GENEL TAVSİYE 2.sayfa

(i) Bu gibi geleneksel uygulamalar hakkındaki temel verilerin üniversiteler, tıbbi veya bakım dernekleri, ulusal kadın organizasyonları veya diğer gruplar tarafından toplanması ve yayılmasını;
(ii) Kadın sünneti ve kadınlara zararlı diğer uygulamaların önlenmesi için, kadın organizasyonlarının ulusal ve yerel düzeydeki çalışmalarını desteklemesini;
(iii) Kadın sünnetini sona erdirmeye yönelik etkili davranışlarla işbirliği yapmak için medya ve sanat çevrelerini de kapsayan din ve cemaat liderleri, uzmanlar, politikacıların teşvik edilmesini;
(iv) Kadın sünnetinden kaynaklanan problemler hakkında yapılan araştırmalara dayanan seminerler, uygun eğitim ve öğretim programlarının tanıtımını içeren etkili ve uygun tedbirleri almalarını;
(b) Kamu sağlığı açısından kadın sünnetinin sona erdirilmesi amaçlayan ulusal sağlık politikalarına uygun stratejilere yer vermelerini, bu stratejilerin kadın sünnetinin zararlı etkilerini açıklamak için geleneksel doğum hizmetlilerini de kapsayan sağlık personelinin kişisel sorumluluğa yer vermelerini
(c) Zararlı geleneksel uygulamaların önlenmesine yönelik çabaların desteklenmesi ve yardımcı olunması için Birleşmiş Milletler sisteminin uygun organizasyonlarından tavsiye, bilgi ve yardım talep etmelerini
(d) Kadın sünnetinin önlenmesine yönelik alınan tedbirler hakkındaki bilgilere CEDAW’ ın 10 ve 12. maddeleri uyarınca komiteye sundukları raporlarında yer vermelerini tavsiye eder.

GENEL TAVSİYE NO:15 (9.Oturum,1990)
AIDS'ın kontrolü ve önlenmesi için ulusal stratejilerde kadınlara yönelik ayrımcılıktan kaçınmak
Kadınlara Yönelik Ayrımcılığa Karşı Komite,
AIDS hakkındaki global endişe ve bunun kadın hakları uygulamasındaki hakimiyetinin potansiyel etkileri hakkında dikkatine sunulan bilgiyi gözönüne alarak,
Dünya Sağlık Organizasyonu ve diğer Birleşmiş Milletler Organizasyonları, HIV'le ilgili kişi ve kuruluşlarca hazırlanan rapor ve dokümanlar, özellikle kadınlarda AIDS'ın yaygınlaşmasının kadınların statüsü üzerindeki sonuçları hakkında komisyon genel sekreterliği notu ,1989 yılı 26-28 Haziran'da toplanan İnsan Hakları ve Uluslararası Konsorsiyumu Final Dokümanı dikkate alınarak,
AIDS'li insanlar ve HIV enfeksiyonlu kişilerle ilgili ayrımcılıktan kaçınma hakkında1988 13 Mayıs tarihli Dünya Sağlık Asamblesi önergesi,1989 yılı 2 Mart tarihli, sağlık alanında ayrımcılığa karşı İnsan Hakları Komisyonu 1989/11 önergesi ve özellikle 1989 yılı 30 Kasım tarihli AIDS,Çocuklar ve Kadınlara ilişkin Paris Bildirgesi dikkate alınarak,
Dünya Sağlık Örgütü'nün 1 Aralık 1990 yılı Dünya AIDS gününün konusunu Kadın ve AIDS olarak ilan ettiğini dikkate alarak,
Şunu tavsiye eder;
a)Taraf devletlerin,özellikle kadınlar ve çocuklar ve AIDS'ın üzerlerindeki etkileri,HIV enfeksiyonu ve AIDS riski hakkında kamuoyunun farkındalığını arttıracak bilginin yaygınlaşmasında çabalarının yoğunlaşması,
b) AIDS'le mücadele programları kadın ve çocukların hakları ve ihtiyaçlarına ve özellikle onları HIV enfeksiyonuna açık hale getiren bazı toplumlarda kadını ikinci sınıf pozisyonunu tekrar etmesiyle ilgili faktörlere özel dikkat gösterilmesi,
c) Taraf devletler kadınların temel sağlık korumasına aktif katılımını sağlar ve HIV enfeksiyonunu önlemede, sağlık çalışanları,eğitimciler gibi kadınların da rolünü geliştirecek önlemler alır.
