GENEL TAVSİYE 6sayfa

28- Taraf devletler genel olarak kadınların üst düzey görevlere atanmalarını sağlarken siyasi partiler de kadın adayları seçilme şansı yüksek yerlere yerleştirmekle yükümlüdürler. Taraf devletler, erkeklerle eşit oranda devletin danışma birimlerinde kadınlara görev vermek için çaba göstermelidirler. Devletlerin temel sorumluluğu; kadına karşı ayrımcı tavırları veya siyasal ve kamusal alanda kadınların cesaretlerini kıran davranışları değiştirerek kadınların toplumdaki liderlik ve rehberlik girişimlerini teşvik etmektir.
29- Üst düzey yönetim birimlerinde ve danışma yapılarında eşit dağılımı sağlamak için birçok taraf devletler tarafından benimsenmiş olan önlemler şöyledir; atamalarda eşit donanımdaki adaylar arasında kadın adaylara öncelik tanınması kuralının benimsenmesi, erkek kadın ayırım olmaksızın kamusal kurumlara katılımın %40!dan aşağı olmamasının benimsenmesi, parlamentoya seçilmede ya da devlet kurumlarına yapılan seçimlerde kadın lehine kota uygulanması, - kamusal alandaki çalışmalara aday olacak kadınların donanımlarının sağlanması için kadın örgütlerine danışılması,kamusal yapılara yapılacak adaylık başvurularında kolaylık sağlanması ve bu açıdan aday kayıtlarının geliştirilmesi,özel organizasyonlarda da kadın adayların danışma ve yönetimine aday olabilmelerinin sağlanması için taraf devletler bu tür organizasyonları teşvik etmelidirler.
Kamu görevinde bulunabilme ve hükümetin her kademesinde kamu görevi üstlenme hakkı (madde 7, paragraf b)
30- Taraf devletlerin raporları gösteriyor ki; kadınlar hükümet kabinelerinde,devlet hizmeti ve kamu yönetimlerinde, adli yönetimler ve adalet sistemlerinde üst düzey yönetimlerin dışında kalmışlardır. Kadınlar etkin ve üst düzey pozisyonlara nadiren atanmaktadır. Bazı devletlerde sayıları nispeten artarken genellikle eve ve aileye ilişkin konularda, ekonomi politikalarının geliştirilmesi ile ilgili karar verme mekanizmalarında bulunma, siyasal ilişkiler, savunma ve barış politikalarında , anayasal yorumlarla ilgili karar verme süreçlerinde çok küçük oranda temsil edilmektedirler.
31- Taraf Devletler raporları ayrıca gösteriyor ki; bazı durumlarda kanunlar, krala ait güçlerin kullanılmasından ve devlet adına yargılama yapma yetkisinin verildiği dini veya geleneksel mahkemelerdeki hakimler gibi hizmet etmekten veya orduya tam katılımdan, kadınları hariç tutmaktadır.
Hükümet-dışı, siyasi ve kamusal organizasyonlara katılma hakkı:
32. Taraf Devletler raporları gösteriyor ki; siyasi partiler hakkındaki bilginin sağlandığı nadir durumlarda, kadınlar erkeklerden daha az nüfuzlu görevlerde bulunuyor ve daha az temsil ediliyorlar. Siyasi partiler, karar verme rollerinde önemli birer araç olduklarından hükümetler; siyasi partileri faaliyetlerinde kadınların ne oranda tam ve eşit katılımcı olduklarını incelemeleri için teşvik etmeli ve durum böyle değilse, bunun sebeplerini tespit etmelidirler. Siyasi partiler, insan haklarının etkili evrensel bir garanti olduğunu kabul etmek için teşvik edilmelidir. Bunun, sözleşme koşullarına tecavüz etmek suretiyle, kadınlar üzerinde oransız bir etki yaratması da muhtemeldir. Siyasi partiler, kadınların tam temsili ve katılımında engellerin üstesinden gelmek ve uygulamada parti mensubu olarak kadınlara fırsat eşitliği sağlanmasını temin etmek, seçimde aday gösterilmeleri için etkili önlemleri benimsenmeleri için teşvik edilmelidir.
