Sn.Seyda,

Özel sağlık sigortaları konusu tam bir rezalet. Mesleki sorumluluk sigortalarında da aynı rezaleti görüyoruz. Sigortalar sanki sigortalamamak için yapılıyorlar. Üstelik ucuz da değiller.

Alınabilecek bazı önlemler olduğunu düşünüyorum:

1. Sözleşmelerin her satırını tek tek okumak; noktalar, virgüller, noktalı virgüller, {'ve', 'veya', 'hariç', 'dahil', 'gerektiğinde', '...labilir', '...emez'} gibi ifadelere olağanüstü dikkat etmek gerekir.

2. Bir kere okumakla yetinilmemesini öneririm. Okurken mutlaka kağıt kalem bulunmalı, akla takılan sorular için işaretleme yapılmalı, notlar alınmalı ve ileri geri yapılan madde referansları atlanmamalı, sonraki okuyuşta her ilk referans son referansa kadar takip edilmeli. 25 yıllık hekim olmama rağmen, tam anlayabilmek için en azından 4-5 kere okumak zorunda kalıyorum. Şimdiye dek de en az 10 soru sormadan anladığım bir sözleşme olmadı. Zaten sorularıma cevap aldıktan sonra yaptırmaya uygun bulduğum da olmadı.

3. Soruları sadece sigortalayanlara değil, bağımsız bir hekim ve bir avukata da yöneltmeli. Belki hepsine, ama en azından tereddütte kalınılan noktalara sigortalayandan yazılı cevap istenmeli.

4. Sözleşme, sigortalayan tarafından hazırlandığı için, sizin beklentilerinizi açıklığa kavuşturmak değil, sigortalayanın mali yükümlülüklerini güvenceye almakla ilgilenmektedir. Bu nedenle, beklentilerinize ilişkin yanıtları orada bulamazsınız. Bu arada; sözleşmede yer almayan ya da genel ifadelerle yer alan konuların da asla lehinize yorumlanacağı düşüncesine kapılmayın. Bazı durumlarda 'bu sözleşmede yok', bazı durumlarda da 'orada yazan şey sizin dediğinizi kapsamıyor' diyerek reddedileceksiniz; hazır olun. Bu nedenle, beklentilerinizi açık sorular haline getirip yazılı yanıtlar almanızı ve dosyalamanızı şiddetle öneririm.

5. Sigortanın anlaşmalı olduğu sağlık kuruluşları listesine dikkat edilmeli. Bu listeyi değiştirme yetkisini kendilerine saklıyorlar, bu çok yanlış ve tehlikeli. Neden izin verilmiş, anlamak güç. Tamamen yasaklansın diyemeyiz, ama en azından listenin aynı kalmak zorunda olduğu minimum süreler olmalı ve sigorta yaptıranlar açısından listenin tamamı için o tarih belli olmalı ve değişimden önce belli bir önelde sigortalananlara sonraki dönem için geçerli olacak liste duyurularak sigortalarını sürdürüp sürdürmeme kararı vermelerinde özgürlük sağlanmalı. Biliyorsunuzdur, sigortanızı bulunduğu koşulları saklı kalmak kaydıyla nakletme hakkınız var, aynen emeklilik sigortası gibi.

6. Tarama (check-up, kontrol), tanı, aletli tanı, ayaktan tedavi, yatarak tedavi, yerinde (evde) tedavi, (büyük) cerrahi, (küçük cerrahi) manipülasyon, ilaç, sarf malzemesi, protez, ortez, gözlük, yardımcılı tedaviler (fizik tedavi), aletli tedaviler (diyaliz), destekleyici tedaviler (rehabilitasyon), seanslı tedaviler (ör: ruhsal, ortodontik) gibi genel terimlerle; diş, deri, göz, kulak-burun-boğaz, zührevi hastalıklar, allerjiler, kanserler, AIDS gibi sık rastlanan veya tedavisi pahalı ve uzun süren; ya da ambulans, acil ve yoğun bakım gibi özel haller olarak sınıflandırabileceğimiz herşeyin kapsamlarını ve sürelerini açıklığa kavuşturmalı, gerekirse kapsam listesi ve kapsam dışı listesi istemeli. Sözleşme dönemi içerisinde çıkabilecek tanı ve tedavi yöntemleri olduğunda kapsama girip girmeyeceği açıklığa kavuşturulmalı. Kapsam listelerinin anlaşmalı kuruluşlara göre kısıtlanamayacağı kesinleştirilmeli.

7. Hastalandığınız yerde anlaşmalı sağlık kuruluşu olmadığında yapılacakları açıklığa kavuşturmalısınız. Mutlaka sizin ödeyip, faturanızın karşılığında harcamanızı sigortalayandan almanıza olanak tanıyan bir sözleşmeniz olmalı. Bu konuda uygulanacak tarifeyi de gözden geçirmenizde yarar var. Gitmeyi düşünebileceğiniz böyle yerlere telefon açıp sorun, aldığınız ücretleri listeyle karşılaştırıp bir fikir edinin derim.

Bu önlemlere ek olarak, dikkat edilmesi gereken bir başka nokta da, sigortalayanın gerçek sigortacı olmasına özen göstermek olmalıdır. Asla bir hastane, hastaneler zinciri veya hastanesi olan ticari kuruluş tercih edilmemelidir. Örneğin Anadolu Sigorta gibi, köklü geçmişi olan, her türlü sigortacılık yapan, banka ve menkul değer hizmetleri de yürüten büyük bir kuruluş seçilmelidir. Bunu bir reklam olarak algılamayın lütfen, başkaları da var ama sıralamak bana düşmez.

Asla 'benim başıma gelmez' diye düşünmemekte yarar vardır, herkeste her hastalık gelişebilir. Bu nedenle, herhangi bir hizmetin tutar veya süre sınırlı olduğu sözleşmeler yapmamalıdır. Hiç yaptırmayın daha iyi.

Sigortaların ücretleri, ödeme biçimleri ve ödeme güçlüğüne düşüldüğünde neler olacağına ilişkin ölçütlerse bambaşka bir konu. Orada da birçok tuzak var; ama benden daha bilgili birilerinin ışık tutması daha uygun olur.

Hiçbir sigortanın emekli sandığı veya SSK kadar, hatta Bağ-Kur kadar bile hizmet sunmadığını gördüğünüzde şaşıracak ve o kadar parayı vermek istemeyeceksiniz. Hele yaşınız 35 in üstünde ise, süre, tutar ve hizmet kısıtlaması olmayan (aslında gene olacak, ama çok az) bir sigortanın kaça malolduğunu duyduğunuzda dudağınız uçuklayabilir. Olsun; bu soruların cevaplarına göre sigorta şirketi ve türü belirlerseniz, en azından sürprizlerle karşılaşmazsınız.

Gözünüzü korkutmuş olmayayım, çünkü bu nihayetinde hayatınızda muhtemelen bir veya iki kere yapacağınız bir iştir. Fakat kalan hayatınızın tümünü etkileyecektir; gerekli önemi vermek zorundasınız.

Saygılarımla,