T.C.
YARGITAY
1. HUKUK DAİRESİ
E. 1998/7717
K. 1998/8237
T. 29.6.1998
• BAĞIŞLAMADAN RÜCU ( Basit Olaylara Dayanarak Yapılamayacağı )
• OLAYLARIN NİTELİK, KAPSAM VE ÖNEM DERECELERİ ( Bağışlamadan Rücu Sebebi Olması )
• TAPU İPTALİ VE TESCİL DAVASINDA DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ( Bağışlamadan Rücu Nedeniyle Açılan )
818/m.244/2
743/m.457/2
ÖZET : Basit olayları rücu nedeni kabul etmek, bağıştan yararlanan kişiyi bağışlayanın baskısı altında tutmak sonucunu doğuracağından, bağıştan rücu hukuksal nedenine dayalı bir tapu iptali ve tescil davasında deliller değerlendirilirken, olayların nitelikleri, kapsamı ve özellikle önem dereceleri gözönünde bulundurulmalıdır. ( Y. HGK. Kararı - 1.5.1976 gün ve 1974/1-722 E. 1976/2065 K. s. )

DAVA : Davacı tarafından, davalı aleyhine açılan davada, mahkemece verilen karar süresinde temyiz edilmekle, dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Dava, bağıştan rücu hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.

Mahkemece, BK.nun 244/2. maddesindeki koşulların gerçekleştiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

Çekişme konusu 15 parsel sayılı taşınmazın 520/21220 payının davacıya ait iken, 31.5.1991 günlü resmi sözleşme ile davalı oğluna bağışladığı kayden sabittir.

BK.nun 244/2. maddesi; "bağışlamadan yararlanan kişi bağışlayan ya da ailesine karşı kanunen yükümlü olduğu görevleri ehemmiyetli surette ihlal eder ise, bağışlayan bağıştan rücu edebilir" hükmünü getirmiştir.

Yasa koyucu, aile görevlerinin yerine getirilmemesini başlı başına bir rücu nedeni saymamış "ehemmiyetli bir surette riayetsizliği" öngörmüş, böylece mirastan iskat nedenlerini burada da tekrarlamıştır ( MK. 457/2 ). O halde, 244. maddenin 2. bendi, MK.nun 457. maddesinin 2. bendinin özü ve kapsamı itibariyle bir tekrarından ibarettir.

Bu görüş ilmi içtihatlarda da belirtilmiştir ( Alfret Marten, BK. Şehri, 319; Prof. Feyzi N. Feyzioğlu, BK. 1962; s. 173 ). O halde, bağıştan dönme nedeniyle mirastan iskat nedenlerinin bir arada incelenmesi zorunluluğu vardır.

Hukuk Genel Kurulunun 1.5.1976 gün, 1974/1-772 esas, 1976/2065 sayılı kararı da aynı doğrultudadır. Gerçekten, basit olayları rücu nedeni kabul etmek bağıştan yararlanan kişiyi bağışlayanın baskısı altında tutmak sonucunu doğurur. Aksine bir düşünce, yasa koyucunun BK.nun 244 ve MK.nun 457. maddeleri ile takip ettiği amaca aykırı düşer. Bununla da kalmaz, hak duygularını zedeler ve irade serbestisini de büyük ölçüde kısıtlamış olur. Onun için olayların nitelikleri, kapsamı ve özellikle önem dereceleri gözetilerek delillerin değerlendirilmesi gerekir.

Somut olayda, yukarda açıklanan anlamda rücu koşullarının gerçekleştiğinden sözedebilme olanağı yoktur. Nitekim, davacı dahi 25.2.1998 günlü keşifte "davalı elinden geldiği kadar bana iyi davranıyor ancak elinden bu kadar geliyor" şeklinde beyanda bulunmuştur.

Hal böyle olunca, davanın reddine karar verilmesi gerekirken, aksine düşüncelerle yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir.

SONUÇ : Davalının temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK.nun 428. maddesi uyarınca ( BOZULMASINA ), alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 29.6.1998 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

yarx