ödemeden men talimatı olan çeklerde koçan bedeli için banka nasıl sorumlu tutulabilir

Değerli Meslektaşlarım
Ödemeden men talimatı verilmiş 25 adet çek var. Banka ödemeden men talimatını arkasına yazmış ancak bir yargıtay kararında ödemeden men talimatı ile birlikte bankanın karşılığı yok ise karşılıksızdır ibaresinide vurması gerektiği yazıyor. Tabi bunu yazan banka varmıdır bilemiyorum. Bendeki çekler bankaya ibraz edildiğinde karşılığı yoktu ama banka arkasına bunu yazmadı. Sorum şu; bankayı koçan bedellerini ödemeye zorlamak için hangi dava hangi mahkemede açılmalıdır? Ben ticaret mahkemesinde alacak davası adı altında istemeyi düşünüyorum. İcra takibine konu yapılamıyor, yapılsa bile iptal ediliyor diye biliyorum. Çeklerin süresi dolmak üzere bilgilerinizi benimle paylaşırsanız çok memnun olurum. Saygılar.

YARGITAY

11. HUKUK DAİRESİ

E. 2005/4327

K. 2005/4177

T. 25.4.2005

• İHTİYATİ HACİZ KARARINA İTİRAZ ( İtiraz Sebeplerinin Sınırlı Olup Şekli Nitelikte Olduğu - İmza İtirazı ve Ödeme Yasağı Gerekçesiyle İhtiyati Haczin Kaldırılmasına Karar Verilmesinin Yasaya Aykırı Olduğu )

• ÖDEME YASAĞI KONULMASI ( Çekin Çek Vasfını Ortadan Kaldırmayacağı - İhtiyati Haczin Kaldırılması )

• ÇEKTE İMZA ( Keşideciye Ait Olup Olmadığına İlişkin İncelemenin Menfi tespit Davasının Konusu Olduğu - Çekteki İmzaya İtiraz Nedeniyle İhtiyati Haczin Kaldırılmasına Karar Verilmesinin Yasaya Aykırı Olduğu )

2004/m. 265

6762/m. 711

ÖZET : İİK.nun 265 inci maddesinde ihtiyati haciz kararına itirazın koşulları açıkça hükme bağlanmıştır. Anılan maddede, borçlunun kendisi dinlenmeden verilen ihtiyati haczin dayandığı sebeplere, mahkemenin yetkisine ve teminata itiraz edebileceği düzenlenmiştir. Bu itiraz sebepleri, sınırlı olup, şekli niteliktedir.
DAVA : Taraflar arasında görülen davada Ankara Asliye 7. Ticaret Mahkemesi'nce verilen 10.02.2005 tarih ve 2005/42-2005/42 D.İş sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi karşı taraf ( alacaklı )vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi Berkant Şengel tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
KARAR : İhtiyati hacze itiraz eden Selim Demir vekili, müvekkili aleyhine 21.12.2004 keşide tarihli ve 120.000.000.000 TL bedelli çekten dolayı ihtiyati haciz kararı verildiğini, anılan çekin çalıntı olduğunu, zaten ödemeden men yasağı kaşesinin vurulduğunu, imzanın müvekkiline ait bulunmadığını, diğer itiraz edenler vekili ise, keşideci ile müvekkillerinin ticari ilişkisinin olduğunu, bu çekin teminat çeki olarak düzenlenip verildiğini, müvekkillerinden Aslıhan Hastaoğlu'nun eczanesinden çalındığını, ihtiyati haciz talep eden ve ciranta Sabri Arunkal ile hiçbir ticari ilişkisinin olmadığını ileri sürerek, ihtiyati haczin kaldırılmasına karar verilmesini talep etmişlerdir.
Alacaklı vekili, istemin reddini savunmuştur.
Mahkemece, iddia, savunma toplanan kanıtlar ve tüm dosya kapsamına göre, keşideci itiraz eden Selim Demir'in dosyaya sunulan belgelerdeki imzaları ile çekteki imzası arasında bariz fark bulunduğu, hacze konu çeke ilişkin ödemeden men yasağı talimatı verdiği, ilerde telafisi mümkün zararlar doğabileceği gerekçesiyle, itirazların kabulüne, Selim Demir, Ö.Evren Hastaoğlu ve Aslıhan Hastaoğlu hakkında verilen ihtiyati haciz kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.
Kararı, ihtiyati haciz talep eden vekili temyiz etmiştir.
İstem, ihtiyati haciz kararının kaldırılmasına ilişkindir.
İİK.nun 265 inci maddesinde ihtiyati haciz kararına itirazın koşulları açıkça hükme bağlanmıştır. Anılan maddede, borçlunun kendisi dinlenmeden verilen ihtiyati haczin dayandığı sebeplere, mahkemenin yetkisine ve teminata itiraz edebileceği düzenlenmiştir. Bu itiraz sebepleri, sınırlı olup, şekli niteliktedir. Somut olayda ise, ihtiyati hacze konu çekteki imzanın keşideciye ait olup olmadığı yönde şüphe bulunduğu, ödemeden men yasağı talimatı verildiği, ilerde telafisi mümkün zararlar doğabileceği gerekçesiyle ihtiyati haciz kararının kaldırılmasına karar verilmiştir. Ancak, bahse konu çekin süresinde ibraz edildiği anlaşılmış olup, ödemeden men yasağı verilmesi çekin çek vasfını ortadan kaldırmamaktadır. Öte yandan, çekteki imzanın keşideciye ait olup olmadığı açılması muhtemel menfi tespit davasının konusunu oluşturabilecektir. O halde mahkemece, İİK.nun 265 inci maddesinde sayılan itiraz sebepleri değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçeyle hüküm kurulması doğru görülmemiş, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle ihtiyati haciz talep eden vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın, ihtiyati haciz talep eden yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 25.04.2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Ödemeden men talimatı olan çeklerde bankanın karşılıksız çekler için öngörülen sorumlu olduğu miktarı ödemekle yükümlü olmadığını düşünüyorum.Kanımca bu miktarı alabilmek için en azından kesinleşen bir takibin olması gerekir.Ancak yukardaki karar soruya tam uymadığından Yargıtay uygulamasını merak ediyorum.