33. Bazı siyasi partiler tarafından benimsenmiş olan önlemler, kadınların yönetim yapılarında en az sayı ve orandaki pozisyonlarını bir tarafa bırakmayı, seçim için aday gösterilen erkek ve kadın adaylar arasında dengeyi sağlamayı ve daha az uygun seçim alanlarına veya parti listesinde en az avantaj sağlayan pozisyonlara, ilkelere uygun olmayarak kadınların atanmamasını sağlamayı içerir. Hükümet partileri özellikle ayrımcılık karşıtı yasama veya diğer anayasal eşitlik garantisi altında izin verilen bu tür geçici önlemleri almalıdır.
34. Ticari birlikler ve siyasi partiler gibi organizasyonların ana sözleşmelerinde bu kuralların uygulanmasına yönelik, yönetim kurullarında cinsiyet dengeli temsil ile üyelerin dağılımında toplumun tüm kesimlerinde eşit ve her iki cinsin katılımının sağlanmasından yarar sağlanabilmesi için kadın-erkek eşitlik ilkesini gözetme zorunlulukları vardır. Hükümet dışı organizasyonların yaptıkları gibi, bu tür yapılanmalar kadınların siyasi deneyimlerinde, katılım ve önderlikte önemli bir eğitim zemini oluşturur.
8.Madde (Uluslararası düzey)
Taraf devletler, kadınlara erkeklerle eşit koşullarda ve hiçbir ayrım gözetmeksizin, hükümetlerini uluslar arası düzeyde temsil etmek ve uluslar arası kuruluşların etkinliklerine katılmak fırsatını sağlamak için gerekli bütün önlemleri alacaklardır.
Yorum
35.Sekizinci madde gereği hükümetler, tüm uluslararası alanlarda ve tüm düzeylerde kadınların bulunmasını temin etmek zorundadır. Bu, ekonomik ve askeri olaylarda, diplomaside, uluslararası ve bölgesel konferanslara, delegeler kuruluna kadınların katılımını gerektirir.
36.Taraf devletlerin raporlarında kadınların bir çok hükümetin yabancı ve diplomatik servislerinde özellikle yüksek kademelerde gereğince temsil edildiği açıktır. Kadınlar ülkenin yabancı ilişkilerinde daha az önemli elçiliklere atanmaya eğilimlidirler ve bazı durumlarda kadınlar medeni durumlarına ilişkin sınırlandırmalar dolayısıyla atanma koşullarında ayrımcılığa maruz kalmışlardır. Erkek diplomatlar için uygun görülen eş ve aileye ilişkin kolaylıklar aynı pozisyondaki kadınlar için uygun görülmez. Ailesel yükümlülüklerini içeren evle ilgili sorumlulukları hakkındaki varsayımlar nedeniyle, uluslararası iş bağlantıları için kadınların fırsatları sık sık inkar edilir, bu onların atamaları kabul etmelerine engel olacaktır.
37.Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası organizasyonlarda diğer diplomatların yanında ve çok az sayıdaki kıdemli seviyede kadın diplomatlar yoktur. Uluslararası ve küresel amaçları, gündem ve öncelikleri gerçekleştiren konferanslarda, uzman toplantılarında da durum aynıdır. Birleşmiş Milletler sistemi ve çeşitli ekonomik, siyasi ve askeri organizasyonlar, bölgesel seviyede uluslararası kamu işverenleri için önemli oldu, ama burada kadınlar, düşük seviyeli pozisyonlarda azınlıkta kaldı.
38. Uluslararası temsil ve uluslararası organizasyonlara katılımda kadın ve erkeğin eşit koşullarda çok fırsatları vardır. Bu objektif kriter ve atama işleyişi, resmi delegasyon ve ilgili pozisyonlara dair tanıtım eksikliği sonucudur.
