları üzerinde bu seneden fikir sahibi olmanızı temenni ederiz. Bu ve diğer konularda tartışmaların sürdüğü e- posta listesine kayıt olmak için savunma-subscribe@yahoogroups.com adresine bir e-posta atıp, size gelen metni doldurarak moderatora iletmeniz yeterlidir.

Aşagıdaki yazı Nisan 2003 Ankara Barosu Avukat Stajyerleri Bülteninde yer alan yazıdır.

STAJ KREDİ YÖNETMELİĞİ’NE ALTERNATİF YAKLAŞIMLAR
Stj. Av. Arzu ASLAN
Ankara Barosu

Genel anlamda stajyer işyerindeki işleri öğrenmek ve uygulamayı takip ederek bilgisini geliştirmek maksadıyla işveren yanında çalışan kişidir. Stajyerlik geçim sağlamak amacıyla değil, bilgi ve tecrübeyi geliştirmek maksadıyla yapılır. Bu süreçte stajyerin yararı ön plandadır. Avukatlık stajında da amaç stajyerin mesleğinde yetkinleşmesi olup Avukatlık Staj Yönetmeliği m.1’de buna değinilmiştir.

Staj süresinde mesleki bilginin geliştirilmesi asıl amaç olmakla birlikte bu, stajyerin ekonomik durumundan bağımsız olarak değerlendirilemez. Çünkü staj, özelliğini işverenin ücret borcu altında olmamasında gösterir. Ancak uygulamada avukatların kendi takdirlerine bağlı olarak stajyere ücret ödedikleri görülmektedir. Bu durum bir yıllık avukatlık stajının sadece ikinci altı ayı için geçerli olması gereken bir durumdur. Bilindiği gibi ilk altı ay, stajyer Avukatlık Staj Yönetmeliği m.13’de de düzenlendiği üzere mahkemelerde duruşmalara, keşiflere, soruşturmalara katılmalı; dosya ve karar incelemek gibi etkinliklerde bulunmalıdır. Ancak bugün bir çok stajyer çalışma yasağına ve bu yükümlülüklerine rağmen ilk altı aylık sürede de avukatlık bürolarında çalışmaktadır. Çalışan bazı arkadaşlarımızdan da işyerinde, stajyerin yapmaması gereken işlerin yapılması istenmektedir. Buradan çıkarılması gereken sonuç stajyerin geçim kaygısının, mesleki bilgisini geliştirme amacının önüne geçtiğidir. Bu sorunların çözümü ise stajyerin ekonomik bağımsızlığının sağlanmasında yatmaktadır.

Avukatlık Kanunu m. 27 gereğince stajyerlere verilecek kredinin bu çerçevede değerlendirilmesi gerekmektedir. Kredi stajyerin ekonomik bağımsızlığının garantisi olmalı, bu yolla stajyer mesleki gelişimine eğilebilmelidir.

Avukatlık Kanunu’nda 2001 yılında yapılan değişiklikle öngörülen krediyle ilgili olarak 19.12.2001 tarihli Staj Kredi Yönetmeliği çıkarılmış, daha sonra 03.07.2002 tarihli değişikliklerle yönetmelik son halini almıştır. Yönetmelik yukarıda sayılan ekonomik gerekçelerle incelendiğinde, kredinin daha iyi koşullar sağlayabileceği sonucuna varılmaktadır.

Kredi Miktarı
İlk olarak Yönetmelik m.8’de kredi miktarı belirlenirken; staj yapan stajyer sayısı, staj kredi fonunda toplanan para ve vekaletname örnekleri için kullanılan harç tarifesinin o yıla ait miktarının göz önünde bulundurulacağı ifade edilmiştir. Şu anda ocak ayı itibariyle bu işleme göre belirlenen kredi miktarı 150 milyon TL’dir. Oysa bu miktar stajyerin ekonomik bağımsızlığını sağlaması bakımından yeterli değildir. Kredi miktarının en azından asgari ücret düzeyinde olması gerekir. Çünkü asgari ücret miktarı, devletin Anayasa m. 55 çerçevesinde kişinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamasını sağlamaya yönelik belirlediği miktardır.

Burada değinilmesi gereken bir konu da fonda krediden arta kalan miktarın kullanımıdır.Yönetmeliğin ilgili 22, 23 ve 24. maddelerine göre bu miktarın %25’i TBB’ye, %30’u ise barolara eşit olarak paylaştırılmaktadır. Bundan geriye artan bir miktar olursa bu, baroların levhalarına kayıtlı avukat sayısının oranlarına göre barolara dağıtılacaktır. Bu miktarın mesleğe destek ve meslekte gelişme amacıyla kullanılacağı düzenlenmiştir. Avukatlık Kanunu m. 27’nin başlığı ‘stajyerlere barolarca yapılacak yardım’ dır. Bu yolla stajyere yapılacak ekonomik yardım meslekte dayanışma, destek ve gelişme gibi daha üst başlıklardan da öncelikli olarak vurgulanmış olmaktadır. Staj Kredi Fonu da bu yardımı sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Bu gerekçelerle fonda biriken miktardan baroların hesabına yatırılacak olan miktarın öncelikli olarak stajyerin sorunlarının çözümü için kullanılması yerinde olacaktır. Hangi sorunlara öncelik verileceği ise yine yönetmelikte belirlenmiş olup bunlar; sağlık, sosyal güvenlik ve meslek içi eğitim gibi sorunlardır.