d) Tüm taraf devletler raporlarında Anlaşmanın 12. Maddesi bağlamında kadınların içinde bulunduğu durum üzerine AIDS'nın etkileri, hastalığa yakalanmış kadınların iaşe ihtiyaçlarına ilişkin çalışmalar ve AIDS'li kadınlara yönelik açık ayrımcılığın önlenmesi faaliyetleri hakkında bilgiye yer verirler

GENEL TAVSİYE NO:16 (10.oturum,1991)
Kırsal ve kentsel aile ekonomisinde ücretsiz işçi kadınlar
Kadınlara Yönelik Ayrımcılığa Karşı Komite
Kadınlara yönelik ayrımcılığın tüm şekillerinin ortadan kaldırılmasına dair anlaşmanın 2(c),11c,d ve e maddeleri ve kadınların durumu ile ilgili istatistiksel bilgi hakkındaki 9 No'lu genel tavsiyeyi (8.Oturum,1989) akılda tutarak,
Taraf devletlerdeki kadınların büyük bir yüzdesinin genellikle ailenin bir erkek üyesince sahiplenilen girişimlerde sosyal güvence ve hakları olmaksızın ücretsiz çalıştığını dikkate alarak,
Kadınlara Yönelik Ayrımcılığa Karşı Komiteye sunulan raporların genellikle aile ekonomisi içinde ücretsiz çalışan kadınların sorunlarına değinmediğine dikkat ederek,
Ücretsiz çalışmanın anlaşmaya aykırılığını ve bir çeşit kadın sömürüsü biçimini oluşturduğunu ifade ederek,
Üye devletlere şunu tavsiye etmektedir;
a) Komiteye sunulan raporların, aile ekonomisinde ücretsiz çalışan kadınların yasal ve sosyal durumlarına ait bilgi içermesi.
b) Aile üyelerinden birine ait teşebbüslerde sosyal hakları, güvencesi olmaksızın ücretsiz çalışan kadınlar hakkında istatistiksel verilerin toplanması ve Komiteye yönelik raporlarda bu bilgilerin yer alması,
c) Aile üyelerinden birine ait teşebbüslerde bu gibi hakları olmayan kadınların sosyal haklar, güvenceler ve ücret garantisini sağlamak için gerekli adımların atılması

GENEL TAVSİYE NO:17 (10.Oturum,1991)
Kadınların aile içindeki ücretsiz çalışmalarının ölçümü ve toplam ulusal üretimde tanınması
Kadınlara Yönelik Şiddete Karşı Komite,
Kadınlara yönelik tüm ayrımcılık şekillerine karşı komitenin 11. maddesini hatırlayarak,
Kadınların Gelişim için Nairobi Stratejisi’nin 120 paragrafını anımsayarak,
Her ülkenin gelişimine katkıda bulunan kadınların aile içi ücretsiz çalışmalarının ölçümünün kadınların ekonomik rolünü ortaya çıkarmaya yardımcı olacağını kabul ederek,
Kadınların ilerlemesi ile ilgili ileri politikaların formüle edilmesinde bu ölçümlemenin bir temel oluşturacağına inanmakta,
Kadınlara yönelik istatistiklerin gelişmesi hakkında ulusal rapor sisteminin güncellenmesine dair 25. Oturumdaki istatistik komisyonunun tartışmalarına dikkat ederek,
Üye ülkelere şunu tavsiye etmektedir,
(a) Kadınların aile içi ücretsiz çalışmalarını ölçmek ve değerlendirmek için araştırma ve deneme faaliyetleri desteklenmeli, cesaretlendirilmeli. Örneğin ulusal hane sakinleri araştırma programlarının bir parçası olarak zaman kullanımı araştırmaları yürütmek ve hem evde hem de iş sahasındaki çalışmalarda harcanan zamanlarla ilgili cinsiyetlere göre ayrıştırarak istatistik toplamak.