39. Çağdaş dünyanın küreselleşmesi, uluslararası organizasyonlarda kadınların erkeklerle eşit olarak yer almasını artan bir şekilde önemli kılar. Tüm uluslar arası organizasyonlarda kadın hakları ve cinsiyet entegrasyonu hükümet zorunluluğudur. Barış ve uzlaşmama sonuçları, askeri harcamalar ve nükleer silahsızlanma ve gelişme, çevre, yabancılara yardım, ekonomik yapılanma gibi küresel konular hakkındaki can alıcı kararlar kadınların ümitli katılımı ile alınır. Bu hükümet dışı seviyelerdeki alanlarda kadınların katılımında bir karşıtlık oluşturur.
40. Uluslararası görüşmelerde barışı koruma eylemlerinde, koruyucu diplomaside, aracılık, insani yardım, sosyal barış, barış anlaşmaları ve uluslararası adalet sistemi içinde kadınların katılımı fark yaratacaktır. Kadınların ve erkeklerin üzerindeki farklı etkilerini anlamak için bir cinsiyet perspektifi ve analiz gereklidir.
Tavsiyeler
Madde 7 ve 8
41. Taraf devletler, anayasalarının ve yasalarının anlaşma kurallarına ve özellikle madde 7 ve 8’e uygun olmasını sağlamalıdır.
42. Taraf devletler, uygun yasaların çıkarılmasını içeren anayasaya uygun tüm önlemleri almak, anlaşmanın doğrudan konusu olmayabilecek, kadınlara karşı ayrım yapmayan, madde 7 ve 8’deki kurallara saygı duyan siyasi partiler ve ticari birlikler gibi organizasyonları sağlamak için zorunluluk altındadır.
43. Taraf devletler, madde 7 ve 8’deki tüm alanlarda kadınların eşit temsilinin sağlanması için geçici özel önlemleri tanımlamalı ve yerine getirmelidir.
44. Taraf devletler, madde 7 ve 8’deki her bir hakkı kullanabilme koşulunun etkilerini ve nedenlerini açıklamalıdır. Toplum içinde kadın rollerine karşı geleneksel, alışagelmiş davranışları değiştirmek için hakları kullanabilme koşulunu taraf devletler tarafından atılan adımlar gibi göstermelidir.
Madde 7
45. Madde 7 paragraf (a) için etkinlik ve önlemler tanımlanmalı ve yerine getirilmelidir. Bunlar aşağıdaki maddeleri de planlamalıdır:
a) Halk tarafından seçilen pozisyonlarını elinde tutan kadın ve erkek arasında dengeyi sağlamak.
b) Kadınların oy hakkını, bu hakkın önemini ve nasıl uygulayacaklarını anlamalarını sağlamak.
c) Okumamışlık, dil, yoksulluktan kaynaklanan, kadının özgürlük hareketine karşı olan engellerin üstesinden gelinmesini sağlamak.
d) Haklarının kullanılmasında, oy kullanmada ve seçilmede bazı dezavantajları deneyimleyen kadınlara yardım etmek.
46. Planlanmış önlemler şunları sağlamalıdır:
a) Hükümet politikaları formülasyonunda kadının eşit temsili.
b) Kamu dairelerinde eşit hakların uygulanmasında kadının tercihi.
c) Başvurulan konularda ve kadınlara açık doğrudan askere alma işlemleri.
47. Madde 7 paragraf ( c ), bu tür önlemler, şunları amaç edinmeyi içerir.
a) Kadınlara karşı ayrımcılığın engellenmesini yasaya koyan etkili yasamanın sağlanması.
b) Kadınların temsili ve katılımını teşvik eden stratejiler benimsenmesi için hükümet dışı organizasyonların, kamu ve siyasi kurumların teşvik edilmesi.