Kredi Süresi
Yönetmeliğin 12. maddesinde kredinin talep tarihinden itibaren yasal staj süresi boyunca verileceği düzenlenmiştir. Uygulamada ise en baştan beri geriye yönelik olarak kredi ödemesi yapılmış, stajyerlere stajlarının başlangıcından itibaren kredi ödenmiştir. Ancak bunun yasal bir dayanağı yoktur. Bu nedenle her an yönetmelikteki düzenleme harekete geçirilebilecektir. Nitekim TBB yayınladığı genelge ile 01.01.2003’den sonraki başvurularda talep tarihinden itibaren kredi verileceğini bildirmiştir. Bu sebeple yasal düzenlemenin başlangıç tarihinden itibaren yasal staj süresince kredi ödenmesi şeklinde düzenlenmesi lehimize olacaktır. Böylece söz konusu uygulama ile yasal düzenleme arasındaki bu uyumsuzluk da ortadan kalkacaktır.

Kredinin kesilmesi
Kredi, stajyer için stajyerlik statüsünün kazanılması ile elde edilen bir haktır. Bu nedenle kişinin bu hakkı ancak bu statüden çıkması veya bu statüyü yitirmesi sonucunda kaybetmesi gerekir. Oysa yönetmelik m.16’da kredinin kesilmesi nedenleri arasında stajyer listesinden silinme veya stajın başlama tarihindeki özelliklerin yitirilmesi yanında; eğitim çalışmalarına katılmama, verilen görevleri yerine getirmeme gibi nedenler sayılmıştır. Bu nedenler aynı zamanda Avukatlık Staj Yönetmeliği m.32’ye göre staj listesinden silinme nedenlerindendir denilebilir. Ancak stajyerin, staj listesinden silinmesi sonucunu doğurmadığı müddetçe salt bu nedenlere dayanarak kredinin kesilmesi stajyeri, statüsünün gerektirdiği bir haktan mahrum bırakacaktır. Kaldı ki bu nedenler staj süresinin uzatılmasına neden olsa dahi kredinin kesilmesi yine aynı sonucu doğuracaktır. Çünkü Yönetmelik m.12’ye göre; haklı bir neden dışında staj süresi uzarsa uzayan süre için stajyere kredi verilmeyecektir. Bu nedenle stajyerin kredi hakkından mahrum edilmesi gibi daha ağır bir sonuç lehte olan bu düzenlemenin önüne geçecektir.

Yine 16. maddede kredinin kesilmesi durumunda stajyer için kredi borcunun tamamının geri ödenmesi yükümlülüğü getirilmiştir. Stajyer kredinin kesilmesi sonucunda zaten daha sonra alacağı kredi hakkını yitirmiş olmaktadır. Yani salt kredinin kesilmesi yeterli bir yaptırımken bir de stajyerin borcun tamamından sorumlu tutulması yersizdir. Stajyerin almış olduğu kredi miktarını geri ödemekle yükümlü olması daha yerinde olacaktır.

Kredinin Geri Ödenmesi
Kredinin sağlandığı staj kredi fonu geliri, avukatlarla dava vekili ve takipçilerinin vekaletname veya yetki belgelerinin asıl ve suretlerine yapıştıracakları pul bedelleri, verilen kredilerin geri ödenmesi ve bunların getirilerinden oluşacaktır. Geri ödeme koşulları yönetmeliğin 18 ve 19. maddelerinde düzenlenmiştir. Buna göre kredinin muacceliyet tarihi stajın bitiminden 24 ay sonradır. Bu süre içinde geri ödeme yapılırsa yalnızca alınan kredi miktarı geri ödenecektir. Muacceliyet tarihinden sonraki geri ödemeler için %30 basit faiz öngörülmüştür. Bu düzenleme staj kredi fonu gelirleri ile birlikte düşünüldüğünde avukatlık yapacak stajyerler için ortaya bir sorun çıkmaktadır. Bu durumda olanlar hem faiziyle birlikte aldıkları krediyi geri ödemek zorunda kalacaklar hem de meslekleri süresince vekaletname pulu nedeniyle fona para ödemek zorunda kalacaklardır. Ortaya bu kişiler için çifte bir yükümlülük çıkmaktadır. Bu nedenle geri ödeme koşullarının en azından avukatlık yapacak olanlar için iyileştirilmesi gerekmektedir. Örneğin avukatlık mesleğini seçen kimselerin geri ödeme yükümlüsü olmayacakları öngörülebilir.

Sonuç
Bizlerin ileride mesleğimizde başarılı olabilmemiz ve bizden sonra da başarılı, avukatlığın onuruna yakışır kişilerle meslektaş olabilmemiz verimli bir staj dönemine bağlıdır. Stajyerin kendini gereği gibi yetiştirebilmesi için başta ekonomik problemlerini aşması gereklidir. Bu kapıyı aralayan kredinin daha iyi koşullara taşınması, avukatlığında daha ileri aşamalara taşınması sonucunu doğuracaktır.