(b) Kadınlara karşı tüm ayrımcılığın ortadan Kaldırılması Konvansiyonu hükümlerine, kadınların ilerlemesine yönelik Nairobi Stratejilerine uygun olarak kadınların ulusal toplum üretimindeki ücretsiz çalışmalarını içerecek ve değerlendirecek adımları atmak,
(c) Konvansiyonun 18.maddesine göre imzalanan raporlarında,aile içi ücretsiz çalışmaların değerine ölçümüne ilişkin araştırma ve deneysel çalışmalar hakkında bilgi içermelidir
1/ Birleşmiş Milletler’in kadınlara yönelik başarılarının değerlendirilmesi ve gözden geçirilmesi dünya konferansı raporu: Eşitlik, gelişim,barış,Nairobi,15-26 Haziran 1985 (Birleşmiş Milletler Yayını,Satış no:E.85, IV.10) Bölüm I,kısım A.

GENEL TAVSİYE NO.18 (10.oturum,1991)
Özürlü Kadınlar
Kadınlara Karşı Ayrımcılığa Karşı Komite,
Kadınlara yönelik ayrımcılığın tüm biçimlerinin ortadan kaldırılmasına dair anlaşmanın özellikle 3. Maddesini gözönüne alarak,
Taraf devletlerin 60'tan fazla periyodik raporunu dikkate alarak ve bunların çok nadir olarak sakat kadınlar hakkında bilgi sağladığını kabul ederek,
Özel yaşam koşullarıyla bağlantılı olarak ayrımcılığı iki misli yaşayan sakat kadınların durumlarıyla ilgili,
Kadınların ilerlemesine yönelik Nairobi Stratejilerinin,sakat kadınların kolay yaralanabilen bir grup olarak özel ilgi alanında kabul edildikleri 296 no'lu paragrafını anımsayarak,
Özürlü Kişilerle ilgili Dünya Eylem Programına desteğini doğrulayarak (1982) ,
Taraf devletlere periyodik raporlarında sakat kadınlar, bunların özel durumlarıyla ilgili,eğitime,iş hayatına,sağlık hizmetlerine,sosyal güvenliğe sosyal ve kültürel tüm alanlara eşit katılımlarını sağlayacak önlemleri içeren bilgilere raporlarında yer vermeleri tavsiye edilmektedir.

GENEL TAVSİYE NO:19 (11.oturum,1992)
Kadınlara Yönelik Şiddet
Arkaplan
1-Cinsiyete dayalı şiddet,kadınların erkeklerle eşit temelde hak ve özgürlüklerden yararlanma becerisini ciddi şekilde kısıtlayan bir ayrımcılık şeklidir
2-1989 yılında, komisyon,devletlere,değerlendirmek üzere sunulan raporların şiddet ve önlemler hakkında bilgi içermesi gerektiğini tavsiye etmiştir.
3-1991 yılındaki 10. Oturumda,11.oturum 6 maddenin ve kadın sömürüsü,cinsel suiistimal ve kadına karşı şiddet ile ilgili diğer maddeler üzerinde tartışma ve çalışmaya hasredilmesine karar verilmiştir .Bu konu,Genel Kurulun 18 Ekim 1990 tarihli 45/155 no'lu önergesi ile toplantıya çağırdığı 1993 yılı Dünya İnsan Hakları Konferansında belirlenmiştir.
4-Komite, taraf devletlerin hiçbirinin raporunun kadınlara karşı ayrımcılık,cinsiyete dayalı şiddet ve temel özgürlükler ve insan hakları ihlalleri arasındaki yakın bağlantıyı yeterince yansıtmadığı sonucuna varmıştır.
5-Komite,kongreye rapor sunumunda ve politikalarını gözden geçirmede cinsiyete dayalı şiddet ile ilgili olarak aşağıdaki komite yorumlarını göz önüne almalarını üye devletlere önermiştir.
Genel Yorumlar
6-Kongre, 1.maddede kadınlara yönelik ayrımcılığı tanımlamaktadır. Ayrımcılık tanımı kadına kadın olduğu için yöneltilen veya kadınları etkileyen cinsiyete dayalı şiddeti kapsar. Bu fiziksel,zihinsel ve cinsel zarar ve acı çektiren bu tür eylemlerle tehdidi içermektedir. Cinsiyete dayalı şiddet,açıkça şiddetten söz etmediğine bakılmaksızın sözleşmenin özel hükümlerini ihlal edebilir.