48. Madde 7’ye dair raporlamada taraf devletler:
a) Madde 7 kapsamındaki hakların yerine getirilmesini sağlayan yasal koşulları tanımlamalı.
b) Yasal tedbirlerde, geleneksel, dinsel veya kültürel uygulamalarda artış olsa da hakların kısıtlanmasının ayrıntılarını sağlamalı.
c) Bu hakların kullanılmasında engellerin üstesinden gelmek için planlanan önlemler tanımlanmalı.
d) Bu haklardan hoşlanan erkeklerle ilgili olarak, kadınların cinsiyetle bağlantılandırılmamış istatiksel bilgilerini göstermeyi içermeli.
e) Kadınların katılımını ve katılımın seviye ve derecesini içine alan gelişme programları ile kurumları içeren politik formülasyon çeşitlerini tanımlamalı.
f) Madde 7 paragraf ( c ) kapsamında, kadınların ülkelerinde kadın organizasyonlarını içeren hükümet dışı organizasyonlara katılımın derecesini tanımlamalı.
g) Hükümet dışı organizasyonlarda ve hükümetin politik formülasyonunun, yürütülmesinin tüm seviyelerinde taraf devletin sağladığı aşamaları analiz etmeli.
h) Siyasi parti, ticari birlikler, işçi organizasyonlarının, profesyonel kurumlarında kadın memur ve üyelerin gereğince temsiline yardım eden faktörleri analiz etmeli ve buna dair bilgi sağlamalı.
Madde 8
49. Tanımlanan ve yerine getirilen önlemler, tüm Birleşmiş Milletler yapılarının üyeliklerinde kadın ve erkek dengesini sağlamak için planlamayı, genel meclisin ana komisyonu, ekonomik ve sosyal konsey ve uzman yapılarını, anlaşma yapılarını ve bağımsız çalışma gruplarını içerir.
50. Madde 8 kapsamında taraf devletler raporlamada:
a) Barışın korunması ve çözümde uzlaşmama rollerinde ve ilgili sektörlerdeki kıdemliliklerinde, uluslararası konferanslara hükümet delegasyonlarının üyeliklerini içeren yabancı servisler ve uluslararası temsilde kadınların yüzdesini gösteren istatistikleri sağlamalı.
b) İlişkili pozisyonlarda ve resmi delegasyonlara kadınların atanması için işlemleri ve objektif kriterleri gerçekleştirmek için çabaları tanımlamalı.
c) Hükümetin uluslararası komisyonda kadınları etkileyen bilgiyi ve forumdan çıkarılan resmi dökümanları, -özellikle hükümetle ilgili ve hükümet dışı yapılarda kadının gelişiminden sorumlu- yayımlamak için atılan adımlar tanımlanmalı.
d) Bireysel ya da diğer organizasyonların kadın üyeleri olarak siyasi eylemlerden dolayı kadınlara karşı ayrımcılıkla ilgili bilgi sağlanmalı.

GENEL TAVSİYE NO:24 (20.Oturum 1999)
Anlaşmanın 12. maddesinde kadınlara karşı ayrımcılığın tüm formlarının önlenmesi üzerine genel tavsiyeler
1. Komisyon Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesinde, Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesine dair 20. oturumda kararlaştırılan, anlaşmanın 12. maddesinde ayrıntılı genel önergelere, 21. maddeye uygun olarak, üreme sağlığını içeren sağlık korumasından faydalanma imkanının temel hak olduğunu tasdik eder.
Arka plan
2. Taraf devletlerin anlaşmanın 12. maddesine uymaları, kadının sağlığı ve iyi oluşunun merkezidir. Bu, devletlere, kadınların yaşam süresince sağlık bakım servislerine girişte, özellikle aile planlaması, gebelik, loğusalık durumlarında kadına karşı ayrımcılığın önlenmesini gerektirir. Anlaşmanın 18.maddesine uygun taraf devletler tarafından verilen raporlar gösteriyor ki, kadının sağlığı, kadının sağlığının iyileştirilmesinde merkezi konudur. Taraf devletlerin yararları ve kadın sağlığını çevreleyen konularda ve özel ilgili alanlarda gündemdeki genel önerge, komisyonun madde 12’yi anlamasını hazırlamakta, elde edilebilir en yüksek sağlık standartlarında kadın haklarını gerçekleştirmek için ayrımcılığı yok eden önlemleri göstermektedir.
