Mirasta Denkleştirme Emsal Yargıtay/İstinaf Kararı

Merhabalar meslektaşlarım,

Müvekkilimizin murisinin sağlığında yaptığı taşınmaz devri nedeniyle (tapuda satış olarak gösterdiği ancak nitelik itibariyle bağışlama olan) mirasta denkleştirme hükümlerine başvurmayı düşünüyoruz.

Ancak, Türk Medeni Kanunu'nun 669. maddesi uyarınca (Eski TMK'nun 603. maddesi) mirasçıya yapılan karşılıksız kazandırmanın iadeye tabi olmadığının miras bırakan tarafından açıkça belirtilmesi gerekse de tapuda satış olarak gösterilen bağışlamalar açısından eski tarihli Yargıtay Kararlarında kanunun lafzına aykırı olarak miras bırakanın zımmen karşılıksız kazandırmanın iadesini istemediği belirtilerek bu gibi durumlarda mirasta denkleştirme hükümlerinin uygulanamayacağını ifade etmiştir.

Tüm araştırmalarıma rağmen tapuda satış olarak gösterilen ancak nitelik itibariyle bağışlama olan devir işlemlerinde denkleştirme hükümlerinin uygulanacağına ilişkin bir karar (bu kararda dolaylı doğrudan değil) haricinde yeni tarihli Yargıtay/Bölge Adliye Mahkemesi kararı bulamadım.

Dolayısıyla, yardımcı olmak adına tapuda satış olarak gösterilen bağışlamalarda mirasta denkleştirme hükümlerinin uygulanıp uygulanmayacağına yönelik elinde güncel tarihli Yargıtay/Bölge Adliye Mahkemesi karar olan meslektaşım varsa ve bu kararı benimle paylaşabilirse çok sevinirim. Şimdiden teşekkür eder, iyi çalışmalar dilerim.

Sayın meslektaşım,

Taşınmaz satış sözleşmesinin geçerliliği, resmî şekle uyularak yapılmasına bağlıdır. Satış gösterilen fakat gerçekte bağış niteliğini haiz olan bir taşınmaz devir sözleşmesi, muvazaalı olduğu cihetle, şekle aykırılıktan dolayı kesin hükümsüz (hatta bazılarına göre, yok hükmünde) olup peşinden yapılan tescil talebi + tescilin (illîlik prensibi gereğince) aynî hakkın intikâlini gerçekleştirebilmesi mümkün değildir. Şu hâlde, somut olayda, ilgili taşınmazın, her ne kadar tapuda müteveffa adına kayıtlı bulunmasa da terekede yer aldığının kabûlü gerekmektedir. Mirasta denkleştirme (eski adıyla iade) kurumu, yalnızca geçerli hukukî işlemler bakımından tatbik edilmesi mümkün olan bir kurumdur. Öyle sanıyorum ki, satış gösterilen fakat gerçek niteliği bağış olan işlemlere dair denkleştirme kararlarına ulaşamamanızın nedeni de budur. Naçizane hukukî görüşüm, muris muvazaasına dayalı bir tapu iptâli + tescil dâvası ikâme etmeniz yönündedir.

Son olarak belirteyim ki, Yargıtay'ın atıfta bulunduğunuz ve satış gösterilen fakat gerçek niteliği bağış olan işlemlerin denkleştirmeye tâbi olmayacağına yönelik bir görüş mevcutsa, bu görüş sonuç itibariyle yerinde olmakla birlikte gerekçesi hukuken isabetsizdir. Bunun sebebi, yukarıda da belirtmiş olduğum gibi, denkleştirmenin, yalnızca hukuken geçerli işlemler bakımından mümkün olması; oysa, satış gösterilen bağış veya tam tersine, bağış gösterilen satış işlemleri, muvazaalı oldukları için zaten hükümsüzdürler ve doğal olarak, denkleştirmeye tâbi olmaları mümkün değildir.

Saygılarımla