Zamanaşımına Uğramış Çek - İlamsız Takip - İtiraza Karşı Açılacak Dava

İyi çalışmalar. 6 aylık zamanaşımı süresi dolmuş çek için ilamsız takip başlattık ancak borçlu borcu olmadığına dair itirazda bulundu. Ne yapmalıyım?

http://www.turkhukuksitesi.com/showthread.php?t=10736

Lİnk yardimcı olur sanırım.

Teşekkür ederim linki inceledim ama sorumun cevabının netleştiğini söyleyemem. Elimde bulunan çekin arkası yazılmamış ve 6 aylık zamanaşımı süresi dolmuş. Çekte başka cirantalar var, ilamsız takip yapıldı ancak borç sebebi olarak ödeme emrinin ekinde çek sureti gönderildi. Borca itiraz eden keşideci itirazında böyle bir borcu olmadığını ve çekin arkası yazılmadığından çek vasfına haiz olmayan kağıt parçası olduğunu belirtti. Bu aşamadan sonra itirazın iptalimi, itirazın kaldırılmasımı yoksa sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak davasımı açılmalı ve ne tür delillere dayndırmalı??Yardımcı olursanız sevinirim. Acil!!teşekkürler

Eğer örnek 7 ile ilamsız takip başlatmışsanız,itirazın iptali davası açmalısınız.Çek kambiyo senedi olarak nitelendirilemeyecek olsa dahi sizin için makbuz hükmünde bir delil olacak ve itirazı iptal ettireceksiniz.

Takibinze itiraz ederse takip miktarına göre görevli mahkemede itirazın iptali davası açacaksınız. Çek, burada yazılı dleil başlangıcıdır. Ancak bazı mahkemeler, farklı kararlar da vermektedirler. Saygılarımla.

Sayın PATHEM,

Çekin süresinde ibraz edilmemiş olması ya da ibraza rağmen ödenmeme durumunun tespit ettirilmemiş olması halinde hamil keşideci dahil tüm çek borçlularına karşı müracaat hakkını kaybedecektir. Dolayısıyla müracaat haklarının kullanılmasına ilişkin zamanaşımı süresinin (6 aylık) işleyebilmesi için hamilin başvuru hakkını kaybetmemiş olması gerekir.
Oysaki somut olayda çeklerin arkasının yazılmamış olması durumu göz önüne alındığında zaten 6 aylık süre hiçbir zaman işlemeye başlamamıştır.

Diğer yandan arada başka cirantalar olduğuna göre sizin lehdar olmadığınız anlaşılıyor. Bu durumda adi takip ile bir yere gelebilmeniz zor. Eğer 1 senelik süreyi geçirmediyseniz bence Keşideciye karşı Sebepsiz Zenginleşme Davası açmanız daha mantıklıdır (TTK m.644).

Arada başka cirantalar var şeklindeki ifadenizden lehdar olmadığınızı tahmin ediyorum.Bu durumda keşideciyle aranıznda doğrudan bir hukuki ilişki yok ve keşideciye yönelik talebiniz TK 644'e göre sebepsiz zenginleşmeye dayalı olmalı.Ancak Tuğçe Hanım'ın ilamsız takiple sonuç alınamayacağı görüşüne katılmıyorum.Zira sebepsiz zenginleşme talebinin (her ne kadar TK 644'de dava ibaresi kullanılmışsa da) bir icra takibiyle kullanılmasına ve itiraz üzerine itirazın genel mahkemelerde iptalinin talep edilmesine bir engel olmadığı düşüncesindeyim.Tabii yaptığınız takip talebine ' .....çeke dayalı sebepsiz zenginleşme alacağı' deseydiniz daha yerinde olurdu ama şu halde bile itirazın iptali davasında dava dilekçenizi TK 644'e dayandırırsanız sorun kalmaz diye düşünüyorum.Ayrıca sebepsiz zenginleşmenin tabi olduğu 1 yıllık zamanşımı süresi de yaptığınız ve itiraz edilen icra takibiyle kesilmiş oldu.Süreyi hesaplarken bu hususu da gözden kaçırmayınız.

Sayın pathem, siz çek hamili iseniz yani lehdar değilseniz davayı TTK 644 e göre keşideciye karşı sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre açmalısınız. Bu halde keşideci sebepsiz zenginleşmediğini ıspatlamakla yükümlüdür. Zamanaşımı süresi ise çekin üzerinde yazılı tarihten sonraki 1,5 yıldır. Keşideci ile aranızda temel ilişki olmadığı için de çek yazılı delil başlangıcı kabul edilemez. Zaten ıspat yükü keşidecide. Bu tür davalar itirazın iptali şeklinde de sonuçlandırılabilir. Faiz başlangıç tarihi de çekte yazılı tarih olup avans faizi isteyebilirsiniz...

