İlgili;

VUK’nun 116.117.118.119.122.124.125 ve Ek 6. maddeleri…


Tarhiyat öncesi ve tarhiyat sonrası yapılan uzlaşma bir kesinlik ifadesidir. Ek 6 maddesi ile tutanakla vergi ve cezalar üzerinde anlaşmaya varıldığında, uzlaşmanın vaki olması durumunda, uzlaşılan vergi ve cezalara karşı dava açılamayacağı ve hiçbir mercie şikâyette bulanamayacağı hüküm altına alınmıştır.

Ancak uzlaşılan vergi ve cezalarda VUK’nunda belirtilen bir vergi hatasının bulunması durumunda vergi veya cezanın muhatabı VUK’nun 122. maddesinde belirtilen düzeltme talebi ile ortaya çıkan vergi veya cezanın düzeltilmesini isteyebilir.

VUK’nunda düzeltme ve şikayet yolu ile müracaat ( VUK’nu 124. Madde ) esas itibari ile birbirini tamamlayan başvurulardır. Düzeltme talebi ile talebine çözüm bulamayan mükellef İYUK’nunda belirtilen süreler içerisinde yasal haklarını kullanabilirler.

Bu metinle önemli unsur haline gelen, düzeltme talebi, şikâyet yolu ile müracaat, dava açmanın ayrı ayrı kavramlar olmasıdır.

Birçok kişi ve uygulayıcın uzlaşma vaki bulduğunda her şey bitmiştir. Yapılacak bir şey yoktur sözü aslında gerçeği yansıtmamaktadır.

Kanun koyucunun VUK’daki 6. Maddesi ile getirilmek istenen durum şikâyet yolu ile müracaat ve dava açma hakkının kısıtlanmasıdır. Her ne kadar uzlaşma talebi ve şikâyet yolu ile müracaat esas itibari ile birbirini tamamlayan unsurlar ise de uzlaşılan vergi ve cezalarda kesin ve kabul edilebilir bir vergi hatasının muhakkak bir şekilde düzeltme yolu ile ilgili idarece düzeltilebileceği anlam taşımaktadır.

Vergi hatalarında düzeltme talebi vergi dairesi veya mal müdürlüklerine, bu talebin reddi halinde ise Maliye Bakanlığına ( Gelir İdaresi Başkanlığına ) şikâyet yolu ile müracaat yapılır. Kanun koyucunun uzlaşılan vergilerde şikâyet yolu ile müracaat hakkını kısıtlamasının nedeni kesin ve kabul edilebilir bir vergi hatasının bulunması durumunda düzeltme talebi ile zaten düzeleceğidir.


Peki, nedir uzlaşılan vergi ve cezalarda düzeltme talebi kesin ve kabul edilebilir vergi hatası?

VUK’nun 117. maddesi hesap hatalarını tanımlamıştır.

Hesap hataları şunlardır:
1. Matrah hataları: Vergilendirme ile ilgili beyanname, tahakkuk fişi, ihbarname, tekalif cetveli ve kararlarda matraha ait rakamların veya indirimlerin eksik veya fazla gösterilmiş veya hesaplanmış olmasıdır.
2. Vergi miktarında hatalar: Vergi nispet ve tarifelerinin yanlış uygulanması, mahsupların yapılmamış veya yanlış yapılmış olması birinci bentte yazılı vesikalarda verginin eksik veya fazla hesaplanmış veya gösterilmiş olmasıdır.
3. Verginin mükerrer olması: Aynı vergi kanununun uygulanmasında belli bir vergilendirme dönemi için aynı matrah üzerinden bir defadan fazla vergi istenmesi veya alınmasıdır.

Konuyu bir örnek ile açıklayacak olur isek;

Mükellef A işyerini kiraya vermiştir. Kira geliri elde eden Mükellef A adına stopaj kesintisi yaparak beyan eden kiracı durumunda B mükellefi bulunmaktadır. İdare A kişiyi kira geliri elde ettiği ve beyan etmediği nedeniyle takdire sevk etmiş ve mükellef A takdir sonucu oluşan vergi ve cezaları uzlaşarak ödemiştir. Ödeme tarihinden sonra mükellef A kendisi adına ilgili yılda stopaj kesintisi yapıldığını kiraya verdiği işyerinin kiracısından öğrenir. Mükellef A iki defa vergi ödemiştir. Mükellef A bir bardak su mu içmelidir? HAYIR.

İşte kanun koyucu kesin vergi hataların bulunduğu uzlaşılmış bile olsa vergi ve cezalara karşı düzeltme talebini işlemeye başlatmak için VUK’nun 6. maddesinde düzletme talebi hakkını saklı tutarak, dava açma ve şikayet yolu ile müracaat işlemlerinde kısıtlama getirmiştir. Müracaat hakkı, düzeltme talebinin bir devamı olarak görülse de, uzlaşılan vergi ve cezalarda kesin bir vergi hatasının varlığı ile zaten ilgili idarece düzeltileceği düşüncesine varılır.

Konuya bir başka yaklaşım ise; VUK’nun 125. maddesi ile getirilen hükümdür.

“ Vergi mahkemesi, bölge idare mahkemesi ve danıştaydan geçmiş olan muamelelerde vergi hataları bulunduğu takdirde, bu hatalar, yargı kararları kesinleşmiş olsa bile, evvelki maddelerde yazılı usul dairesinde düzeltilebilir. şu kadar ki; düzeltmenin yapılabilmesi için hatalar hakkında anılan yargı mercileri tarafından bir karar verilmemiş olması şarttır.”

Hüküm maddesi ile vergi mahkemeleri ve yüksek yargı kararlarında, hatalar hakkında bir karar verilmemesi durumunda, bu hataların düzeltme talebi ile düzeltilebilme imkânı getirilmiş olmasına karşın, uzlaşılan vergi ve cezalarda bu hakkın kullanılamayacağı düşüncesinin mümkün olamayacağıdır.

SONUÇ:

Yukarıda kısa bir şekilde özetleyebildiğim mutlak bir vergi hatasının bulunması durumun uzlaşılan vergi ve cezaların düzeltme talebi ile düzeltilebileceği, yıllardır “uzlaşmış isen bir bardak su iç” diyen bir toplumdan çıkma dileği ile…


Herkese sağlık ve mutluluk dilerim.