Anayasa Mah : Çocuk Ana Baba Evli Değilse "Ananın Soyadını Taşır" İbaresi İptal

8

2005/114

İzmir 3. Aile Mahkemesi

1- 22.11.2001 günlü, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun 321. maddesinin,
2- 3.12.2001 günlü, 4722 sayılı Türk Medenî Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un 13. maddesinin,
iptallerine karar verilmesi istemi.
Esas
1- 4721 sayılı Yasa’nın 321. maddesinin ikinci tümcesinin,
2- 4722 sayılı Yasa’nın 13. maddesinin ikinci fıkrasının,
itiraz başvurusunda bulunan Mahkeme’nin bakmakta olduğu davada uygulanma olanağı bulunmadığından, bu tümce ve fıkraya ilişkin başvurunun Mahkeme’nin yetkisizliği nedeniyle REDDİNE,

- A- 22.11.2001 günlü, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun 321. maddesinin birinci tümcesinde yer alan;
1- “Çocuk, ana ve baba evli ise ailenin …” ibaresinin REDDİNE,
2- “… evli değilse ananın …” ibaresinin İPTALİNE,
B- 3.12.2001 günlü, 4722 sayılı Türk Medenî Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un 13. maddesinin birinci fıkrasının REDDİNE,
C- İptal edilen ibarenin doğuracağı hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edici nitelikte görüldüğünden, Anayasa‘nın 153. maddesinin üçüncü fıkrasıyla 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 53. maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları gereğince iptal hükmünün, KARARIN RESMÎ GAZETE’DE YAYIMLANMASINDAN BAŞLAYARAK BİR YIL SONRA YÜRÜRLÜĞE GİRMESİNE.

http://www.anayasa.gov.tr/general/ha...asp?contID=698

Anlayamadım neden böyle bir karar verildiğini. Anayasanın hangi maddesine aykırı olabilir çocuğun annenin soyadını taşıması? Anne baba evli değilse çocuk annenin değil de kimin soyadını taşıyacak? Babanın tanımasına veya babalık hükmünün verilmesine dek çocuk soyadsız mı kalmalı, dahası çocuk babanın soyadını taşımak zorunda mı? Kararın gerekçesini çok merak ediyorum. Bu konuda bilgisi olan var mı?

Evlilik dışı doğan çocuğun soyad durumu ne olacak. Ananın soyadını almayacaksa kimin soyadını alacak.

A. Soyadı

Madde 321 - Çocuk, ana ve baba evli ise ailenin; evli değilse ananın soyadını taşır. Ancak, ana önceki evliliğinden dolayı çifte soyadı taşıyorsa çocuk onun bekarlık soyadını taşır.

kanun böyle diyor.

valla nüfus cüzdanımda bekar olmama rağmen, nüfus idaresinde attığım imza sayesinde adıma şu anda bir çocuk var ve benim soyadımı taşıyor. yani maddenin iptalinden önce de tanımayla birlikte çocuk babanın soyadını da taşıyabiliyordu. ama tanıma olmadığı zaman doğal olarak ve maddede açıkça belirtildiği gibi annenin soyadını taşıyordu. eğer madde iptal edildiyse ve çocuk annenin soyadını taşıyamacaksa ben de merak etmeye başladım, çocuk kimin soyadını taşıyacak?

anayasa Mahkemesinin bu kararı kişisel olarak kanaatim odur ki hukuka aykırıdır.Hanımların onur ve gururunu rencide edicidir.Ama ne yazık ki hanımların ve hanım derneklerinin bu konudaki görüşü benimle aynı değildir.Hatta bu güne dek konuştuğum hanım hukukçular ve özellikle hanım haklarında duyarlı olanlar Anayasa mahkemesi ile aynı görüştedirler.Feminist hanım ve derneklerin benim gördüğüm hiç biri bu karara muhalif değillerdir.Bu konunun hiç açılmayacağını düşünüyordum.teknik olarak bir beyanda bulunmayacağım.Sorun varsa da hanımlarındır.Yoksa da hanımlarındır.Doğrusu tüm ilgili hanımların görüşlerini merak ediyorum.