3. Hukuk Dairesi
2008/1639 E.N ,
2008/3514 K.N.
İlgili Kavramlar
o İSPAT YÜKÜ
o KAMBİYO SENEDİ
o MENFİ TESPİT DAVASI
o ZAMANAŞIMI
Özet
ZAMANAŞIMINA UĞRAMIŞ ÇEK SEBEBİYLE KAMBİYO HUKUKUNDAN DOĞAN HAKLAR YİTİRİLİR İSE DE, TEMEL HUKUKİ İLİŞKİYE DAYANILARAK BİR TAHSİL DAVASI AÇILABİLECEĞİ GİBİ, TÜRK TİCARET KANUNU 'NUN 644. MADDESİNDE DÜZENLENEN SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASI DA AÇILABİLİR.
MENFİ TESPİT DAVASINDA İSPAT YÜKÜ KURAL OLARAK ALACAKLIYA DÜŞER. ANCAK DAVAYI AÇAN BORÇLU, HUKUKİ İLİŞKİYİ İNKAR ETMEYİP KAMBİYO SENEDİNİN ZAMANAŞIMINA UĞRADIĞIM İLERİ SÜRDÜĞÜNE GÖRE, BORÇLU OLMADIĞINI İSPAT ETMEKLE YÜKÜMLÜDÜR.

İçtihat Metni
Dava dilekçesinde 1.367.50 YTL borçlu olmadığının tespiti istenilmiştir.
Mahkemece davanın kabulü cihetine gidilmiş, hüküm dayalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra, dosyadaki bütün kağıtlar okunup, gereği düşünüldü.
Davacı vekili dava dilekçesinde, davalı (alacaklı) şirket tarafından davalı (borçlu) aleyhine dava konusu "çeke" dayanılarak daha evvel kambiyo senetlerine mahsus icra takibi yapıldığını ve bu takibe yapılan itiraz sonucu Ankara Onüçüncü İcra Mahkemesi'nin 12.09.2005 tarih ve 2005/786-619 sayılı ilamı gereğince takip dayanağı çekin keşide tarihine göre müracaat tarihi de dikkate alınarak 6 aylık zamanaşımı süresinin geçmesinden sonra takibe konulduğu için usulsüz yapılan takibin İİK'nın 170/a maddesi gereğince iptaline karar verildikten sonra, davalı (alacaklı) tarafından aynı çeke dayanılarak davacı aleyhine başlatılan ilamsız icra takibi nedeniyle borçlu olmadığının tespitini talep etmiştir.
Davalı, davaya cevap vermemiş, duruşmalara katılmamıştır.
Mahkemece; takibe konu çekin zamanaşımına uğradığından bahisle davanın kabulü ile davacının borçlu olmadığının tespitine karar verilmiştir.
Hükmü, davalı vekili temyiz etmektedir.
Davalı (alacaklı) tarafından varlığı iddia edilen bir hukuki ilişkinin mevcut olmadığının tespiti için borçlu, menfi tespit davası açabilir (İİK m. 72). Borçlu icra takibinden önce menfi tespit davası açabileceği gibi, icra takibinden sonra da (borç ödeninceye kadar) borçlu olmadığının tespiti davası açabilir (İİK m. 72.1).
Çünkü ödeme emrine itiraz etmemiş (veya süresinde itiraz etmemiş) ve bu nedenle hakkında takip kesinleşmiş olan borçlu, cebri icra (haciz, satış) tehdidi altında olduğundan davayı açmakta hukuki yararı bulunmaktadır.
Dosya kapsamından davacı keşideci tarafından düzenlenen 10.09.2004 keşide tarihli ve davalı adına yazılı çekten dolayı davacı aleyhine Ankara Dokuzuncu İcra Müdürlüğü'nün 18.08.2005 tarih, 2005/7491 E. sayılı dosyası ile başlatılan kambiyo senetlerine mahsus icra takibinin davacı borçlunun şikayeti üzerine Ankara Onüçüncü İcra Mahkemesi'nin 12.09.2005 tarih, 2005/786-619 sayılı ilamı ile "takip dayanağı çekin keşide tarihine göre müracaat-tarihi de dikkate alınarak 6 aylık zamanaşımı süresinin geçmesinden sonra takibe konulduğundan ve takibin bu nedenle usulsüz olduğundan bahisle, İİK'nın 170/a maddesi gereğince takibin iptaline" karar verildiği ve bu defa davalı alacaklı tarafından yine aynı çeke dayanılarak 18.10.2005 tarihinde ilamsız icra takibi başlatıldığı, davacının ödeme emrine süresi geçirildikten sonra itiraz edildiği ve itirazın bu nedenle reddedildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda icra takibine dayanak yapılan çekin zamanaşımına uğramış olduğu tartışmasızdır. Zamanaşımına uğramış çek sebebiyle kambiyo hukukundan doğan haklar yitirilir ise de, çeke dayalı müracaat hakkı düşmüş olan hamilin alacağına dava yoluyla kavuşabilmesi ya doğrudan doğruya temel ilişkiye dayanarak bir tahsil davası, ya da TTK'nın 730/14. maddesinin yollamasıyla çeklerde uygulanması gereken ve Yasa'nın 644. maddesinde düzenlenmiş bulunan sebepsiz iktisap davası yoluyla ulaşması mümkündür.
Davalı (alacaklı) da, davacı (borçlu) aleyhine aynı senede dayanarak ilamsız icra takibi başlatmış, başka bir deyişle temel ilişki iddiasında bulunmamıştır.
Bu durumda, somut olay yönünden uyuşmazlığın TTK'nın 644. maddesi hükmü çerçevesinde çözümlenmesi gerekir.
Menfi tespit davasında ispat yükü, MK'nın 6. maddesindeki genel kural gereği davalı (alacaklı) ya düşer. Ancak, ispat yükünün davacı (borçlu) ya düştüğü istinai halleri de vardır. Menfi tespit davasını açan davacı (borçlu), davalının (alacaklının) varlığını iddia ettiği hukuki ilişkinin hiç doğmadığını iddia etmeyip, başka nedenle örneğin kambiyo senedinin zamanaşımına uğradığını belirttiği durumda, borçlu olmadığının ispatı davacı (borçlu) ya düşmektedir.
O halde davacı keşideci, TTK'nın 644. maddesi gereğince sebepsiz zenginleşmediğini usulen kanıtlamak durumundadır. Mahkemece; bu yön gözetilmeden davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Kabule göre de; davacının talebi olmadan davalının kötüniyet tazminatı ile sorumlu tutulması doğru değildir.
Bu itibarla, yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan, kabulü ile hükmün HUMK'nın 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA) ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 04.03.2008 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