7-İnsan hakları sözleşmesi, genel uluslararası hukuk bağlamında kadınların insan hak ve temel özgürlüklerinden yararlanılmasını etkisizleştiren ya da ihlal eden cinsiyete dayalı şiddet anlaşmanın 1.maddesi anlamında ayrımcılıktır.
Bu haklar ve özgürlükler;
a) Yaşam hakkı
b) İşkenceye, zalimane, insanlık dışı veya onur kırıcı davranış veya cezalandırmaya maruz kalmama
c) Ulusal ya da uluslararası silahlı çarpışma zamanında,insani normlara göre eşit korunma
d) Kişi güvenliği ve özgürlüğü hakkı
e) Yasalar önünde eşit korunma
f) Aile içinde eşitlik
g) Elde edilebilir en yüksek standartta fiziksel ve zihinsel sağlık
h) Tam ve elverişli çalışma koşulları haklarını içermektedir.
8)Anlaşma, kamu otoritelerince gerçekleştirilen şiddete uygulanmaktadır. Bu tip şiddet eylemleri anlaşma ihlaline ek olarak,devletin uluslararası insan hakları hukuku ve diğer sözleşmeler kapsamındaki yükümlülüklerini de ihlal edebilir.
9) Bununla beraber anlaşma kapsamında ayrımcılığın hükümetler tarafından ya da onlar adına gerçekleştirilen eylemlerle sınırlandırılmadığı vurgulanmaktadır. Örn. 2(e) maddede anlaşma, taraf devletleri herhangi bir teşebbüs,organizasyon ya da birey tarafından kadınlara yöneltilen ayrımcılığı ortadan kaldıracak uygun tüm önlemleri almaya davet etmektedir. Genel uluslar arası hukuk ve insan hakları özel sözleşmeleri bağlamında devletler hak ihlallerini önleme ve şiddet hareketlerini soruşturma ve cezalandırmakta başarısızlığından ve tazminattan sorumlu olabilecektir.
Anlaşmanın Belirli Maddelerine dair Yorumlar
Madde 2 ve 3
10)Anlaşma,5 ve 16 maddelerdeki özel yükümlülüklere ilaveten ayrımcılığın tüm şekillerini ortadan kaldıracak geniş bir yükümlülük tesis etmektedir.
Madde 2 (f), 5 ve 10 (c)
11)Kadına,erkeklere göre ikinci sınıf ya da kalıplaşmış role sahip olduğu gözüyle bakan geleneksel düşünce tarzı aile içi şiddet ve suiistimal, zoraki evlilik,kadın sünneti gibi zorlama ve şiddet içeren yaygın uygulamayı sürdürmektedir. Bu tip önyargı ve uygulamalar kadınların koruma ve kontrolünün bir şekli olarak cinsiyete dayalı şiddeti haklı göstermektedir. Kadınların fiziksel ve ruhsal bütünlüğüne yönelik bu tip şiddet hareketleri kadınları insan hakları ve temel özgürlüklerine eşit katılım ve bilgiden yoksun bırakmaktadır. Bu yorum var olan ya da tehdit niteliğindeki şiddete işaret etmekteyken cinsiyete dayalı şiddet biçimlerinin temel sonuçları kadınların ikinci sınıf rolünü sürdürmesine ve politik alanda,eğitimde ve iş fırsatlarına düşük seviyede katılımını sürdürmektedir
12)Bu davranışlar pornografinin yayılmasına ve kadınların birey olmaktan çok seks objeleri gibi görülmelerine ticari sömürüsüne ve giderek cinsiyete dayalı şiddete katkıda bulunur.
Madde:6
13) M:6 gereğince taraf devletlerin kadın ticaretinin ve kadınların sömürüsünün tüm şekillerini bastıracak önlemler almalarını gerektirmektedir.
14)Yoksulluk ve işsizlik kadın ticareti koşullarını arttırmaktadır. Bu ticaretin yerleşik şekillerine ilaveten cinsel sömürünün seks, turizmi, gelişmekte olan ülkelerdeki yerli iş gücünün gelişmiş ülkelerde çalışmak için. işe alınması, gelişmekte olan ülkelerden ve yabancı uluslardan kadınlarla anlaşmalı evlilikler gibi yeni şekilleri bulunmaktadır. Bu uygulamalar kadınların haklardan eşit yararlanması ve onların hakları ve saygınlığı ile bağdaşmamaktadır. Bu uygulamalar kadını suistimal etmekte ve ayrı bir şiddet tehlikesine maruz bırakmaktadır.
