Eskİ Cİrantaya DÖnen KarŞiliksiz Çek

Merhaba arkadaşlar,benim sorunum şöyle: Müvekkilimin elinde arkasında üçciro bulunan ve bunlardan ilkinin müvekkilim olduğu ve son ciranta tarafından bankaya ibraz edilip de karşılıksız çıkması nedeni ile müvekkilime dönen bir çek var. Şimdi ben bu çeki ne şekilde tahsil edebileceğimin yollarını arıyorum. Müvekkil adına bunu direkt nasılsa ilk sırada da olsa cirosu var diye kambiyo senetlerine mahsus yolla takibe koyabilirmiyim yoksa sebepsiz iktisap davası mı açmalıyım( gerçi çek vasfı kaybedilmemiş ama).Şimdiden cevaplarınız için teşekkürler.

Evrak henüz çek vasfını yitiremişse kambiyo takiplerine mahsus haciz yolu ile takip yapabilirsin yalnız borçlu olarak ciro silsilesinde müvekkilinden önce gelen şahıslara karşı takip açabilirsin.

İlk ciranta müvekkiliniz olduğuna göre kambiyo senetlerina mahsus haciz yolu ile çekin keşidecisine karşı icra takibi yoluna gitmeniz gerekmektedir.
Ayrıca çekin müvekkilinizin eline dönmüş olması da bir şans.Aksi halde son ciranta kendisinden önceki cirantalara karşı(ki müvekkiliniz de içerisine dahil)kambiyo senetlerina mahsus haciz yoluna müracaat edebilirdi.

bu tür bi takiple bende karşılaştım ancak sarıyer icra dairesi kambiyo yoluyla degilde adi takip yolunu secebilecegimi soyledi . Ben adi takip yoluyla netice aldım . Diger dairelerde uygulama nasıl merak ediyorum dogrusu

T.C.
YARGITAY
12. HUKUK DAİRESİ
E. 2002/6968
K. 2002/8143
T. 18.4.2002
• CİRANTALAR ATLANARAK BAŞVURULAN MÜRACAAT BORÇLUSU ( Devraldığı Senet Nedeniyle Yetkili Hamil Niteliği )
• CİRO GÖRMÜŞ ÇEKTE CİRANTA ATLANARAK BAŞVURULAN MÜRACAAT BORÇLUSUNUN BEDELİ ÖDEYEREK ÇEKİ DEVRALMASI ( Yetkili Hamil Niteliği )
• YETKİLİ HAMİL NİTELİĞİ ( Ciranta Atlanarak Başvurulan ve Bedeli Ödeyerek Senedi Devralan Müracaat Borçlusu )
• TAKİP HAKKI ( Cirantalar Atlanarak Başvurulan Müracaat Borçlusunun Devraldığı Senet İçin Yetkili Hamil Sayılması )
6762/m.598, 602, 702, 705
ÖZET : Vadesi veya ibraz günü henüz gelmemiş, ciro olanağı olan senetlerde cirantalar atlanmış ise bu kişi yetkili hamil sayılmaz. Ancak tedavül sona erip ibraz edilen ve muhtelif cirolar görmüş senetlerde ciro silsilesi içerisinde imzası olan ve senet elinde bulunan müracaat borçlusu yetkili hamil olduğundan takip hakkı mevcuttur.

DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı mercii kararının müddeti içinde temyizen tetkikinin Alacaklı vekili tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye 7.7.2000 tarihinde gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü.

KARAR : Sair temyiz itirazları yerinde değil ise de;

Kambiyo senetleri ile ilgili hak sahipliğini isbat külfeti hakkındaki T.T.K.'nun 598 ve 702.maddelerinde "... senedi elinde bulunduranın kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı taktirde selahiyetli hamil sayılacağı ..." öngörülmüştür. Anılan maddeler tedavülü sona ermiş senetler hakkında uygulanmaz. Tedavülden sonraki ciroların alacağın temliki hükümlerini doğuracağı aynı yasanın 602 ve 705. maddelerinde ayrıca düzenlenmiştir. Tedavül sona erip ibraz edilen ve muhtelif cirolar görmüş senetlerde cirantalar atlanmak suretiyle müracaat borçlularına başvurularak senet bedelinin tahsili ile ona iadesi mümkündür. Bu halde, senet üzerinde ayrıca yeniden geriye dönüş ciro imzasının bulunması gerekmez. Ciro silsilesi içerisinde imzası olan ve senet elinde bulunan müracaat borçlusu yetkili hamil olduğundan takip hakkı mevcuttur. Ancak, vadesi veya ibraz günü henüz gelmemiş başka deyişle ciro olanağı olan senetlerde cirantalar atlanmış ise bu taktirde bu kişi yetkili hamil sayılamaz.

Açıklanan durum karşısında 20.2.2001 keşide tarihli çek yasal süresinde ibraz edildiğine ve takip alacaklısı Kamber E. yetkili hamil olduğuna göre anılan çek hakkında itirazın reddine karar vermek gerekirken yazılı şekilde takibin iptaline karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.

SONUÇ : Alacaklı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mercii kararının yukarıda yazılı nedenlerle İ.İ.K. 366 ve H.U.M.K.'nun 428.maddeleri uyarınca BOZULMASINA, 18.4.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi.

çekte ciro, çekin ilk lehtarın eline geçtiği tarihten itibaren ödeme için ibraz müddetinin sonuna kadar geçerli olarak ifa edilir. ödememe hali gerçekleştikten yada ibraz süresi geçtikten sonra yapılan cirolar alacağın temliki hükmündedir.

çekte kambiyo davasını hamil, cirantalarla keşideci ve diğer çek borçlularına karşı yada çek borçlularından biri kendisine sorumlu olanlara karşı açabilir. bu konuda TK 726. madde süreleri tesbit etmiştir.
1) hamilin açacağı davalar ibraz süresinin bitiminden itibaren 6 ay,
2) sorumlulardan birinin kendisin sorumlu olana karşı açacağı davalar ise çeki isteyerek ödediği yada çekin kendisine dava yolu ile ileri sürüldüğü tarihten itibaren 6 ay geçmekle zaman aşımına uğrar.

yani, ciranta kensine başvurulmasından itibaren 6 ay içerinde diğer cirantalara ( kendinden önce gelenlere), avalistlere ve keşideciye 6 ay içinde kambiyo davası açabilir; başka deyişle kambiyo yolu ile takipde bulunabilir.

isteyeceği bedel ise,
1- çekin ödenmemiş bedeli,
2-ibraz gününden itibaren %10 faiz
3-protesto, tesbit, ihbar vesair masrafları (varsa)
4-çek bedelinin binde üçünü aşmamak koşulu ile komisyon..