Trafik Kazasına Neden Olan Kooperatif Üyesi ve Kooperatifin Sorumluluğu

Müvekkilimin eşi bir tırın römorkunda taşıdığı 5 tonluk 4 adet borunun halatlarının koparak yola düşmesi sebebiyle durakta beklerken boruların altında kalarak ölüyor. Maddi ve manevi tazminat davası açmayı düşünüyorum. Tır şoföre ait ve şoför de bir taşıyıcılar kooperatifinin üyesi. Bu kooperatif ile boru şirketi arasında bir taşıma sözleşmesi yapılmış. Boruların eski halatlarla bağlanması sırasında boru şirketine ait yükleme şefi denetleme yapmaktadır.Bu durumda birkaç sorum olacak:
1- Boru firmasına dava yöneltebilir miyim?
2- Kooperatife dava yöneltebilir miyim? Eğer yöneltebilirsem BK 51 uyarınca mı tehlike sorumluluğu kapsamında mı yöneltmem doğru olur sizce?
3- Kooperatifin sorumluluğuna ilişkin yargıtay kararı var mı?

kooperatife işleten olarak KTK na göre,sürücüye ve araç sahibine ve boru şirketine de tehlike sorumluluğu(B.K 55 adam çalıştıranın sorumluluğu) nedeni ile müştereken ve müteselsilen dava açılır,bence burada belirsiz alacak ve tespit davası açın,davanız husumetten red edilse bile maktu vekalet ücreti ödersiniz...

Değerli üstadım, boru şirketinin adam çalıştıran sıfatını hangi hukuksal esaslara dayandırdığınızı açıklayabilir misiniz ? Teşekkür ederim

Mustafa Bey, kooperatifin KTK'ya göre sorumlu olacağına dair elinizde yargıtay kararı var mı acaba? Çok araştırdım fakat benzer bir olaya rastlamadım.

4925 SAYILI KARAYOLU TAŞIMA KANUNU


Madde 2 - Bu Kanun kamuya açık karayolunda motorlu taşıtlarla yapılan yolcu ve eşya taşımalarını, taşımacıları, taşıma acentelerini, taşıma işleri komisyoncularını, nakliyat ambarı ve kargo işletmecilerini, taşıma işlerinde çalışanlar ile taşımalarda yararlanılan her türlü taşıt, araç, gereç, yapıları ve benzerlerini kapsar.

Ancak, özel otomobillerle ve bunların römorklarıyla yapılan taşımalar, genel ve katma bütçeli dairelerle, il özel idareleri, belediyeler, üniversiteler ve kamu iktisadi teşebbüslerine ait otomobillerle yapılan taşımalar, Türk Silahlı Kuvvetlerine ait motorlu taşıt ve bunların römorkları ile yapılan taşımalar, lastik tekerlekli traktörlerle çekilen römorklarla yapılan taşımalar bu Kanun hükümlerine tabi değildir.

İl sınırları içerisindeki taşımalar ile yüz kilometreye kadar olan şehirlerarası taşımaların düzenlenmesi il ve ilçe trafik komisyonları ile işbirliği yapılmak suretiyle ilgili valiliklere, belediye sınırları içerisindeki şehiriçi taşımalar belediyelere bu Kanuna göre düzenlenecek yönetmelik esasları dahilinde bırakılabilir.

Uluslararası anlaşmalar ile savaş hali, sıkıyönetim, olağanüstü hal ve doğal afet durumlarında uygulanacak hükümler saklıdır.

Taşımacının Sorumluluğu
Madde 6 - Yolcu ve eşya taşımaları, kanunlara ve taşımacı ile yolcu ve gönderen arasındaki sözleşmelere uygun olarak yapılır. Yolcu taşımaları biletsiz veya taşıma sözleşmesiz, eşya taşımaları taşıma senetsiz yapılamaz.

Taşımacı, acentesinin acentelik sıfatıyla yapmış olduğu bu Kanun kapsamındaki faaliyet ve işlemlerden müteselsilen sorumludur.

Taşımacı, yolcu ve eşyanın güvenlik içinde taşınmasından sorumludur. Yolcu ve gönderenler de taşımacının güvenlik yönünden almış olduğu tedbirlere uymak zorundadırlar.

