Kamu hizmeti diye bir şey var mıdır? Nedir bu kamu hizmeti, neyi ifade eder, hizmet sunumu yapan kamu görevlisi midir?
Giriş 1
Hizmet unsurunda oluşan iki taraf vardır. Bunlardan birincisi hizmeti sunan, ikincisi ise hizmeti alandır. Bu oluşum içine her ne sebeple olursa olsun, hizmet karşılığında alınan az veya çok bir ücret var ise bu bir hizmet değil görevdir. Hizmeti alan kişiliğin*, doğrudan veya dolaylı olarak hizmet bedelini ödemiş ise kendisine sunulan hizmeti satın almıştır. Hizmeti satan kişinin bunu yerine getirmesi ise bir görevdir.
Kamu erkini elinde bulunduranın çeşitli kurumları aracılığı ile sunmuş olduğu hizmeti;
Her ne olursa olsun kişiliğinden kanunlar ile alınan vergi, söz konusu hizmet alan kişiliğin tahakkukuna işlemiş ise bu bir kamu hizmeti değil bir görevdir.
Burada önemli olan unsur hizmet sunumu yapılan kişiye verilen hizmetin maliyeti, kişiliğin az veya çok ödediği vergi değil, ödeme tahakkukudur.
Kişiliğe sunulan hizmet karşılığı, her ne sebeple olursa olsun oluşmamış, kişiye verilen hizmet bir kamu hizmetidir.
Konuyu hiç hoşuma gitmeyen bir üslup olan örnekleme ile anlatmaya çalışacağım için özür dilerim.
Herhangi bir belediye yol yapmıştır. Hizmeti alan herhangi bir vergi ödemiştir. Belediyenin yapmış olduğu bir kamu hizmeti değil bir görevdir.
Çocuk esirgeme yurdunda kalan kimsesiz çocuk bir hizmet almıştır. Herhangi bir hizmeti alan çocuk için hizmet bir kamu hizmetidir.
Kamu erki ihale yolu ile bir havaalanı yaptırmıştır. Verilen hizmet bir kamu hizmeti değil bir görevdir. Uçakta yolculuk öden belli bir yaştaki çocuklar ve bebekler için ücret alınmamaktadır. Bu havayolu hizmeti veren kuruluşlara uluslar arası sözleşme hükümleriyle getirilmiş bir uygulamadır.
Kamu erkini elinde bulunduran tarafından yoksul kişilere yapılan yardımlar, hizmeti alan kişi tarafından herhangi bir nedenle vergi tahakkuku yapılmış ise bir kamu hizmeti değil bir görevdir. Söz konusu tahakkukun yapılmadığı durumlarda ise bir kamu hizmetidir. Hizmet sunumun maddi değeri, süresinin bir önemi yoktur. Katılım yeterlidir.
Kamu erkini elinde bulunduran tarafından desteklenen vakıflarda ise söz konusu durum aynıdır.
Giriş 2
Kamu erkini elinde bulunduranın hizmet sunumu için görevlendirdiği kişiler Kamu görevlisi midir?
Burada iki unsur ortaya çıkmaktadır.
Hizmet sunumunu yapan kişinin her ne sebeple olursa olsun ücret alması,
Hizmet sunumunu alan kişinin aldığı hizmet karşılığı, maddi tutarı, süresi, konumu itibariyle söz konusu hizmet için az veya çok herhangi bir verginin kişiliğine tahakkuk etmesidir.
Bu iki unsuru örnekleyecek olur isek;
Bir kamu kuruluşunda ücret karşılığı hizmet veren doktor, hakim, savcı, avukat, smmm, vergi dairesi müdürü, vergi dairesi başkanı,vali, belediye başkanı….vs hizmeti az veya çok bir vergi tahakkuku kişiliğine veriyorsa hizmeti sunan kişi bir kamu görevlisi değildir. Hizmet görevlisidir.
Çocuk mahkemesinde yargılanan bir çocuk için hakim ve savcının görevi bir kamu hizmetidir. Avukat az veya çok ücret karşılığı ile işlem yapıyorsa bu bir kamu hizmeti değil, bir hizmet görevidir.
Bir ilin valisinin vergi kişiliği oluşmuşlara vermiş olduğu hizmet bir hizmet görevidir. Ancak vergi kişiliği oluşmamış bir kişiliğe verilen hizmet kamu hizmeti, hizmeti sunan ise bir kamu görevlisidir.
Bunun yanında öğretmenlerin çocuklara resmi okullarda ( özel okullar hariç ) vermiş olduğu hizmet bir kamu görevidir. Dershanelerde ve özel olarak verilen hizmetler veya okuma seferberlik kurslarında ( vergi kişiliği oluşmayanlar hariç ) verilen hizmet bir kamu görevi değildir.
Bir emniyet görevlisinin vergi kişililiğine vermiş olduğu hizmet bir kamu görevi değil, bir hizmet görevidir. Vergi kişiliği oluşmamış kişiye vermiş olduğu hizmet bir kamu hizmetidir.
Çocuk Bakım yuvalarında bakılmakta olan çocuklara verilen hizmet bir kamu hizmetidir.
Peki ya milletvekillerinin durumu nedir?
Söz konusu kişilerde ise hizmet sunumu ister vergi kişiliği oluşsun ister oluşmasın bir hizmet sunumudur.
Peki ya ülkelerde bulunan yabancıların ( hizmet sunumun bulunduğu ülkenin vatandaşı olmayan ) kişilerde durum nedir?
Bu kişilere verilen hizmet sunumlarının tamamı ile uluslar arası, konum, itibar, turizm geliri, uluslar arası sözleşmeler gereği bir kamu görevidir.
Tartışmalı konu; söz konusu yabancının turist olarak ülkede bulunması durumunda, satın aldığı hizmetin yurtdışı çıkışında vergi iadesinin gerçekleşmesi halinde durumun ne olacağıdır ki, bunun bir kamu hizmeti ve görevi olduğu aşikârdır. ( hizmeti sunan kişilik için hariç olmak üzere )
Sonuç
Yukarıdaki açıklamalarımda bulunan örnekleri ilginç örnekler olarak çoğaltabiliriz. Ancak bu açıklamalarım yıllardır kamu hizmeti yapıyoruz, biz kamu görevlisiyiz diyenlere, kendini öyle sananlaradır.

Herkese sağlık ve mutluluk dilerim.

*Gerçek ya da tüzel kişi