TBMM bir yasa çıkartıyor, yasanın yürürlük tarihi yasada belirtiliyor, yasa resmi gazetede yayınlanıyor, yürürlük tarihi geliyor ama İdare yasayı uygulamıyor. Sebep sorulursa İdarenin cevabı "Henüz yönetmelik hazırlanıp, yürürlüğe girmedi." oluyor.

Bir yasanın uygulanmaya başlaması ne zaman İdare'nin yönetmeliği hazırlaması şartına bağlandı (çıkan kanunda bu konuda açık madde olduğu durumlar istisna) ve bunun hukuki (Anayasal) temeli nedir ben çözemedim, elbirliği ile çözersek çok sevineceğim.

Anayasa Madde 124:

Alıntı: MADDE 124. Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler. Hangi yönetmeliklerin Resmî Gazetede yayımlanacağı kanunda belirtilir

diyor. Yönetmelik yayınlanmadan kanun yürürlüğe girmez veya uygulanmaz demiyor. Hatta her kanun için yönetmelik yayınlanma şartını da getirmiyor ama uygulamada İdarece neredeyse her kanun artık yönetmeliksiz yürürlüğe sokulmuyor.

Yönetmelik yayınlamak ve bu yapılıncaya kadar kanunu yok saymak konusunda ısrarcı olan İdare, yönetmeliğin yayını işini de (bence) yeterince ciddi ve çabuk yapmıyor. Bir taslak yasalaşıncaya kadar o kanunla ilgili Bakanlık yönetmelik konusunda pekçok çalışma yapabileceği halde, kanun resmi gazetede yayınlanıncaya kadar bekleniyor, sonra sanki birden hiç haberleri olmayan sürpriz bir yasayla emrivaki karşılaşmış gibi, yönetmelik üzerinde çalışıyoruz beyanları başlıyor. O çalışmalar ise aylar sürüyor ve çoğu zaman kanunun en az birinci yaşı kutlanmadan da yönetmeliği göremiyoruz. (Örnek 2004 yılında yasalaşan kamuoyunda Sporda şiddet yasası olarak bilinen kanunun yönetmeliğin 9 yıldır halen çıkartılmamış olması. Ayrıntılar için BKZ)

Yönetmelikler çıktığı zaman incelediğimizde de genellikle şu durumu görüyoruz: O kadar beklediğimiz yönetmelik metni neredeyse kanunun birebir aynısı, kanun hangi maddede ne demişse, yönetmelik benzer bir maddede eş anlamlı sözcükleri kullanarak aynısı söylüyor. (Zaten aksi de düşünülemez, zira yönetmelik kanuna aykırı olamaz.)

Peki o zaman biz bu yönetmelikleri niye bu kadar bekliyoruz ve daha önemlisi İdareler yönetmelik yürürlüğe girmeden kanunları kendi inisiyatifleri ile "askıya alarak" hukuka aykırı davranmıyorlar mı? Bununla paralel bir diğer soru ise, yönetmeliği henüz yayınlanmamış bir yasanın hukuki durumu nedir?