İhtilal Hakkı ve 1798 yılında çıkarılan "Düşman Yabancılar Kanunu" ve "Fesat Kanunu"

Değerli meslektaşlarım,

Sosyal Sözleşme teorisine dayanarak hukuku ve devleti açıklamak isteyen filozoflarla ilgili yaptığım okumalar sırasında "ihtilal hakkı"nı kabul eden ve etmeyen düşünürlerin iki ayrı grup oluşturduklarını gördüm. İhtilal hakkı çeşitli sebeplerle kabul edilebilir bir hak olarak görülmüş olsa bile Amerikan anayasa metinleri dışında pozitif hukukta bu hakkı tanıyan düzenlemeler yer almamış. Fransız İhtilali'nden sonra 1798 yılında devrimin etkilerinden "korunmak" amaçlı olarak "Düşman Yabancılar Kanunu" ve "Fesat Kanunu" adıyla iki kanun çıkarılmış. Ne yazıkki bu konuda ayrıntılı bir bilgiye ulaşamadım. Bu konu fazlasıyla ilgimi çekmekte ve daha fazla bilgi edinmek istemekteyim. Bana yardımcı olacak her türlü bilgiyi özenle inceleyeceğim, bu nedenle eğer bu kanunlarla ilgili ulaşabileceğim kaynaklar konusunda bir fikriniz varsa lütfen yardım ediniz.

İlginiz için teşekkür ederim.

1980 anayasasının geçici maddeleri, ihtilalin değilse de hükümet darbelerinin şekli hukuk açısından kolayca meşrulaştırılabileceğine eşsiz bir örnek teşkil eder kanaatindeyim.

Anayasal düzen silah zoruyla değiştirildiğinde, yeni bir "kurucu" güç odağı oluşacağı ve kendi nizamını kuracağından meşruiyet sorunu da yaşanmayacaktır ve netekim öyle olmaktadır. Belirleyici unsur -bence-"güç"tür, "kuvvet"tir.

Araştırma konunuz açısından, bazı kurumlarımıza verilen anayasal görevler de incelenmeye değer düşüncesindeyim.

Saygılarımla.

Sn. Şahin,

ihtilal hakkı ile zulme karşı direnme hakkını bir arada değerlendirmenizi öneririm.

nihayetinde 1776 tarihli amerikan bağımsızlık bildirgesinde "Hükümetler, insanlar tarafından kendilerine ait hakların sağlanması için kurulmuşlardır; onların iktidarlarının meşruluğu idare edilenlerin muvaffakatlarından doğmaktadır. Bir hükümet şekli bu gayenin gerçekleşmesine engel olur veya o gayeleri tahrip edici bir hale getirirse halk onu değiştirmek veya devirmek ve kendisine güvenlik ve saadet sağlamaya en elverişli görünen prensiplere dayandırmak ve teşkilatlandırmak suretiyle yeni bir hükümet kurmak hakkını haizidir." hükmünü barındırmaktadır. benzer olarak 1789 metininde 1791 Fr. Anayasasında “Zulme karşı mukavemet, diğer insan haklarının bir neticesidir.” “Hükümet halkın haklarını zedelerse, milletin veya milletin her parçasının mukavemeti, en mukaddes hak ve en kaçınılmaz vazifesidir.“ hükümleri mevcut. 1946 ve 1958 Fr. Anayasalarında da Beyannameye atıfta bulunulduğu için dolaylı yoldan bu hak kabul edilmektedir.

10 Aralık 1948’de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi önsözünde “İnsanın istibdat ve baskıya karşı son çare olarak ayaklanmaya mecbur kalmaması için insan haklarının bir hukuk rejimi ile korunmasının esaslı bir zaruret olmasının” ilanı uluslararası alanda bu hakkın kabul edildiği sonucuna ulaştırır.

Türk hukuku açısında 1808 sened-i İttifak'da da direnme hakkından bahsedilmektedir. 1961 tarihli Türk Anayasası’nın önsözünde: “Anayasa ve hukuk dışı tutum ve davranışlarıyla meşruluğunu kaybetmiş bir iktidara karşı direnme hakkını kullanarak 27 Mayıs 1960 devrimini yapan Türk milleti” denilmekle direnme hakkına vurgu yapılmıştır.

tüm bu veriler değerlendirildiğinde yalnız amerikan anayasal metinlerinde değil diğer ülke metinlerinde de ihtilal - baskıya karşı direnme hakkı bir pozitif hukuk düzenlemesi olarak yerini almıştır diyebiliriz.

bahsettiğiniz yasalarla ilgili olarak bir veri elde edebilirsem sizi haberdar ederim.

saygılarımla

Sayın Şahin,

Bahsettiğiniz yasaları bulamadım, ancak eğer işinize yararsa, 1944 tarihli "Memleket İçi Düşmana Karşı Silahlı Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu" başlıklı ve 13 maddeden oluşan bir yasaya rastladım. Halen mer'i. Yardımı olacaksa özel mesajla iletebilirim.

Kolaylıklar dilerim.

Sn. Demirel,

bahetmiş olduğunuz Memleket İçi Düşmana Karşı Silahlı Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu (RG 07.08.1944) ihtilal - baskıya karşı direnme hakkıyla ilgili olmadığı kanısındayım.

bahsettiğiniz yasanın 1. maddesi olağanüstü hallerde ve savaş durumunda ülke içine hava indirmesi, paraşütcülere ve deniz çıkarmaları sınır sızmalarına karşı o bölgedeki 16-60 yaş arası yurttaşların silahlı direnişe geçmekle sorumlu olduklarını düzenlemektedir.

ancak ihtilal-baskıya karşı direnme hakkı, yönetime karşı verilmiş bir haktır. Bahsettiğiniz yasa ise, savaş durumunda ülkenin işgali durumunda iişgalci güçlere karşı direniş ile ilgilidir.

yine de verdiğiniz bilgiden dolayı teşekkür ediyorum.

saygılarımla.

Bir kere temel öncül sakat.Kimler ne zaman biraraya gelmiş de bir sosyal sözleşme yapmıştır. Bu olsa olsa özel mülkiyetin henüz gelişmediği dönemlerde -ilkel komünal-toplumlarda- sözkonusu olabilir.Özel mülkiyetin gelişmesinden sonra insanlık tarihi sınıf mücadelelerinin tarihine dönüşmüştür.Örneğin köleci toplumda köleye sorup da mı sosyal sözleşme yaptılar.Varsayılan irade var da demeyin çünkü varsayım gerçeğe ulaşmak için yapılan soyutlamadır,gerçek varken varsayıma gidilemez.Sizden ricam bana bir sosyal sözleşme göndermeniz.Saygılar....