MEDULA: Kişisel verilerin kaydedilmesi ve Sistemin Hukuka Aykırılığı

Devlet, TCK'nun 135. maddesine ve hukuksal bir dayanak olmamasına rağmen kişisel verileri kaydetmeye devam ediyor.
Yasal dayanağı olmayan UYAP'da kişisel verilerin kaydedilmesinin hukuka uygunluğu/aykırılığı hakkında daha önce http://www.turkhukuksitesi.com/showthread.php?t=30460 adresinde tartışmıştık. Şimdi de MEDULA'yı tartışmaya açmak istiyorum.
MEDULA, SGK'nın eczanelerin kullanmasını zorunlu tuttuğu bir program. Programın kullanım kılavuzunu http://www.sgk.gov.tr/sgkshared/doku...imKilavuzu.pdf adresinde görebilirsiniz.
MEDULA sayesinde eczacılar ve eczane ya da SGK çalışanları, SGK'ya kayıtlı birinin kullandığı ilaçları, konulan teşhisi ve raporları görebilmektedir.
Evet, hangi hastalığa yakalandınız, hangi ilaçları kullanıyorsunuz, hepsi yasal bir dayanak ya da sizin izniniz olmadan gözler önünde.

görüslerinize katılıyorum sizin izniniz olmadan doktorunuz dışıdaki kişilerin istediği gibi her türlü bilgiyi görmesinin sınırlanması gerektiği kanaatindeyim. bu hususun idari işlem olması nedeniyle idare mahkemesine taşınabilir diye düşünüyorum.

Sn Aladağ, açtığınız güzel konu için teşekkür ederim.
Benzer programın işleyişi hakkında ön bilgi vermek istiyorum.

Hastanelerde bilgi işlem merkezlerinin ve tüm tıbbi kayıtların depolandığı programlar kullanılır. Bu bilgisayar programlarına polikliniklere başvuran, acile gelen ve yatan tüm hastaların ilk gelişlerinde, T.C numarası ile bir hasta numarası verilir.

Gerek T.C no, gerekse hasta numarası ile girildiğinde bu hastanın, kaç kez o hastanede, hangi şikayetler ile, hatta o muayenede tansiyonunun kaç olduğuna varana dek, reçetesi, tetkik sonuçları ve doktor tavsiyesi, hatta ve hatta ameliyat notu, yattı çıktıysa epikirizi, patoloji sonucu herşeyi bulabilmek mümkündür.

Eczane programlarında yani MEDULA'da da, adres, telefon numarası, SGK numarası, hastalığı, kullandığı ilaç ve de kullandığı ilacın hasta elinde kaç tane kaldığı bile öğrenilebilmektedir. MEDULA'dan provizyon alınmadıkça hasta reçetesi kullanılamamaktadır.

Bu programların iyi ve kötü yanlarınıda(bana göre)bir sonraki yanıtımda belirtmek isterim.

Saygılarımla.

Eski kayıtlar nasıldı?
Her poliklinikte ayrı bir protokol defteri bulunurdu. Bu protokol defterine ise hastanın yalnızca o gelişi ile ilgili bilgileri yazılır, sonrada bu defter arşive kaldırılırdı. Hastanın bir başka poliklinikte ne zaman ve neden muayene olduğu yer almazdı.

Servis hastaları içinse hangi servisteyse o servise ait dosyası çıkartılır, faturalandıktan sonra kapatılarak arşive kaldırılırdı.

Eczanelerde ise önceki reçeteler yer almaz, SGK ilacı öderse öder, ödemezse ilaç ödenmiyor denilir ama başkaca bilgi alınamazdı.

Alıntı: Yazan Nur Deniz Sn Aladağ, açtığınız güzel konu için teşekkür ederim. Benzer programın işleyişi hakkında ön bilgi vermek istiyorum. Hastanelerde bilgi işlem merkezlerinin ve tüm tıbbi kayıtların depolandığı programlar kullanılır. Bu bilgisayar programlarına polikliniklere başvuran, acile gelen ve yatan tüm hastaların ilk gelişlerinde, T.C numarası ile bir hasta numarası verilir. Gerek T.C no, gerekse hasta numarası ile girildiğinde bu hastanın, kaç kez o hastanede, hangi şikayetler ile, hatta o muayenede tansiyonunun kaç olduğuna varana dek, reçetesi, tetkik sonuçları ve doktor tavsiyesi, hatta ve hatta ameliyat notu, yattı çıktıysa epikirizi, patoloji sonucu herşeyi bulabilmek mümkündür. Eczane programlarında yani MEDULLA'da da, adres, telefon numarası, SGK numarası, hastalığı, kullandığı ilaç ve de kullandığı ilacın hasta elinde kaç tane kaldığı bile öğrenilebilmektedir. MEDULLA'dan provizyon alınmadıkça hasta reçetesi kullanılamamaktadır. Bu programların iyi ve kötü yanlarınıda(bana göre)bir sonraki yanıtımda belirtmek isterim. Saygılarımla.