Alıntı: Yazan lawyer_721 valla nüfus cüzdanımda bekar olmama rağmen, nüfus idaresinde attığım imza sayesinde adıma şu anda bir çocuk var ve benim soyadımı taşıyor. yani maddenin iptalinden önce de tanımayla birlikte çocuk babanın soyadını da taşıyabiliyordu. ama tanıma olmadığı zaman doğal olarak ve maddede açıkça belirtildiği gibi annenin soyadını taşıyordu. eğer madde iptal edildiyse ve çocuk annenin soyadını taşıyamacaksa ben de merak etmeye başladım, çocuk kimin soyadını taşıyacak?

Alıntı: Yazan tektutan Evlilik dışı doğan çocuğun soyad durumu ne olacak. Ananın soyadını almayacaksa kimin soyadını alacak.

Sayın katılımcılar;
Mahkemenin verdiği kararda şu ibareye dikkatinizi çekmek istiyorum.

Alıntı: KARARIN RESMÎ GAZETE’DE YAYIMLANMASINDAN BAŞLAYARAK BİR YIL SONRA YÜRÜRLÜĞE GİRMESİNE.

Bu şu demektir, anayasa mahkemesi iptal edilen fıkranın doğuracağı boşluğu düşünmüş, bundan dolayı yürürlüğe girişini 1 yıl sonraya almıştır. Bu sırada görev TBMM'ye düşmektedir. Meclis bu 1 yıl içinde gerekli düzenlemeleri yapacaktır.

Alıntı: Yazan Oğuzhan S. Sayın katılımcılar; Mahkemenin verdiği kararda şu ibareye dikkatinizi çekmek istiyorum. Bu şu demektir, anayasa mahkemesi iptal edilen fıkranın doğuracağı boşluğu düşünmüş, bundan dolayı yürürlüğe girişini 1 yıl sonraya almıştır. Bu sırada görev TBMM'ye düşmektedir. Meclis bu 1 yıl içinde gerekli düzenlemeleri yapacaktır.

Gerekli düzenlemenin ne olduğunu merak ediyoruz biz de. Çünkü iptal edilen düzenleme dışında bir düzenlemenin çocuğun yararına olduğunu düşünmüyorum. Evlilik dışı doğan çocuk annenin soyadını almayacak da kimin soyadını alacak?

Alıntı: Yazan Av.muhittinköylüoğlu anayasa Mahkemesinin bu kararı kişisel olarak kanaatim odur ki hukuka aykırıdır.Hanımların onur ve gururunu rencide edicidir.Ama ne yazık ki hanımların ve hanım derneklerinin bu konudaki görüşü benimle aynı değildir.Hatta bu güne dek konuştuğum hanım hukukçular ve özellikle hanım haklarında duyarlı olanlar Anayasa mahkemesi ile aynı görüştedirler.Feminist hanım ve derneklerin benim gördüğüm hiç biri bu karara muhalif değillerdir.Bu konunun hiç açılmayacağını düşünüyordum.teknik olarak bir beyanda bulunmayacağım.Sorun varsa da hanımlarındır.Yoksa da hanımlarındır.Doğrusu tüm ilgili hanımların görüşlerini merak ediyorum.

Sayın Köylüoğlu,

Feminist kadın ve derneklerden muhalif olanlar var. Örneğin ben muhalifim ve bunu yukarıda ifade etmiştim, şaşkınlık içindeyim. Örneğin KAHDEM muhalif, bu sitede birçok kadının da karşı olduğunu biliyorum. Bu karar kadınları rencide edici olduğu kadar çocuk haklarına da uygun değil.

Özge hanım, sanırım yapılacak olan düzenleme soyadının nufus memuru tarafından belirlenmesi olacaktır. Bu da çocuk hakları bakımından oldukça ciddi problemlere yol açacaktır.

Alıntı: Yazan Oğuzhan S. Özge hanım, sanırım yapılacak olan düzenleme soyadının nufus memuru tarafından belirlenmesi olacaktır. Bu da çocuk hakları bakımından oldukça ciddi problemlere yol açacaktır.