Taşımacı, çevre kirliliğini önleme, çevre ve insan sağlığını koruma amacıyla yürürlüğe konulan mevzuat hükümlerine uymak zorundadır.

Gönderenin Sorumluluğu
Madde 8 - Gönderen, eşyanın varış noktası, cinsi, miktarı ve nitelikleri ile diğer önemli bilgileri tam ve doğru olarak taşımacıya bildirmek zorundadır. Yanlış ve eksik bildirmelerden doğacak her türlü sorumluluk gönderene aittir. Taşımacı, bir ihbar veya şüphe halinde yetkili ve görevlilerin huzurunda eşyayı kontrol ettirebilir.

Acente, Taşıma İşleri Komisyonculuğu, Nakliyat Ambarı ve Kargo İşletmeciliği Yapanların Sorumluluğu
Madde 9 - Acenteler ve taşıma işleri komisyoncuları bu sıfatla yapmış oldukları faaliyet ve işlemlerden taşımacı ile müştereken ve müteselsilen sorumludur. Nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapanlar, eşyayı teslim aldığı andan teslim edinceye kadar, eşyanın tamamı ve kısmen kaybından ve vuku bulacak hasarından, korunması ve taşınmasından, güvenliği ve düzenliliğini sağlamaktan, çevre kirliliğini önleme ve insan sağlığını koruma konusundaki kurallara uymaktan sorumludur.

Yasal düzenleme incelendiğinde taşıma işleri komisyoncusunun üçüncü kişiye verilen zarardan dolayı sorumlu olduğuna ilişkin bir düzenleme bulunmadığı anlaşılmaktadır. Her ne kadar, otobüste yolcu olarak bulunan ve bedensel zarara ugrayan yolcu için bilet satışı yapan firma ile taşıma sözleşmesinin kurulduğu ve bu durumda bilet satışı yapan firmanın , KTK. nun 85. ve TTK. nun 806. maddesi uyarınca taşıyıcı sıfatı ile sorumlu olduğu sabit ise de, yolcu olmayan üçüncü kişi için bilet satışı yapan firmanın sorumluluğu bulunmamasına göre yük taşıma sözleşmesine taraf olmayan kişinin (zarar görenin) de kooperatife husumet yöneltmesi düşünülemez. KOLAY GELSİN

Kooperatif ile boru firması arasındaki taşıma sözleşmesi ile sorumluluğunun doğabileceği düşüncesindeyim. Sonuç olarak kooperatifin hangi aracı(o yükü taşımaya yetkin olup olmayacağını,gerekli belgeleri olup olmadığını denetleyerek) boru firmasına yükü taşımak üzere yönlendirmesi söz konusu. Yani kooperatifteki her aracı o büyüklükteki yükü taşımak için yönlendiremez, kooperatife üye olan her şoförde o yükü taşıyamaz. Buna karar veren yani emir veren yetkili birileri olmalı diye düşünüyorum. Umarım hakim de bizim gibi düşünür. Tam anlamıyla uygulanamamakla birlikte aşağıdaki Yargıtay kararını bulabildim yalnızca.

T.C.

YARGITAY

11. HUKUK DAİRESİ

E. 2003/14390

K. 2004/9080

T. 30.9.2004

• TAŞIMA SÖZLEŞMESİ ( İşleten Araç Sahibi Olan ve Alıcı Sıfatıyla Sicilde Kayıtlı Gözüken veya Uzun Süreli Kiralama Ariyet Rehin Gibi Hallerde Kiracı Ariyet vaya Rehin Alan Kişi Oluşu - Kendi Hesabına ve Tehlikesi Kendisine Ait Olmak Üzere Araç Üzerinde Fiili Tasarrufta Bulunduğu İspat Edilen Kimse de İşleten Sayılacağı )

• TAZMİNATIN RÜCUEN TAHSİLİ ( Taşıma Sözleşmesinden Kaynaklanması - Kimin İşleten Sıfatını Kazanacağı Trafik Kanununun 85 ve 3. Maddelerine Göre Tespiti Gereği )