YARGITAY

11. HUKUK DAİRESİ

E. 1999/9379

K. 2000/2707

T. 6.4.2000

• ÖDEMEDEN MEN TALİMATI ( Keşidecinin Çekin Rızası Dışında Elinden Çıktığını Bildirmesi - Çeke Bloke Kaydı Konulmasının Çek Bedelinin Hesapta Bulunduğunun Garanti Edilmesinden Başkaca Fonksiyonu Olmadığı/Bankanın Ödeme Yapmamakta Haklı Olduğu )

• ÇEKE BLOKE KAYDI KONULMASI ( Çek Bedelinin Hesapta Bulunduğunun Garanti Edilmesinden Başkaca Fonksiyonu Olmadığı/Bankanın Ödeme Yapmamakta Haklı Olduğu - Keşidecinin Çekin Rızası Dışında Elinden Çıktığını Bildirmesi ve Ödemeden Men Talimatı Vermesi )

• KEŞİDECİNİN ÇEKİN RIZASI DIŞINDA ELİNDEN ÇIKTIĞI İDDİASI ( Ödemeden Men Talimatı Vermesi - Bankanın Bloke Kaydı Konulan Çek Bedelini Ödememekte Haklı Olduğu )

• BANKANIN SORUMLULUĞU ( Bloke Kaydı Konulan Çek Bedelini Ödememekte Haklı Olduğu - Keşidecinin Çekin Rızası Dışında Elinden Çıktığını Bildirmesi ve Ödemeden Men Talimatı Vermesi )

• BLOKE KAYDI KONULAN ÇEK ( Çek Bedelinin Hesapta Bulunduğunun Garanti Edilmesinden Başkaca Fonksiyonu Olmadığı/Bankanın Ödeme Yapmamakta Haklı Olduğu - Keşidecinin Çekin Rızası Dışında Elinden Çıktığını Bildirmesi ve Ödemeden Men Talimatı Vermesi )

