Prim Tespiti Davasi

Alt işverende çalışan bir işçinin sigorta primleri, kuruma aldığı gerçek ücretin altında bildirilmişse, açılacak prim tespit davasında davalı olarak kimi göstermek gerekir? Alt işveren üst işveren ikisini de mi? Ayrıca bu davada SGM davalı mı gösterilmeli, yoksa dava ihbar mı edilmeli? Yardımcı olacak arkadaşlara teşekkürler..

Sayın Altınok
Ödenmemiş/eksik ödenmiş sigorta primleri için alt işverenle asıl işveren müteselsil olarak sorumludur dolayısıyla ikisini de davalı olarak gösterebilirsiniz. SGK artık davalı olarak gösterilmiyor davayı ihbar etmelisiniz

YARGITAY
10. Hukuk Dairesi 2008/11651 E.N , 2008/10601 K.N.

İlgili Kavramlar

PRİM
SİGORTALILIK
ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN ARACILIĞI

İçtihat Metni

Davacı, davalılardan işverenle ait işyerlerinde 1988 yılından 2003 yılının Eylül ayına kadar geçen sigortalı çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.

Mahkeme, bozmaya uyarak ilâmında belirtildiği şekilde davalı P…. Pamuk Ürünleri Tic. San.A.Ş. hakkındaki davanın husumet yönünden reddine karar vermiştir.

Hükmün, davacı Avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi M…… A…… tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

Dava, asıl işveren olan P…. Pamuk Ürünleri Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketine ait pamuk çırçırlama işyeri hamaliye taşeronları (=aracı=alt işveren) olan Binali Yuthan'a tabi olarak 1988 - 1992, N…. S….'a tabi olarak 1992 - 2002, B….. K..'a tabi olarak 2002 - 2003 Eylül tarihleri arasında yılda 6 ay davacının çalıştığının tespiti istemi olup, mahkemece, davalı asıl işveren P…. P.... Ürünleri Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi hakkındaki davanın husumet yönünden reddi kararı verilmiştir.

Davalı P…. P.... Ürünleri Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi'nin 506 Sayılı Kanunun 87 nci maddesi anlamında asıl işveren, B….. Y….., N.... S.... ve B..... K..'un, aracı oldukları iddiası vardır. B….. Y…..'ın, 10.09.1984 - 31.08.1990 tarihleri arasında aracı olduğu Kurum kayıtlarıyla belirgindir. N…. S…. ve B….. K..'un ise, aracı olarak Kurumda kaydı olmadığı anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanaklarından olan 506 sayılı Kanunun 87 nci maddesinin 1 inci fıkrasında "... bu kanunun işverene yüklediği ödevlerden dolayı, aracı olan üçüncü kişi ile birlikte asıl işveren de sorumludur" şeklindeki hükmün kapsamı içinde, sigortalıların işe giriş bildirgelerinin Kuruma verilmesi, aylık sigorta primlerinin Kuruma yatırılması ve prim bildirgelerinin verilmesi, keza 4 aylık sigorta bordrolarının Kuruma verilmesi gibi ödevler yer almakta olup, bunların yasal sürede yerine getirilmemesi halinde; aracı ile birlikte asıl işveren de müteselsilen sorumlu olmaktadır.

506 Sayılı Kanunun 79/10 uncu maddesinde ifadesini bulan hizmet tespiti davaları kural olarak bu ödevi yerine getirmeyen işverene karşı açılmalıdır.Ancak, şayet varsa onunla birlikte müteselsilen sorumlu olan asıl işverene karşı da dava açılabilir.Burada asıl işveren yönünden ihtiyari dava arkadaşlığı söz konusudur.Zira, hizmet tespiti davası sonunda verilen ilam doğrultusunda primlerin Kurumca tahsili söz konusu olacağından ve 87 nci maddenin açık ve buyurucu hükmü karşısında; prim ödeme yükümlüsü olarak asıl borçlu olan aracı ile birlikte müteselsilen sorumlu olan asıl işverenden de bu primler istenebileceğinden hizmet tespiti davalarında husumetin asıl işverene de yöneltilmesi mümkün olup, sonucu itibariyle bu dava asıl işverenin de hak alanını ilgilendirmektedir.Kaldı ki bu yaklaşım çelişkili kararların verilmesini önleyeceği gibi, usul ekonomisi ilkesi yönünden de fayda sağlayacaktır.