Sayın Nur Deniz,
Öncelikle konuya katkınız için teşekkür ederim.
Açıkçası kullanılan programla ilgili çok bilgi sahibi değilim. Sağlık sektöründeki arkadaşlarımdan bilgi almaya çalışıyorum. Siz de umarım bize, bir hukuksal değerlendirmeye varabilmemiz için gerekli bilgileri sağlarsınız.
İzninizle bazı sorularım olacak:
- Hastanelerde kullanılan program, Medula programına entegre midir? Yani, hastanelerde kullanılan programda hasta hakkında girilen bilgiler, Medula programında kısmen ya da tamamen görülebilir mi?
- Hastanelerde, meslek sırrı ile bağlı olmayan kişilerin bu programı kullanma olasılıkları var mıdır?
Olası yanıtlarınız için şimdiden teşekkür ederim.

Bu arada konunun hukuksal yönü ile ilgili bir açıklama yapmak istiyorum:
Sorun, hasta ile ilgilenen ve meslek sırrı ile bağlı olan kişilerin bu bilgilere ulaşmaları değildir; zira bu hukuka uygundur. Sorun, bu kapsamda olmayan kişilerin de kolaylıkla bu kişisel bilgilere ulaşabilmeleri ve programın kötüye kullanıma açık olmasıdır.

Sn Aladağ,
Hastane programları MEDULA ile doğrudan entegre değildir.
Ancak, MEDULA programı için zaten TC no ve SGK numarası ile giriş yapmak gereklidir. Yalnız bu durumun sakıncasıysa, reçete üzerindeki bandrol ve protokol numarası ile doğrudan sağlık verilerine ulaşabilmek mümkündür. Zaten reçete üzerinde TC no, tanı ve ilaçlar yazılmak zorundadır. MEDULA dan giriş yapıldığında hangi hastaneden, hangi tarihte, hangi hastalığa ilişkin geçmişe yönelik tüm bilgiler ekrana gelir.

Hasta Haklarında kişisel bilgi olarak bize öğretilen, hastaların tanısı ve tedavisi ile doğrudan ilgisi olamayan hiç kimsenin kişisel bilgiyi hasta ya da hasta dışında yasal olarak isteyebilme hakkı olanların dışında hiç kimseye verilmemesi gerektiğidir.

Örneğin:Bir laborant HİV (+)'li hiç kimseyi bu konuda bilgilendiremez. Ya da Bipolar Bozukluk tanısı ile ilgili zorunlu olarak lityum oranına bakılan bir hastayı deşifre edemez.

Hastanelerde ve eczanelerde meslek sırrına uymak zorunda olmayan birçok kişi bu verilere ulaşır, bu mümkün ve çok kolaydır.

Alıntı: Yazan Av.Cengiz Aladağ Devlet, TCK'nun 135. maddesine ve hukuksal bir dayanak olmamasına rağmen kişisel verileri kaydetmeye devam ediyor. Yasal dayanağı olmayan UYAP'da kişisel verilerin kaydedilmesinin hukuka uygunluğu/aykırılığı hakkında daha önce http://www.turkhukuksitesi.com/showthread.php?t=30460 adresinde tartışmıştık. Şimdi de MEDULA'yı tartışmaya açmak istiyorum. MEDULA, SGK'nın eczanelerin kullanmasını zorunlu tuttuğu bir program. Programın kullanım kılavuzunu http://www.sgk.gov.tr/sgkshared/doku...imKilavuzu.pdf adresinde görebilirsiniz. MEDULA sayesinde eczacılar ve eczane ya da SGK çalışanları, SGK'ya kayıtlı birinin kullandığı ilaçları, konulan teşhisi ve raporları görebilmektedir. Evet, hangi hastalığa yakalandınız, hangi ilaçları kullanıyorsunuz, hepsi yasal bir dayanak ya da sizin izniniz olmadan gözler önünde.

SGK personelinin ya da eczacının, daha önce alınan ilaçları görmesi belki gerekli olabilir ama hastaya ait raporları görmesini anlayamadım açıkçası...

Alıntı: Yazan Av.Mehmet Saim Dikici SGK personelinin ya da eczacının, daha önce alınan ilaçları görmesi belki gerekli olabilir ama hastaya ait raporları görmesini anlayamadım açıkçası...

Sn Dikici,
Bazı kronik hastalıkların ilaçları belli süreler içinde verilen raporlarla alınır. Örneğin Diabetlilerin ünsülin raporu varsa bu hastalıkların ilaçlarını yüzde vermeden ve uzun süreli alabilirler.

Tüm alınan ilaçları ve teşhisleri görebilmelerinin hukuki olup olmadığı önemli değil mi?