Neden nüfus memuruna böyle bir yetki verilsin ki? Her yasal düzenlemenin kendi içinde tutarlı bir gerekçesi olmak zorundadır. Yapılmak istenen bu değil, amaç evlilik dışı çocuğa babanın soyadını vermektir. Ama düşünmedikleri veya düşünmek istemedikleri bir olgu var, bazı çocukların babası bile belli değil. Hadi tüm çocukların babasının belli olduğunu varsayalım, aralarında nasıl bir hukuksal ilişki var da çocuğa soyadı verilebilsin?

Alıntı: Yazan Özge Yücel Neden nüfus memuruna böyle bir yetki verilsin ki? Her yasal düzenlemenin kendi içinde tutarlı bir gerekçesi olmak zorundadır. Yapılmak istenen bu değil, amaç evlilik dışı çocuğa babanın soyadını vermektir. Ama düşünmedikleri veya düşünmek istemedikleri bir olgu var, bazı çocukların babası bile belli değil. Hadi tüm çocukların babasının belli olduğunu varsayalım, aralarında nasıl bir hukuksal ilişki var da çocuğa soyadı verilebilsin?

Katılımcılara çocuk ve kadın haklarıyla ilgili doğacak olumsuz durumları vurgulayan yorumlarında ben de katılıyorum. Böyle bir iptal kararının ardından yapılacak düzenleme ya çocuğun soyadının dediğiniz gibi baba tarafından verilmesi yönünde olacak ya da bir başkası tarafından belirlenecek olması söz konusu olacaktır yahut, çocuk soyadsız kalacak. Başka bir yol bana göre bulunmamaktadır. Dediğiniz gibi eğer birinci uygulama yolu seçilirse pratikte çok ciddi problemlerle karşılaşılacaktır. Babası belirli olmayan çocukların durumlarında sıkıntı yaşanacaktır. Dolayısı ile meclis bu yolu seçmeyecektir. Çocuğu tabii ki soyadsız da bırakmayacaktır. Meclisin kararının az önceki iletimdeki gibi olacağını tahmin ediyorum. Bunu tabii ki savunmuyorum. İptal kararına da katılmıyorum. Sadece yapılacak yeni düzenleme konusundaki tahminlerimi ilettim.

Sevgili Özge,Sayın Hocam;
(Feminist kadın ve derneklerden muhalif olanlar var. )

Demek ki olmayanlar var.
Olanları ve bu muhalif tavırlarını ne zaman nerede beyan ettiklerini söylersen atlamışım deyip özür dilerim

(Örneğin ben muhalifim ve bunu yukarıda ifade etmiştim, şaşkınlık içindeyim.)

Sizinkini öğrendim.
İnsanlık adına kutluyor teşekkür ediyorum.Bir hanımefendinin böyle düşünmesi çok hoş

( Örneğin KAHDEM muhalif, bu sitede birçok kadının da karşı olduğunu biliyorum. )

Ben kahdemin muhalif olduğuna ilişkin bir bulguya rastlamadım.Demek ki atlamışım.Lütfen bu konuda ki muhalif yazıyı gösterebilirmisin.Tam tersine karardan önce bu doğrultuda karar çıkmasını önerenler ve bekleyenler olduğunu gördüm.Hatta adı kahdemle bütünleşen ve komşum ve dfe çok sevip saygı duyduğum bir meslektaşım ve arkadaşımında bu doğrultuda beyanlarını üzülerek okuduğumu hatırlarım

(Bu karar kadınları rencide edici olduğu kadar çocuk haklarına da uygun değil.)

Ben de aynı fikirdeyim ama ne yazık ki bu güne kadar konuştuğum feminist ve hanımların hiç biri öyle düşünmüyor.Tercih ve karar bence hanımların biz olsa olsa seyirci ya da destekçi olabiliriz.Her zaman hanımların sorunlarında karar mercinin kendileri olduğunu savunmuşumdur.Yoksa biz karar merci olursak durum tamamen aleyhinize dönüşebilir.

Sn.Köylüoğlu

Anayasa Mahkemesinin iptal gerekçesi henüz yayınlanmamıştır.Bu gerekçe yayınlandığında daha doğru tartışma verisine sahip olabileceğimizi düşünüyorum.