6762/m. 711/son

ÖZET : Dava dosyası içerisindeki keşideci tarafından davalı bankaya hitaben yazıları TTK. nun 711/son fıkrasına dayalı ödemeden men talimatı, yasanın öngördüğü koşullara göre yapılmış olmakla açılan davanın niteliği itibariyle davalı bankanın ödememeden doğan sorumluluğu bu dava bakımından doğmamıştır. Blokenin gerçeğe uygun olmadığı konusundaki savunma bu davanın konusu olmayıp, ileride açılabilecek tahsil veya menfi tesbit davasının konusu oluşturur.
DAVA : Taraflar arasındaki davanın İstanbul Asliye 7. Ticaret Mahkemesinde görülerek verilen 11.6.1999 tarih ve 1997/891-1999/606 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi duruşmalı olarak taraf vekilleri tarafından istenmiş olmakla duruşma için belirlenen 6.4.2000 günde davacı avukatı Birsen ile davalı avukatı Ayla temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış ve duruşmada hazır bulunan taraflar avukatı dinlendikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karar bağlanması ileriye bırakılmıştı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi Harun Kara tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, dava dışı V... A.Ş tarafından keşide edilmiş, 8.7.1997 tarih ve ( 978.988 ) USD meblağlı çek üzerine bedelinin bloke olduğuna dair muhatap davalı banka tarafından şerh verildiğini, ancak çek süresinde ibraz edildiğinde davalının, keşideci tarafından TTK. nun 711/son maddesi gereğince ödemeden men talimatı verildiği gerekçesi ile çek bedelini ödemeye yanaşmadığını, keşideci böyle bir talimat varsa bile davalının sorumlu olduğunu ileri sürerek, çek bedelinin faizi ile tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevabında, davacının çekin meşru hamili olmadığını, keşidecinin imzayı da kabul etmeyip ödememe talimatı verdiğini, asıl borcun sakat olması karşısında feri borç yüklenen müvekkilinin sorumlu tutulamayacağını, çek karşılığının bulunmadığını, davacı ile bloke şerhi veren banka görevlisinin el ve işbirliği içinde olduğunu, davacının çek bedelinin olmadığını bildiğini, kaldı ki, bloke şerhi verilmesinin borcun tamamen üstlenildiği anlamına gelmeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia ve savunmaya, toplanan delilleri nazaran, muhatap banka olan davalının çek arkasına bloke kaydını koyduğu, ancak, bilahare keşidecinin çekin elinden rızası hilafına çıktığını bildirmesi üzerine TTK. nun 711/son maddesi gereğince ödemeden kaçındığı, gerek öğreti ve gerekse Yargıtay uygulamasına göre çeke bloke veya teyitli kaydının konulmasının, çek bedelinin hesapta bulunduğunun garanti edilmesinden başkaca fonksiyonu olmayıp, keşidecinin, çekin rızası dışında elinden çıktığını bildirmesi ve ödeme yasağı koyması halinde bankanın ödeme yapmamakta haklı olduğu, davalı bankanın çek bedeli için ayrıca bir sorumluluk da üstlenmediği, davacının çek keşidecilerine yönelik bir talepte bulunmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına ve dava dosyası içerisindeki 15.6.1997 tarihli keşideci tarafından davalı bankaya hitaben yazıları TTK. nun 711/son fıkrasına dayalı ödemeden men talimatı, yasanın öngördüğü koşullara göre yapılmış olmakla açılan davanın niteliği itibariyle davalı bankanın ödememeden doğan sorumluluğu bu dava bakımından doğmadığının anlaşılmasına, blokenin gerçeğe uygun olmadığı konusundaki savunmanın bu davanın konusu olmayıp, ileride açılabilecek tahsil veya menfi tesbit davasının konusu oluşturmasına göre, taraf vekillerinin temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı taraflar vekillerinin bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı bakiye 710.000-lira temyiz ilam harcının temyiz edenden alınmasına, 65.000.000 lira duruşma vekillik ücretinin taraflardan alınarak yekdiğerine ödenmesine, 06.04.2000 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Sayın Meslektaşlarım, 711/3 bulunan çeklerde koçan bedeli için banka aleyhine açmış olduğum alacak davasını kazandım. Bilgiiz olsun.

e.küba kararı koyabilir misiniz?

üzerinde ödemeden men talimatı olan 5 ayrı çek için dava açmıştım. 3 tanesini kazandım. 2 tanesini kaybettik. Hakim beye daha önceki kararlarınızda lehimize kararler vermiştiniz dedim. Hakim Bey da yanlıştan dönmek de erdemdir. Yanlış yapmışız dedi. Hatta ben dosyaya çek şikayetinden (3167-16) dan verilen mahkumşyet kararınıda sunmuştum. Yani çekin karşılığının olmadığı kararda yazıyordu. İlam kesin delil olduğundan ben iş bu çekin karşılığının olmadığını -numaradan 711- olduğunu ispat etmiştim. Buna rağmen aleyhe karar verildi.
Çek bedelleri temyiz sınırının altında olduğundan; kararlarda kesin oluyor. Bu nedenle her mahkemeden hakimin kanaatine göre değişik kararlar çıkabileceğini düşünüyorum.

kazandınız da bu kararı keşke bizimle paylaşsaydınız mutlu olurduk e. küba