T.C. YARGITAY

3.Hukuk Dairesi
Esas: 2012/18166
Karar: 2013/1484
Karar Tarihi: 04.02.2013


ALACAK DAVASI - DAVACININ TAŞINMAZDAN EL ÇEKTİRİLMESİ SEBEBİYLE DAVALILARIN İMALAT BEDELİ KADAR SEBEPSİZ ZENGİNLEŞTİĞİ - MÜDAHALENİN ÖNLENMESİ DAVA TARİHİNE GÖRE BELİRLENEN MİKTARIN TAHSİLİNE KARAR VERİLMESİNİN YERİNDE OLMADIĞI - HÜKMÜN BOZULMASI

ÖZET: Somut olayda, davacının taşınmazdan el çektirilmesi sebebiyle davalılar bu imalat bedeli kadar yasa maddesi hükmü gereğince, sebepsiz zenginleşmiştir. ... sayılı YİBK'nda da vurgulandığı gibi; iade borcunun kapsamını belirlemede öncelikle fakirleşme ve zenginleşme zamanının tespit edilmesi gerekir. Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, davacı, dava tarihi itibariyle davalıların sebepsiz zenginleştiği miktarı yine dava tarihinden itibaren yürütülecek yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini isteyebilecektir. Mahkemece, müdahalenin önlenmesi dava tarihine göre belirlenen miktarın … tarihinden itibaren yasal faiziyle tahsiline karar verilmesi yerinde olmayıp yanılgılı değerlendirme ile, hüküm kurulmuş olması doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.

(818 S. K. m. 61, 66, 299) (4721 S. K. m. 994) (6098 S. K. m. 77, 82) (YİBK. 22.02.1991 T. 1990/1 E. 1991/1 K.) (YİBK. 10.07.1940 T. 1939/2 E. 1940/77 K.)

Dava ve Karar: Dava dilekçesinde 25.081,91 TL alacağın faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne dair verilen hükmün temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması davalılar vekili tarafından istenilmekle: taraflara yapılan tebligat üzerine duruşma için tayin olunan günde temyiz eden davalılar vekili geldi. Aleyhine temyiz olunan davacı ve vekili gelmedi. Gelen davalılar vekilinin sözlü açıklamaları dinlendikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için 4.2.2013 gününe bırakılması uygun görüldüğünden, belli günde dosyadaki bütün kağıtlar okunarak, tetkik hakiminin açıklamaları dinlenip, gereği düşünüldü:

Davacı P. Kurs ve Okul Talebelerine Yardım Derneği vekili dava dilekçesinde, davalılar murisi M. S.'ın paydaşı olduğu çekişme konusu 10 parsel sayılı taşınmazın 1993 yılında kuran kursu olarak bağışlandığı ve bu amaçla kullanılmak üzere faydalı masraflar yapıldığı, bunun miktarının davalılar tarafından açılan müdahalenin önlenmesi davası ile 25.081,91 TL olarak belirlendiği, bağışlamanın geçersiz olması sebebiyle verilen müdahalenin önlenmesi kararının kesinleştiği ileri sürülerek 25.081,91 TL'nin harcama tarihinden yasal faiziyle tahsili istenilmiş, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm, süresinde davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.

10.7.1940 tarih 2/77 Sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca: <haricen yapılan taşınmaz mal satışından (somut olayda B.K.299. maddesinde düzenlenen şifai ariyet sözleşmesinden) dönüldüğünde... Gerek harici satıştan kaynaklanan ve gerekse varsa faydalı ve zorunlu giderler bakımından T.M.K.nun 994. maddesi uyarınca giderleri yapan lehine hapis hakkı tanınması gerekir.>

P. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin müdahalenin önlenmesi, ecrimisil ve birleşen tapu iptal tescil istemine dair 2005/16 E. 2009/156 K. sayılı dosyasının temyizi üzerine Yargıtay 1.H.D.nin bozma ilamı ve buna uyulmak suretiyle oluşturulan mahkeme kararı ile de bu esaslar kabul edilerek verilen hüküm kesinleşmiştir. O halde, açıklanan sebeplerle ve mahkemenin de kabulünde olduğu gibi davaya konu alacağın zamanaşımına uğradığından bahsedilemez. Bu yöne dair davalı temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.

Davalının, sair temyiz itirazları yönünden ise:

Uyuşmazlık, iyiniyetli dernek tarafından taşınmaz için yapılan faydalı ve zorunlu masrafların hangi tarihteki kapsam ve tutarının istenebileceği ve bu miktara hangi tarihten itibaren faiz yürütüleceği noktasında toplanmaktadır.

818 Sayılı B.K.nun 61-66. (6098 Sayılı T.B.K.nun 77-82. maddelerinde) sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının geçerli (haklı) bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalması (zenginleşmesi) demektir. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığından bir başkasının aleyhine olarak bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır.

Somut olayda, davacının taşınmazdan el çektirilmesi sebebiyle davalılar bu imalat bedeli kadar B.K.nun 61. maddesi (T.B.K.nun 77. maddesi) hükmü gereğince, sebepsiz zenginleşmiştir. 22.2.1991 gün, 1990/1 E -1991/1 K.sayılı YİBK'nda da vurgulandığı gibi; iade borcunun kapsamını belirlemede öncelikle fakirleşme ve zenginleşme zamanının tespit edilmesi gerekir.

Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, davacı, dava tarihi itibariyle davalıların sebepsiz zenginleştiği miktarı yine dava tarihinden itibaren yürütülecek yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini isteyebilecektir.

Mahkemece, müdahalenin önlenmesi dava tarihine göre (2005) belirlenen miktarın 15.8.1994 tarihinden itibaren yasal faiziyle tahsiline karar verilmesi yerinde olmayıp yanılgılı değerlendirme ile, yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması doğru görülmemiş. bozmayı gerektirmiştir.

Sonuç: Bu itibarla yukarda açıklanan esaslar göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu sebeplerle yerinde olduğundan kabulüyle hükmün H.U.M.K.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, Yargıtay duruşmasında vekille temsil edilen davalı taraf için duruşma tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümlerine göre takdir edilen 990 TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalı tarafa verilmesine ve peşin alınan temyiz harcının istenmesi halinde temyiz edene iadesine, 04.02.2013 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı