4/C statüsü- işe iade davası

Türk Telekomda 4/C statüsünde (emekli sandığına tabi) çalışan işçinin iş akdi 4857 sayılı yasanın 17-21. maddesi gerekçe gösterilerek işveren tarafından feshedilmiştir.

4/C statüsündekiler iş mahkemesinde işe iade davası açabilir mi? (İş-Kur bu statü nedeniyle işsizlik maaşı bağlamıyor)

10. Hukuk Dairesi 2008/11762 E., 2010/8447 K.

657 sayılı yasanın 4/C’li çalışma şekli irdelendiğinde, yasada anlatıldığı üzere; çalışma süresi 1 yıldan az veya mevsimlik, ihtiyaç duyulduğunda talep olunma şekildedir. İlgili kurum (idare) ile personel arasında, idari sözleşme yapılarak, çalışma şartları belirlenir. Bunlar genellikle “TİP” sözleşmelerdir. Bu sözleşme hükümlerinde, davalı idarenin üstünlüğü ve baskınlığı görülmektedir. Taraflar arasındaki hukuki ilişkinin temeli; sözleşme ilişkisine dayanır.
TİP Sözleşme hükümlerinin özelliği, çoğunlukla 657 sayılı yasanın 4/A’daki memurlar için geçerli olan hükümlerine benzemektedir. Bu haliyle de doğal olarak, iş kanunu hükümleri ile benzer yanı yoktur. Nedeni ise, personel, hizmet akdi ile çalıştırılmadığından, iş kanunu ve sosyal sigortalar kanunun diğer hükümlerine tâbi tutulamaz.
İş sözleşmesi (hizmet akdi) ile çalıştırılan işçiler için ayrıntılı hükümler, iş kanunda yer alır. 4857 sayılı iş yasası ile İLO sözleşme hükümleri, kendiliğinden devreye girmektedir.
Hizmet sözleşmelerinde, kuvvetli ve hakları korunan, kollanan taraf; zayıf durumdaki işçidir, gücünü yasadan alır. Bu haliyle de davadaki somut olayla benzerlik arzetmez.
Davacının işçi olarak, hizmet akdi ile çalıştırılmadığı belirgin olduğu gibi, kendisi ile yapılan sözleşme de süresiz hizmet sözleşmesi değildir. İdari “TİP” sözleşmedir. Sözleşmedeki geçerlilik tarihlerinden anlaşıldığı üzere, hizmet süreleri belli ve taraf iradelerinin birleşmesi ile aktedilmiş sözleşmelerdir. Zaten 657 S.K.4/C maddesinin ana kuralı da budur. Davalı işveren DİE, ihtiyaç duyduğu zamanlarda, belirli süre ve iş için personel istihdam etmek istemiştir. Sürenin sınırı ve geçiciliği tarafların bilgisi kabulündedir.
Davacı bu çalışma şekli ile, 4857 sayılı iş kanunu hükümlerine tabi olmadığı gibi, hizmet akdiyle de çalıştırılmadığından, “işçi” sayılmamaktadır.


10. Hukuk Dairesi 2008/11762 E., 2010/8447 K.
İHBAR VE KIDEM TAZMİNATI
İŞ SÖZLEŞMESİ
İŞÇİ SAYILMAYAN KİMSELER
TİP SÖZLEŞME HÜKÜMLERİ

“İçtihat Metni”
Geçici personelin SSK kapsamında görülüyor olmaları, çalışmalarını hizmet sözleşmesine dayalı olarak görüyor olmalarına bağlanabilir. Ancak onların bu durumu, yasanın açık hükmü karşısında yani “işçi sayılmayan kimselerdir” ibaresi karşısında İş Kanunu kapsamına alınmalarına engel oluşturmakta, çalışma ilişkisinden doğan hakları konusunda Borçlar Kanununun hizmet sözleşmesine ilişkin hükümlerinin uygulanmasına yol açmaktadır.


ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Anayasa Mahkemesi Başkanlığından:
Esas Sayısı : 2010/46
Karar Sayısı : 2011/60
Karar Günü : 30.3.2011

“Geçici personel statüsü, belli bir vasıf gerektirmeyen, daha çok bedensel çalışmalara ağırlık veren, başlangıç ve bitişi belli olan, süreli işlerde çalışmayı öngörmektedir. Bu personel, idare ile yaptıkları bir
sözleşme uyarınca idare için belirli bir iş yapan kişi konumundadır ve yaptıkları iş, geçici veya mevsimlik olup, asli ve sürekli görevlerden de sayılmaz.Bu nedenle geçici personel; Anayasa’nın 128. maddesi kapsamında belirtilen
memur ve diğer kamu görevlileri kavramı dışında kalan, sözleşme ile çalıştırılan, işçi de olmayan, kendine özgü istisnai bir istihdam türüdür.