KAYNAK ALINTI: http://www.dogus.nl/index.php?sayfa=yazarlar&yaziid=88

TÜKETiCi HUKUKU
(CONSUMENTENRECHT) !



Sayın okurlarımız,

Hollanda’da herkesin yasal hakkı olduğu gibi tüketicilerinde yasal hakları vardır. Çoğu vatandaş bir mal aldığı zaman ne gibi yasal hakları olduğunu bilmiyor ve geri iade etmek istediği zaman da problemlerle karşılaşıyor. Bu yazımızda sizlere, tüketicilerin ne gibi yasal hakları olduğunu anlatmaya çalışacağız.

Herkesin başından geçen bazı olaylar vardır. Mesela, aldığımız bir mal gereken kaliteyi göstermeyebilir, yapılan bir iş değerinden fazla masraf çıkartabilir, verilen garanti süresi yeterli değildir, alınan bir araba üç gün sonra sürülmez hale gelir, televizyonun ayarı iyi değildir, aldığımız koltuğun rengi istediğimiz renkte değildir veya serilen halı iki ay sonra eskimiş hale gelir.

Bu yukarıda bahsettiğimiz durumlarda satıcı ile tüketici arasında bir anlaşmazlık ortaya çıkar.

Medeni Kanunun içerisinde (Burgerlijk Wetboek) tüketiciyi korumak için özel bir bölüm vardır. Tüketici Hukukundaki ana kural şudur: “Satın alınan bir mal veya hizmet anlaşmayı içeren kurallara uymalıdır.”

Satıcı ile tüketici arasında bir mal alım, satımında veya hizmette sunumunda bu ikilinin haklarını korumak için aralarında bir sözleşme doğar. Tüketici, alınan malın fiyatını ödemeye; satıcı ise, malı içeren kuralları ile beraber kendisine teslim etmeye yükümlüdür.
Mesela, bir lamba ışık vermesi için alınır. Eğer bozuk çıkıp da ışık vermiyor ise, bir lambadan beklenilen nitelikleri taşımıyor demektir. Bu durum da lamba, istediğiniz kurallara uygun değildir.

Bu gibi durumlar da ne yapabiliriz?
- İlk olarak dükkana giderek tüketiciden sözleşmeyi yerine getirmesini isteyebilirsiniz. Yani bozuk çıkan lambayı değiştirmesini veya aradan bir kaç ay geçmişse bunu tamir ettirmesini talep edebilirsiniz.
- Eğer bu isteklerinize rağmen makul bir zaman içerisinde bir şey değişmez ve satıcı sizi tatmin edici şeyler önermezse o zaman satın alma sözleşmesini bozabilirsiniz.
Bunu satıcıya bir mektup ile bildirip, hangi tarihte ne aldığınızı ve sözleşmeyi bozmanızın nedenlerini belirtmelisiniz. Bu durumda malı geri alıp, ödenilen parayı da iade etmesini de isteyebilirsiniz.
Tabii ki çoğu satıcılar, bu gibi durumlarda kolaylık göstermez, aksine zorluk çıkartırlar. Satıcılar genelde, bu malın garantisi bitmiş, alınan mal kötü kullanılmış veya bana değil fabrikaya şikayetinizi iletin gibi şeyler söyleyerek olayı kapatmaya çalışırlar. Bu durumda yasalar, siz malı fabrikadan değil satıcıdan aldığınız için satın alma sözleşmesini satıcıyla sizin aranızda gerçekleşmiş kabul eder. Bundan dolayı satıcı sözleşme maddelerine uymak zorundadır.
Bu gibi durumlarda, mahkemeye sunduğunuz dilekçeyle birlikte verilen kararnameyi satıcıya göndererek, malı geri almasını ve paranızı da ( bazı zaman çekilen zararı) iade etmesini mecburi kılabilirsiniz.

Özel olarak garanti konusuna ayrıca değinmek istiyoruz:
Siz gidip mağazadan yeni bir çamaşır makinesi aldınız. Bu makineye verilen garanti süresi iki senedir. Üç sene sonra makinenin motoru bozulur ve siz makineyi aldığınız yere gidip makinenin tamir edilmesini istediğiniz zaman satıcı, bu isteğinizi genelde garanti süresi geçtiği için reddeder.
İşte burada satıcı yanılır. Ana kural burada da hala geçerlidir. Bir çamaşır makinesi uzun süre kullanılması için alınan bir maldır. iki, üç sene için değil; sekiz, dokuz sene idare etmesi şarttır. Satıcıya bu konuyu bu şekilde mektup aracılığı ile anlatarak makinenizin tamirini talep edebilirsiniz. Yukarıda belirttiğimiz gibi haklarınızı mahkeme aracılığı ile de savunabilirsiniz.

Değinmek istediğimiz diğer bir konu ise, son zamanlarda giderek çoğalan mesafeli satın alımdır (koop of afstand). Mesela, Internet’ten bir mal satın aldınız veya İnternet’ten bulduğunuz bir kişiyle evinizi temizletmek için anlaşma yaptınız. Bu durumda, tüketici malı görmeden veya verilecek hizmetin aslını bilmeden, anlaşma yapmaktadır ve kanunen korunmaya alınmaktadır.

Eğer Internet’ten aldığınız mal sizin beklentilerinize uymuyor ise veya tuttuğunuz temizlikçi işini iyi bir şekilde yapmıyor ise, 7 gün içerisinde hiç bir koşul olmadan anlaşmadan vazgeçebilirsiniz. Herhangi bir açıklama yapma yükümlülüğünüzde yoktur. Satıcı ise, ödemiş olduğunuz parayı 30 gün içerisinde geri ödemekle yükümlüdür. 7 günlük süre, satın alınan mal tüketiciye ulaştığı an başlar. Verilecek herhangi bir hizmet içinse bu süre, kişiye yazılı bildiri geldikten sonra başlar.

Bu bahsettiklerimiz bazı anlaşmalar için geçerli değildir. Mesela, bina alımı, yapımı, veya satımı, açık artırma vs. gibi durumlarda değişik kanunlar ve kurallar geçerlidir.

Saygılarımızla,