TTK Madde: 644'e göre sebepsiz iktisap hükmümlerinin uygulanması için hamil ile lehtar arasında fark var mıdır ? Lehtar, açacağı davada mutlaka temel ilişkiye mi dayanmalıdır ? Yoksa sebepsiz iktisap hükümlerine de dayanabilir mi ? Bir görüşe göre; kanun metninde hamil kelimesi kullanıldığı için lehdar sebepsiz iktisap hükümlerinden faydalanamaz; o sadece temel ilişkiye dayanabilir ? Buna katılıyor musunuz ?

Alıntı: Yazan bertali TTK Madde: 644'e göre sebepsiz iktisap hükmümlerinin uygulanması için hamil ile lehtar arasında fark var mıdır ? Lehtar, açacağı davada mutlaka temel ilişkiye mi dayanmalıdır ? Yoksa sebepsiz iktisap hükümlerine de dayanabilir mi ? Bir görüşe göre; kanun metninde hamil kelimesi kullanıldığı için lehdar sebepsiz iktisap hükümlerinden faydalanamaz; o sadece temel ilişkiye dayanabilir ? Buna katılıyor musunuz ?

Hamil çeki elinde bulundurandır,lehtar çek üzerinde adı bulunan. TTK 644e göre aralarında fark yoktur. TTK644e göre açılaca davada çeke dayanılır ispat yükü davalıdadır.Eğer temel borç ilişkisi ispatlanabiliyorsa BK ya da dayanılabilir ilamsız takipte yapılabilir (böylece itiraz ile karşılaşıldığında açılacak itirazın iptali davasında ispat sorunu yaşanmaz)

Bahsettiğiniz bu görüş hangi görüş?Açıklarsanız yorum yapabiliriz. Ama öncelikle lehdar da çeki elinde bulunduruyorsa hamildir.Sanırım burda "hamil"in ne olduğuna dair bir kavram kargaşası yaşıyorsunuz.

Sayın Meslektaşlarım ;
Konuyu biraz daha özelleştirmek amacıyla , şu soruyu yöneltmek istiyorum.
Zamanaşımına uğramış Çek dolayısı ile Temel Hukuki İlişkiye dayanarak Tahsil davası veyahut T.T.K. 644 gereği Sebepsiz zenginleşme davası açabiliyoruz.
Söz konusu davaları keşideciye karşı açtığımızda olumlu sonuç almamız , yüksek ihtimal , peki bu davaları çek'i ciro edenlere karşı açabilir miyiz ?
Diyelim ki , çek üçüncü ciro eden şahsın elinde , bu kişi , hem keşideciye hem de ciro eden diğer iki şahsa karşı davaları müştereken ve müteselsilen açabilir mi ?

Ciro eden ile hamil arasında çek devrini gerektiren hukuki ilişki temel ilişkidir.Hamil keşideciye karşı TTK 644'de düzenlenmiş davayı, çeki kendisine devreden cirantaya karşı da aradaki ilişkiye binaen alacak davası açabilir.Müteselsil mesuliyet yoktur.