3. Son Birleşmiş Milletler Dünya Konferansı da bu amaçları göz önünde tuttu. Bu genel önergelerin hazırlanmasında komisyon, BM Dünya Konferansında ve özellikle insan hakları üzerine 1993 Dünya Konferansı, nüfus ve gelişme üzerine 1994’teki Konferans, kadınlar üzerine 1995 dördüncü Dünya Konferansının eylem planlarını göz önünde tuttu. Komisyon ayrıca Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ‘nün, BM Nüfus Fonu (UNFPA)’nun ve diğer BM yapılarının işlerine dikkat etti. Bu genel önergenin hazırlanmasında aynı zamanda çok sayıda hükümet dışı organizasyonlarla, kadınların sağlığı için özel uzmanlarla çalıştı.
4. Komisyon, diğer BM belgelerinin sağlığa ve elde edilen iyi sağlığa olanak verdiğine dikkat çeker. Bu belgeler arasında, Evrensel İnsan Hakları Bildirisi, Uluslararası Ekonomi Anlaşması, Sosyal ve Kültürel Haklar, Uluslararası Siyasi Haklar Anlaşması, Çocuk Hakları Anlaşması, Ayrımcılığın Tüm Türlerinin Engellenmesi Anlaşması yer almaktadır.
5. Komisyon ayrıca daha önceki önergelerinde kadın sünneti, HIV/AIDS, sakat kadın, kadınlara karşı şiddet ve aile ilişkilerindeki eşitlik üzerine ve de anlaşmanın 12. maddesine tam bir uyma ile bütünlenen konuların hepsine gönderme yapar.
6. Kadın ve erkek arasındaki biyolojik farklar sağlık durumlarındaki farklara ön ayak olabilirken, kadın ve erkeğin sağlık durumlarında belirleyici ve kadınlar arasında değişebilen sosyal faktörler vardır. Bu nedenlerden dolayı, sağlık ihtiyaçlarına ve göçebe kadınlar, sığınan ve yerinden çıkarılmış kadınlar, fahişeler, yaşlı kadınlar, yerli kadınlar ve fiziksel ve zihinsel yetersizliği olan kadınlar gibi dezavantajlı ve incinebilir gruplara ait insan haklarına özel dikkat gösterilmelidir.
7. Taraf devletler, yerel koşullara uygunluk gösteren, emniyetli, besleyici, yiyecek desteği ile yaşam boyunca iyi beslenmesi için kadının temel insanlık hakkını geliştirmek, korumak, saygı göstermek zorunluluğunu yerine getirdiğinde, komisyon kadının sağlıkla ilgili hakkını gerçekleştirmeyi başarabilir. Taraf devletler kaynak üretmek için özellikle köylü kadınlar için fiziksel ve ekonomik girişi kolaylaştıran tedbirler almalıdır, diğer durumlarda tüm kadınların beslenme ihtiyaçları temin edilmelidir.
Madde 12
1. Taraf devletler, kadın erkek eşitliği temelinde aile planlamasıyla ilgili sağlık bakım servislerine girişleri temin etmek için sağlık bakım alanında kadına karşı ayrımcılığın önlenmesi için tüm uygun tedbirleri almalıdır.
2. Taraf devletler, kadınlara hamilelik sırasında yeterli beslenmenin yanı sıra, hamilelik, loğusalık, post-natal dönemde gerektiğinde ücretsiz servisler sağlamalıdır.
8. Taraf devletler, bir ömür boyunca kadının sağlığı konusunda ilgiyi teşvik etmelidir. Bu genel önergenin amaçlarından dolayı kadınlar kavramı, kızları ve yetişme çağındakileri de içerir. Bu genel önerge, komisyonun madde 12’nin anahtar elementlerinin analizini ortaya çıkaracaktır.