15)Yoksulluk ve işsizlik,genç kızlarla beraber birçok kadını da fahişeliğe zorlamaktadır. Yasadışı olabilen,statüleri marjinal olmaya eğilimli olan fahişeler özellikle şiddete maruz kalabilmektedirler. Tecavüz ve diğer şiddet biçimlerine karşı eşit yasal korumaya ihtiyaçları vardır.
16)Savaşlar, silahlı çatışmalar özel koruma ve ceza tedbirleri gerektiren kadın ticareti,cinsel şiddet ve yaygın fahişeliğe yol açmaktadır.
Madde 11
17)Kadınlar işyerlerinde cinsel taciz gibi cinsiyete dayalı ayrı bir şiddete maruz kaldıklarında çalışma eşitliği ciddi olarak zarar görebilmektedir.
18)Cinsel taciz,fiziksel temas ve yakınlaşmalar gibi hoş olmayan cinsel nitelikli davranışlar,cinsel içerikli sözler, söz ve hareketlerle pornografi ve cinsel istek gösterisini içermektedir. Bu davranış onur kırıcı olabilmekte ve sağlık ve güvenlik sorunu yaratabilmektedir. Kadınların, karşı çıkmaları halinde işvereniyle ilişkisinde kendisi için dezavantaj olacağına inandıkları makul sebeplerin varlığı ayrımcılıktır.
Madde 12
19) Taraf devletlerin 12 madde uyarınca sağlık güvencesine girişte eşitliği sağlamaları gerekmektedir. Kadınlara yönelik şiddet onların sağlığını ve yaşamını riske atmaktadır.
20)Bazı devletlerde kültür tarafından devam ettirilen geleneksel uygulamalar ve çocuk ve kadın sağlığına zarar veren gelenekler vardır. Bu uygulamalar, erkek çocuğun tercih edilmesi kadın sünneti, jenital sakatlık, hamile kadınlara besin sınırlamasını içermektedir.
Madde 14
21)Kırsal bölgelerdeki kadınlar, birçok kırsal toplulukta devam eden ve kadını ikinci sınıf olarak gören geleneksel davranışlar nedeniyle cinsiyete dayalı şiddet riski altındadır. Kırsal toplumlardaki kızlar kasabalarda iş aramak için kırsal toplumdan ayrıldıklarında farklı bir şiddet riski ve cinsel sömürü altındadırlar.
Madde 16 (Ve madde 5)
22)Zorunlu sterilizasyon ve çocuk düşürme kadının ruhsal ve fiziksel sağlığını ters yönde etkilemekte ve kadınların hangi sıklıkla ve kaç çocukları olacağına karar verme hakkını çiğnemektedir.
23)Aile içi şiddet kadınlara yönelik şiddetin en gizli şekillerinden biridir. Tüm toplumlarda yaygındır. Aile bağı içinde her yaştaki kadın tecavüz,dayak,cinsel saldırının diğer şekilleri geleneksel davranışlarla sürdürülen diğer şiddet tiplerine maruz kalmaktadır. Ekonomik özgürlükten yoksunluk birçok kadını şiddet içeren aile bağı içinde kalmaya zorlamaktadır. Bu tür şiddet kadınların sağlığını riske atmakta ve onların eşit oranda sosyal yaşama ve aile yaşamına katılma becerisini ihlal etmektedir.
Özel Tavsiyeler
Bu yorumlar ışığında Kadınlara Yönelik Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Komitesi şunu tavsiye etmektedir.
