Toplu İş Sözleşmesi ile kazanılmış hakların ihlal edilmesi

Merhabalar,
Müvekkil 6 yıl çalıştığı işyerinden muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle 20.11.2004 tarihinde işten ayrılıyor. Bu dönemde geçerli olan Toplu İş Sözleşmesinde kıdem tazminatının yılda 60 günden hesaplayacağı hükmü var. Daha sonra 17.01.2005 tarihinde sendika ile işveren yeni bir TİS imzalıyor ve bu sözleşmede kıdem tazminatının yılda 40 gün üzerinden hesaplanacağı ve bu sözleşmenin 01.10.2004 tarihinden itibaren geçerli olacağı hükmünü koyuyorlar. Müvekkil askerden döndükten sonra işverene işe başlamak için süresi içinde müracaat ediyor ancak başvurusu reddedilerek haklarının ödeneceği bildiriliyor. Ama hesap yeni sözleşme üzerinden yapılarak müvekkilin kazanılmış hakkı ihlal ediliyor. Buna ilişkin dava açtık Toplu İş sözleşmesinin kazanılmış hakları ihlal edecek şekilde geri yürütülemeyeceğini ve kazanılmış hakların ihlal edilemeceyeğini ileri sürdük. Ancak sözleşme ile kazanılmış hakkın ihlal edilemeyeceğine ilişkin bir Yargıtay kararına ulaşamadım. Bu konuda yardımcı olabilirseniz çok sevinirim İyi çalışmalar.

1475 sayılı Yasa'nın 14. maddesine göre muvazzaf askerlik nedeniyle iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Kıdem tazminatına hak kazanılan tarih fesih tarihidir. Dolayısıyla kıdem tazminatı hesabında fesih tarihindeki toplu iş sözleşmesi hükmü dikkate alınır. Böyle durumlarda işverenin yaptığı ödemeyi fazlaya ilişkin haklar saklı tutularak alıp fark kıdem tazminatı için dava açılması daha yerinde olur. Konuyla ilgili olarak Yargıtay'ın aşağıdaki kararı işe yarayabilir.

"Her ne kadar anılan protokollerde geçmişe yönelik bir kısıtlamaya gidilmiş ise de protokollerin yapıldığı tarihten sonrası için geçerli olup geçmişe etkili olarak geçerli olamayacağının kabulü gerekir ise de daha sonra işe girenleri etkileyeceği düşünülemez. Protokol hükümlerinin yetkili temsilciler tarafından yapılması halinde geleceğe ilişkin kısmı geçerli olacağından buna göre hakların bilirkişi aracılığıyla tespiti gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır." Yrg. 9. HD, 12.11.2001, 13836-17610 (Kazancı'dan alınmıştır)

Anladığım kadarıyla Yargıtay şunu diyor. 1.1.2004 tarihli toplu iş sözleşmesinde 1.1.2005'te bir değişiklik yapılmışsa ise ve bu değişiklik işçinin hakkını kısıtlıyor ise 1.1.2005'ten önce işe giren işçiler bakımından bu kısıtlama geçerli değildir. Ancak 1.1.2005'ten sonra işe giren işçiler bakımından yeni protkol geçerlidir. Çünkü onlar işe girmekle birlikte hak elde etmeye başladıkları için bir kısıtlamanın varlığından söz edilemez.

Saygılar

Sayın Özoğul,
Ben de bu konuyla ilgili bir soru sormak istiyorum. Müvekkiller, Samsun İl Telekom Müdürlüğünde çalışmakta iken grev sırasında TİS imzalanmadan teşvik primi alarak emekli oldular. Daha önceki yıllarda TİS'ten doğan fark alacakları işçilere ödenirken bu sefer teşvik primi ile emekli olanlar bu haktan mahrum bırakılmışlardır. Ben de bununla ilgili bir Yargıtay kararı bulamadım. Burada da TİS'in yasalara aykırılığı ileri sürülebilir mi?
Saygılar...

İşçi lehine yorum ve işçinin korunması prensiplerine dayalı bir iddiayı tavsiye ederim.Sözleşme ile işçi lehine düzenleme yapılabilir, aleyhe düzenleme yapılamaz. Tabii kazanılmış hak da var.

Bilgilendirmeleriniz için çok teşekkür ederim.
Ben de 9. Hukuk Dairesinin 1999/4012 E, 99/7375 K sayılı kararını buldum orada da "yetkili kimselerce temsil olunan taraflar arasında serbest irade ile yapılmış olmak kaydıyla yapılan bir protokolü geçersiz saymak mümkün değildir. Yeter ki kazanılmış haklara halel getirmesin" hükmü var sanırım bu ikisi yeterli olacaktır.