• İŞLETEN SIFATI ( Araç Sahibi Olan ve Alıcı Sıfatıyla Sicilde Kayıtlı Gözüken veya Uzun Süreli Kiralama Ariyet Rehin Gibi Hallerde Kiracı Ariyet vaya Rehin Alan Kişi Oluşu/Kendi Hesabına ve Tehlikesi Kendisine Ait Olmak Üzere Araç Üzerinde Fiili Tasarrufta Bulunduğu İspat Edilen Kimse de İşleten Sayılacağı - Taşıma Sözleşmesi )

2918/m.3,85


ÖZET : Trafik Kanununun 3. maddesine göre işleten, araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya uzun süreli kiralama, ariyet, veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır.
DAVA : Taraflar arasında görülen davada Sivas Asliye 2.Hukuk Mahkemesi'nce verilen 23.09.2003 tarih ve 1999/707-2003/699 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi Muktedir Lale tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, müvekkili Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sivas Bölge Müdürlüğü ile davalı kooperatif arasında 22.08.1995 tarihli taşıma sözleşmesi imzalandığını, diğer davalıya ait olan ve davalı kooperatifin emrinde çalışan dava dışı sürücü İhsan A'ın idaresindeyken oluşan trafik kazası sonucu şantiye personellerinden Samet H'nin öldüğünü, kazanın oluşumunda 8/8 oranında teknik arızanın etkili olduğunu, her iki davalının araçtaki teknik arızadan sorumluluklarının bulunduğunu, müvekkilince ölen personelinin yakınına toplam 8.927.775.000.-lira tazminat ödendiğini ileri sürerek, anılan meblağın davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı kooperatif vekili, davanın reddini istemiştir.
Diğer davalı, davaya yanıt vermemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, toplanan kanıtlar ve benimsenen bilirkişi raporu doğrultusunda, ölümle sonuçlanan trafik kazasının teknik arıza nedeniyle meydana geldiği, davacı idarenin kazaya karışan aracı uzun süreli kiraladığı, periyodik bakım ve tamiratının davacı idare tarafından yapılacağı veya yaptırılması gerektiği, sürücü ve araç malikine kusur izafe edilemeyeceği, rücu koşullarının bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan ve yerinde görülmeyen diğer temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2- Dava, taşıma sözleşmesinden kaynaklanan tazminatın rücuen tahsili istemine ilişkindir.
Uyuşmazlık, davacı kurumun, davalılardan kooperatif ile yapmış olduğu taşıma sözleşmesinden dolayı işleten sıfatını kazanıp kazanmadığı noktasında toplanmaktadır. Davaya konu kazanın, davalılardan Turan A'ın maliki olduğu aracın dava dışı sürücüsü İlhan Arslan'ın idaresindeyken meydana geldiği, davacı idarenin çalışanı olmadığı çekişme konusu değildir.
2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 85 nci maddesinde "bir aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa; motorlu aracın işleteni bu zarardan sorumlu olur" hükmünü içermektedir. Aynı kanunun 3 ncü maddesinde işleten, araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya uzun süreli kiralama, ariyet, veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır, şeklinde tanımlanmıştır. Doktrinde, işleten motorlu bir aracı, kendi menfaat ve hesabına işleten, tehlike ve masraflarını üstlenen, araç ile aracın işletilmesi için gerekli personel üzerinde fiilen ve doğrudan doğruya emir ve tasarruf yetkisine ( gücüne )sahip olan kimse olarak tanımlanmıştır. ( Bkz.Prof.Dr. Fikret Eren, Borçlar Hukuku - Genel Hükümler, Genişletilmiş 2.Bası, Ankara, 1988, Cilt-2, Sh.243 ).
Bu durumda, yukarıdaki tanımlamalar ve davacı idare ile davalı kooperatif arasında yapılan sözleşme çerçevesinde, davacı idarenin işleten sıfatını kazanmadığı gözetilerek, bu konuda bilirkişi raporları arasındaki çelişki dahi giderilmeksizin yazılı gerekçelerle hüküm tesisi isabetli görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarıda ( 1 )numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, ( 2 )numaralı bentte açıklanan nedenlerle, temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davacı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 30.09.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.