Hal böyle olunca, davalı P.... Pamuk Ürünleri Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi'nin asıl işveren sıfatıyla iş bu davada pasif husumet ehliyeti mevcut olup, kendisine husumet yöneltilmesinin mümkün olduğunun kabulüyle, Dairemizin evvelki bozma kararında ayrıntıları açıklandığı üzere, öncelikle; aracı olduğu iddia edilen N.... S.... ve B..... K..'a husumet yöneltilip davaya katılımlarının sağlanabilmesi için davacıya süre verilmeli, sonrasında; 506 Sayılı Yasanın 6 ncı maddesinde ifade edildiği üzere, "sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve feragat edilemez." Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi karşısında, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davaların, kamu düzenine ilişkin olduğu, bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu, bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re'sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği göz önünde bulundurularak, davacının hizmet akdiyle çalışmasının gerçekliğinin ve çalışma süresinin belirlenebilmesi amacıyla, çalışmayı ortaya koyabilecek inandırıcı ve yeterli kanıt olarak;

1-)Davalı Kurumda kayıtlı olmayan N.... S.... ve B..... K..'un, vergi dairesinde ve meslek kuruluşlarında kayıtlı olup olmadıkları, P…. Pamuk Ürünleri Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi işyerinde ustabaşı, şef gibi pozisyonlarının olup olmadığı, bu işyerinden Kuruma bildirilen çalışmaları olup olmadığı araştırılmalıdır.

2-)Davanın niteliği itibariyle aracı ve asıl işveren iş yerlerinde tutulması gerekli dosya, puantaj kayıtları ve ücret bordroları ile kurumdaki belge ve kayıtlar celbedilmeli, müfettiş raporları olup olmadığı araştırılmalıdır.

3-)Aynı dönemde davalı iş yerlerinde çalışanlar saptanmalı, gerektiğinde komşu iş yeri sahipleri ve bordrolara geçmiş çalışanlar ile davacının çalışmasını bilecek durumda olanların re'sen tanık sıfatı ile dinlenmeleri suretiyle; davacının çalışmasının niteliği ve süresi, kesinti veya askıya alınma durumunun olup olmadığı, anılan çalışmalar sırasında emir ve talimat yetkisinin kimde olduğu konusunda ayrıntılı beyanları alınarak, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları taraflar ile ilişkileri ve işyerinin kapsam ve kapasitesi itibariyle beyanlarının doğruluğu sorgulanmalıdır.

4-)Bu araştırmada gerekirse zabıta aracı kılınmalı, elde edilen bilgilerin tanık anlatımlarında belirtilen olgularla örtüşüp örtüşmediği irdelenmelidir.

5-)Öte yandan, 18.12.1997 - 31.07.1998 ve 10.09.1998 - 31.01.1999 tarihleri arasında davacı çalışmalarının Kuruma bildirildiği anlaşılan K…. Tarım Ürünleri Dış Ticaret Sanayi Anonim Şirketinde geçen çalışmaları davacıya açıklatılmalı, anılan şirketin davalılarla ilişkisi araştırılmalı ve böylece davaya ilişkin yeterli ve gerekli tüm soruşturma yapılıp, uyuşmazlık konusu yönler hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip, tüm kanıtlar değerlendirilerek karar verilmelidir.

6-)Kabule göre; davalı B….. Y….. hakkında hüküm kurulmaması isabetsizdir.

Mahkemece, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yapılarak elde edilecek sonuca göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.

O halde, davacı Avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 15.09.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.