(a) Taraf devletler toplumsal cinsiyet temelli şiddetin bütün biçimlerinin –gerek kamu gerek özel kişi tarafından yapılmış fiiller- üstesinden gelmek için uygun ve etkin tedbirler almalıdır;
(b) Taraf devletler aile içi şiddet ve taciz, tecavüz, cinsel saldırı ve diğer toplumsal cinsiyet temelli şiddete karşı yasaların tüm kadınlara etkin koruma sağlamasını ve bütünlük ve onurlarına saygıyı sağlamalıdır. Kurbanlar için uygun koruyucu ve destek hizmetleri sağlanmalıdır. Adli personel ve kanun uygulayıcılara ve diğer kamu çalışanlarına yönelik toplumsal cinsiyet duyarlılığı eğitiminin verilmesi Sözleşmenin etkin uygulanması için gereklidir;
(c) Taraf devletler şiddetin derecesi, nedenleri ve etkileri ve şiddeti önlemek ve uğraşmaya yönelik tedbirlerin etkinliğiyle ilgili istatistik toplanması ve araştırmayı teşvik etmelidir;
(d) Medyanın kadınlara saygı göstermesi ve saygıyı teşvik etmesi için etkin tedbirler alınmalıdır;
(e) Taraf devletler raporlarında kadınlara yönelik şiddeti kalıcılaştıran yaklaşım, gelenek ve uygulamaların doğasını ve yaygınlığını ve ortaya çıkan şiddet biçimlerini tanımlamalıdır. Raporda şiddeti yenmek için aldıkları tedbirler ve bu tedbirlerin etkisi de yer almalıdır;
(f) Bu yaklaşım ve uygulamaları yenmek için etkin önlemler alınmalıdır. Devletler kadın eşitliğini engelleyen önyargıların yok edilmesine yardımcı olacak eğitim ve kamu bilgi programları hazırlamalıdır;
(g) Trafik ve cinsel sömürüyü yenmek için özel önleyici ve cezai tedbirler gereklidir;
(h) Taraf devletler raporlarında tüm bu sorunları ve cezai tedbirler, fahişelik yapmış veya trafik edilmiş ve diğer cinsel sömürü biçimlerine maruz kalmış kadınları korumak için alınan koruyucu ve rehabilitasyon tedbirlerini de içeren tedbirleri açıklamalıdır;
(i) Etkin şikayet prosedürleri ve giderimler –tazminat dahil- sağlanmalıdır;
(j) Taraf devletler raporlarında cinsel baskıyla ilgili bilgi ve kadınları cinsel baskı ve çalıştıkları yerde diğer zor kullanma biçimlerinden korumak için alınan tedbirleri bildirmelidir;
(k) Taraf devletler aile içi şiddet, tecavüz, cinsel saldırı ve diğer toplumsal cinsiyete dayalı şiddet biçimlerine maruz kalmış kurbanlar için sığınak, özel eğitimli sağlık çalışanları, rehabilitasyon ve danışma gibi hizmetler oluşturmalı veya varolanları desteklemelidir;
(l) Taraf devletler bu tip uygulamaları yenmek için tedbirler almalı ve sağlık konularını rapor ederken Komite’nin kadın sünnetiyle ilgili tavsiyesini (tavsiye no. 14) dikkate almalıdır;
(m) Taraf devletler, doğurganlık ve üremeyle ilgili zor kullanmayı önlemek için tedbirler alınmasını sağlamalı ve kadınların doğurganlık kontrolüyle ilgili uygun hizmetlerin olmaması nedeniyle yasadışı kürtaj gibi güvenli olmayan tıbbi uygulamalar arayışına girmeye zorlanmamasını sağlamalıdır;
(n) Taraf devletler raporlarında bu sorunların büyüklüğünü belirtmeli ve alınan tedbirleri ve etkilerini açıklamalıdır;
(o) Taraf devletler şiddet kurbanları için hizmetlerin kırsal kesim kadınlarının da ulaşabilmesini sağlamalı ve gerektiğinde izole topluluklara özel hizmetler sağlamalıdır;
(p) Onları şiddetten korumak için alınacak tedbirler arasında eğitim ve iş olanakları ve ev içi hizmetlilerin çalışma koşullarının izlenmesi bulunmalıdır;
(q) Taraf devletler raporlarında kırsal kesim kadınlarının karşı karşıya olduğu riskleri, maruz kaldıkları şiddet ve tacizin derecesi ve doğasını, destek ve diğer hizmetlere yönelik ihtiyaçlarını ve erişimlerini ve şiddeti yenmek için alınan tedbirlerin etkinliğini belirtmelidir;

Devamı sonraki sayfadadır