Bu alandaki tartışmanın kim,ne dedi,kim muhalif,kim kararı destekledi merkezinden çok daha farklı yürüyerek "olması gereken"in ne olduğu konusunda tartışmanın yoğunlaşması gerektiğini düşünüyorum.

Bilindiği gibi:Anayasa Mahkemesinin iptal kararında "evli değilse ananın" sözünün iptali vesilesi ile çocuğun soyadı konusunda uluslararsı sözleşmelere uygun bir yeni düzenleme yapılacağı umudumu korumak istiyorum.

Uluslararsı sözleşmelerin amacına ve düzenlemesine uygun düzenleme yapmak,hükümetin sorumluluğu ve hatta zorunluluğudur.

Taraf olduğumuz CEDAW (Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi )

16. Madde :Evlenme ve aile ilişkileri alanındaki haklar başlığında :
1. Taraf Devletler evlilik ve aile ilişkileri ile ilgili bütün konularda kadınlara karşı ayrımcılığı tasfiye etmek için gerekli her türlü tedbiri alır ve özelikle erkeklerle kadınların eşitliğini öngören aşağıdaki hakları tanır:

c) Evlilik döneminde ve boşanma sırasında aynı haklara ve yükümlülüklere sahip olma;

d) Medeni durumları ne olursa olsun, anne ve baba olarak çocuklarla ilgili konularda aynı haklara ve yükümlülüklere sahip olma; her hal ve karda çocukların menfaatlerine üstünlük tanınır;

Yasanın iptalden önceki hali ;çocuğa soyadını verebilme hakkını, sadece bekar kadınlara tanıyordu.Evli kadınların çocuğun soyadı konusunda herhangi bir hakkı yoktu.(zaten evlilikte kendi soyadlarını tek başına kullanma hakları halen de yoktur)
Kadınlar arasında medeni durumlarına göre ayrımcılık yapılıyordu.(Halen yapılıyor)

Kadınlar lehine gibi görünen (ve evli kadınlardan esirgenen çocuğa soyadı verebilme olanağı),bu düzenleme çocuklar bakımından eşitsizliğe yol açacak biçimde yorumlanmaktaydı.Nitekim uzunca bir süre tanımayla çocukla hukuki ilişki kurulmuş olsa dahi çocuk baba soyadını alamıyordu.

Daha sonraki Nüfus Kanunundaki değişiklik ile bu kez,babaları tarafından tanınan çocuklar (bekar annenin rızası olmaksızın ) babalarının soyadını almaya başladı ve baba hanesine kaydedildi.

Gelinen son noktada bekar kadının soyadının çocuğa verilmesi "yedek soyadı" haline getirildi.Çocuk ile baba arasında hukuki ilişki kurulmuş ise bekar kadının soyadı hiç bir biçimde kullanılamaz hale geldi.Kadınlar arasında medeni durumlarına göre yapılan ayrımcılık,tüm kadınlara uygulanmaya başlandı.

Bütün bu aşamalarda çocuğun yüksek ve öncelikli menfaatinin ne olduğu ise yasa metinlerine neredeyse yansımadı.

Beklentimiz yukarıda alıntılanan CEDAW düzenlemesi ve Çocuk Hakları Sözleşmesi (Tabi diğer hak bildirgeleri de) gözetilerek hem kadın erkek eşitsizliğini hem de çocukların mağduriyetlerini giderecek yeni bir düzenlemedir.

Bu yapılmassa uluslararası alanda hükümetler sorumlu tutulmaya devam edileceklerdir.

Devam edelim...

Sevgili Habibe
Daha önce de söylediğim gibi ben bu tartışmada ikinci plandayım.Sorun eğer sorun varsa siz hanumların.Karar da sizin olacaktır.
Tabi ki olması gerekenin ne olduğudur önemli olan.Ama bu arada kimin ne dediği,kimin muhalif olduğu ve kim kararı desteklediği ve bu kararı dört gözle beklediği de önemlidir.En azından benim için.
Bu arada senin daha önceki yazılarını bu açıklamaların ışığında yanlış anladığımı da belirteyim.
Seni de erkekçi grupta sanmıştım.Selamlar