Alıntı: Yazan Av.Numan Sufracı Sayın Meslektaşlarım ; Konuyu biraz daha özelleştirmek amacıyla , şu soruyu yöneltmek istiyorum. Zamanaşımına uğramış Çek dolayısı ile Temel Hukuki İlişkiye dayanarak Tahsil davası veyahut T.T.K. 644 gereği Sebepsiz zenginleşme davası açabiliyoruz. Söz konusu davaları keşideciye karşı açtığımızda olumlu sonuç almamız , yüksek ihtimal , peki bu davaları çek'i ciro edenlere karşı açabilir miyiz ? Diyelim ki , çek üçüncü ciro eden şahsın elinde , bu kişi , hem keşideciye hem de ciro eden diğer iki şahsa karşı davaları müştereken ve müteselsilen açabilir mi ?

TTK 644.maddesinin açık düzenlemesi nedeniyle sebepsiz zenginleşmeye dayalı dava sadece keşideciye karşı açılabilir,cirantalara açılırsa dinlenmez.

Yargıtay 19. Hukuk Dairesi.
Esas: 2005/88 i 1. Karar: 2006/5 i 23 içtihat
"Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan ~ '.~ 'ılaması sonunda ilamd'ı )aL:llı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne. kısmcn i ddine yönelik olarak \crilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi. gereğı konuşulup düşünüldü:
Davacı vekili. müvekkiline verilen borç para karşılığı ı La dayalı tarafça keşidL cdilen çekin müvekkilince dava dışı S __ 'a ciro edildiğini. çckin "L resinde bankaya ibra/ cdildiğini; karşılığı çıkmayınca. çek bedelinin müvekkili tarafınddil dava dışı şah sa verilc"ck çekin alındığını, söz konusu çek zamanaşımına uğradığı içİ') ::-ırişilen genel haciz )ıIIL. ile takibe haksız olarak itiraz edildiğini ileri sürmüş ve TTK m.h..J.-ı gereğince sebepsiz /cnginleşen davalının itirazının iptali ile % 40 tazminatın davaııdan tahsiline karar verilmc:-;ini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili. davanın reddi ile %40 tazminatın dm ae Lm tahsili gerektiğini -'d\ unmuştur.
Mahkemece, davalının sebepsiz zenginleşmediğini u ı..kn ispatlayamadığı gcrckçesiyle çek bedeli olan asıl alacak bakımından itirazın iptali ile t. kihin 3.400.000.000 TL ~ c takip tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte dı amına hükmolunan miktarın % 40'ı oranındaki inkar tazminatının davalıdan tahsiline karar \ eriimiş. hüküm da\alı \ ekilince temyiz edilmiştir.
Dava zamanaşımına uğramış olan çeke dayalı ilamsı/ icra takibine yönelik itırann iptali istemine ilişkindir.
Çekin zamanaşımına uğraması halinde kambiyo huku~ undan doğan haklar yitirilir. Böyle bir durumda arada temel ilişki varsa zamanaşımına uğra 11 .., çeke yazılı delil başla'ıgıcı olarak dayanılabilir ve alacağın varlığı tanık dahil her türlü ce ılle kanıtlanabilir. AraLL! temel ilişki bulunmaması halinde ise TTK m.644'te düzenlenmi. o ,LLL sebepsiz zenginleşmc hükmüne dayanılarak talepte bulunulabilir.
Bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere TTK m.6-ı..J. Ll. arınca sebepsiz zengi' 1eşme hükmüne dayanarak ancak ciro yolu ile çeki eline geçiren hanıılı dava açması mümkü ıJür. Başka bir ifadeyle lehdar ile keşideci arasında temel ilişki bulunduğundan bunlar arasınoaki bir davada TTK m.644'ün uygulama yeri bulunmamaktadır. Zin ... ldıdarın keşideciye kaN açacağı davada. zamanaşımına uğramış olan çeke yazılı delil '1ı"langıcı olarak dayan msı ve alacağını her türlü delille kanıtlaması olanağı mevcuttur. Kuş!'. 1 1/ hu durumda ispat k ıreti. alacak iddiasında bulunan lehdardadır. Aksi düşüncenin bhu ~i ispat külfetinin keşidu:iye geçmesine yol açar ki; bu da temel ilişkide alacaklı olduğunu iddı..! eden kişinin iddiasını kanıtlamakla yükümlü olduğu kuralına ters düşer.
Mahkemece belirtilen yönler gözetilmeksizin ola) a u. uun düşmeyen gerekçe rle J azılı şekilde hüküm kurulmasında isabet görülmemiştir
KARAR: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün dm 111 yararına BOZUL\;1 SINA. peşin harcın istek halinde iadesine.09.05.2006 gününde o h rliğiyle karar verildi.