Belki hukuki çerçeveyi de çizmeliyiz. Benim bulabildiğim ilgili mevzuat:
Hasta Hakları Yönetmeliği

Alıntı: Bilgilerin Gizli Tutulması MADDE 23. Sağlık hizmetinin verilmesi sebebiyle edinilen bilgiler, kanun ile müsaade edilen haller dışında, hiçbir şekilde açıklanamaz. Kişinin rızasına dayansa bile, kişilik haklarından bütünüyle vazgeçilmesi, bu hakların başkalarına devri veya aşırı şekilde sınırlanması neticesini doğuran hallerde bilginin açıklanması, bunları açıklayanın hukuki sorumluluğunu kaldırmaz. Hukuki ve ahlaki yönden geçerli ve haklı bir sebebe dayanmaksızın hastaya zarar verme ihtimali bulunan bilginin ifşa edilmesi, personelin ve diğer kimselerin hukuki ve cezai sorumluluğunu da gerektirir. Araştırma ve eğitim amacı ile yapılan faaliyetlerde de hastanın kimlik bilgileri, rızası olmaksızın açıklanamaz.

Biyoloji ve Tıbbın Uygulanması Bakımından İnsan Hakları ve İnsan Haysiyetinin Korunması Sözleşmesi

Alıntı: Bölüm III – Özel Yaşam ve Bilgi Edinme Hakkı Özel Yaşam ve Bilgi Edinme Hakkı MADDE 10. 1- Herkes, kendi sağlığı hususundaki bilgilerle ilgili olarak, özel yaşamına saygı gösterilmesi hakkına sahiptir.

Burada özellikle Hasta Hakları Yönetmeliğindeki 23/1 fıkranın oldukça önemli olduğunu düşünüyorum, çünkü istinayı sadece kanunla belirlenmiş hallerle sınırlıyor.

Dolayısıyla eğer bu bilgilerin MEDULA programında erişime açılması söz konusuysa, bu işlemin dayanağı olarak bir yönetmelik kullanılması mümkün gözükmüyor, bir kanuna dayanmak gerekiyor. Bu konuda bir kanun varsa (veya benim belirttiklerim dışında bir hukuki metin bulunuyorsa) onları da belirtirsek hukuki çerçeveyi daha net belirlemiş oluruz diye düşünüyorum. Belki Sağlık Hukuku HÇG'de konuya katılmak isteyebilir?

Cengiz Bey, böyle bir konu açtığınız için çok teşekkür ederim. Şahsen benim böyle bir sistemden haberim yoktu, sayenizde öğrenmiş oldum ve tüylerim ürperdi desem abartmış olmam. Günümüzde zaten özel hayatın gizliliği diye bir şey kalmadı, buna bir dur demenin vakti geldi.

http://www.turkhukuksitesi.com/showthread.php?t=6587

Etkisi olabilir belki.

evet sayın katılımcılar. bu konu da bence üzerinde durulması gereken önemli konulardan biri.

adminin de belirtiği Biyotıp sözleşmesi gayet açık. herkes özel hayatına saygı gösterilme hakkına sahiptir. Bilindiği üzere Anayasa madde 90 uyarınca usulüne göre imzalayıp taraf olduğumuz temel hak ve özgürlüklere dair uluslararası antlaşmalar kanunlarımızın üzerindedir. bu nedenle hasta hakları yönetmeliğinde her ne kadar kanunla müsaade edilen haller dışında da dese zaten hiçbir kanunumuz Biyotıp sözleşmesine aykırı olmamalıdır olamaz da. bu işin hukuksal boyutu.

etik kısmına gelirsek bir örnek vermek isterim. ailesiyle yaşayan ayırt etme gücüne sahip ergin bir bayan. evlilik dışı gebe kalmış ve düşük yaptığını farzedin. ailesi dahil kimsenin haberi yok. düşük kanama nedeniyle doktora gidiyor ve doktor düşük yaptığını söyleyerek ilaç yazıyor. sisteme bilgileri girip tedaviyi düzenliyor. reçeteye de mecbur tanıyı yazmak zorunda. şimdi bu saatten sonra hastane kayıt sistemine girme hakkı bulunan herkes o kişinin tüm bilgilerini görebilir. bilgiler fatura servisine gider oradan sgk'ya, dahası eczanede çalışan belki ilköğretim mezunu çırak bile herşeyi görebilir. Ve olayın küçük bir yerleşim biriminde olduğunu. herneyse kısacası o hasta ve hekim özelinde olması gereken konuyu tüm şehir halkının öğrenmesi an meselesi. ve hekimin istediği kadar sır saklama yükümlülüğü bulunsun.

hiç bir hastanın basit bir boğaz enfeksiyonu dahi olsa hiç bir bilgisinin kendi rızası dışında üçüncü şahıslar tarafından bilinmemesi gerekir. bu zaten Biyotıp sözleşmesinde de belirtilmekte.

ancak ne yazık ki hastalar böyle bir haklarının olduğunun farkında bile değiller. zaten haklarının farkında olup yazılmaması isteseler bile bu sefer de ilaçlarını alabilmek için sosyal güvencelerini kullanamayacaklar. biz hekimler hem etik hem de hukuki açıdan sır saklama yükümlülüğümüz de olsa bu sırları açık açık çarşaf gibi, reçetelere yazarak bunları açıklıyoruz.

tabi bu sır saklamanın istisnaları da yok mu?
elbette var ama bence bu farklı bir konu başlığı istenirse başka bir başlık altında tartışabiliriz.