Bu çıktı Dominant Mevzuat ve İçtihat programından alınmıştır.

YARGITAY
11. HUKUK DAİRESİ

Tarih : 09.10.1984

Esas No : 1984/4499
Karar No : 1984/4560

TİCARİ İŞLETME
HAKSIZ REKABET
İPTAL DAVASI
MARKA
BİR İLÇENİN ADINI ÜRÜNÜN MARKASINDA KULLANAN KİŞİ

ÖZET
BİR İLÇENİN ADINI ÜRÜNÜN MARKASINDA KULLANAN KİŞİNİN HALKI ALDATMAK KASDI İLE BU İSMİ MARKA OLARAK ALDIĞI ANLAŞILAMADIĞI GİBİ, ESASEN İLÇENİN İSMİNDEN FAYDALANILACAK DERECEDE ŞÖHRET SAHİBİ OLMADIĞI BİLİNDİĞİNDEN, DAVACILARIN MARKANIN DA İPTALİNE YÖNELİK İSTEMLERİNİN REDDİNE KARAR VERİLMESİ YERİNDEDİR.

DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı İstanbul Asliye 3. Ticaret Mahkemesince verilen 2.3.1983 tarih ve 729 - 80 sayılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalılardan ( A. ) subun yağ. San. A.Ş. ( T. ) Gıda ltd. şti. ( T. ) Ambalaj San. avukatları tarafından istenmiş olmakla işina gereği konuşulup düşünüldü :

KARAR : Davacılar vekili, müvekkillerinden ( K. ) Yağ, Sabun, Gliserin san ve Tic. A.Ş. tarafından imal edilen ve diğer müvekkili ( K. ) Sınai Mamulleri Pazarlama A.Ş. de pazarlaması yapılan Riviyara tipi tabir edilen zeytin yağlarının Türkiye'de ilk kez madeni üstüvane kutular içinde ve hususi bir komposizyonla çıkarıldığını davacılardan ( N.K. )'nin de bu mamullerdeki markaların tescili sahibi bulunduğunu, yuvarlak madeni kutularda pazarlanan zeytinyağların yapılan reklamlarla ( altın renkli kutuda ) şeklinde piyasada yerleştiğini, davalılardan ( A. ) sabun yağ san. ve Tic. A.Ş,'nin de ( altın özü ) markası vererek 23.5.1977 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere tescil ettirmek suretiyle aynı türde bir zeytinyağını müvekkillerinin ambalaj komposizyonu ile iltibasa yol açacak şekilde piyasaya sürdüğünü ve diğer davalılar tarafından da pazarlamasının yapıldığını davalıların bu fiillerinin müvekkillerinin haklarına tecavüz teşkil ettiğinin İstanbul 1. Ticaret Mahkemesince yapılan tesbitle saptandığını belirterek, davalıların müvekkillerinin sınai mülkiyet haklarına tecavüz ettiklerinin tesbiti vaki tecavüzün men ve izalesini, kutularda altın rengi fonunun kullanılmamasına, kutularda kullanılan zeytin dallarının davacılarınkinden ayırd edilecek şekilde yapılmasına, Mülküam olup Marklar kanunun 5/6 maddesi uyarınca inhisar altına alınmasına imkan olmayan ( altın Özü ) kelimesinin kullanılmamasına tescil edilmiş olan bu markanın iptali ile sicil kayıtlarının terkinine, ambalaj ve tanıtma vasıtalarının imhasına ve hükmün gazete ile ilanına karar verilmesini talep ve dava etmiş, 978/587 esasda kayıtlı olarak ( T. ) Ambalaj Sanayii A.Ş. aleyhine açtığı dava ile de, müvekkillerinin piyasaya sundukları zeytinyağlarının kutularının imal eden davalı şirketin aynı komposizyonundaki kutuları ( A. ) Sabun ve Yağ San. ve Tic. A.Ş. namına da imal ettiğini öğrendiklerini, komposizyon özelliklerinin iltibasa yol açabilecek nitelikte olduğunu belirterek, bu durumun tesbiti ile fiilin men delilmesine, imalata yarayan vasıtaların imhasına, sembolik olarak ( 1 ) lira manevi tazminatın tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş her iki dava birleştirilerek birlikte görülmüştür.

Davalı ( A. ) Sabun San ile ( T. ) Gıda ltd. şti. vekilleri cevabından, davacıların Türkiye'de ilk defa madeni üstüvane kutular içinde zeytinyağını piyasaya sürdükleri iddiasının doğru olmadığını, müvekkili şirketin kullandığı markanın daha önce tescil edildiğini, zeytinyağı kutularında yağın tabii rengi olan altın sarısı renginin kullanılması ve kutu üzerindeki zeytin dallarının işlenmesinin sadece ülkemiz için değil, tüm zeytin yetiştiren ülkelerin zeytinyağı kutularının alışılagelmiş renkleri olduğunu, bu rent komposizyonunun bir firmanın tekeli altına alınamayacağını, tecavüz iddiasının varit olmadığını ayrıca tescilli bir markanın kullanılmasının doğal olduğunu ileri sürerek davanın reddini istemiştir.

Diğer davalılar davaya cevap vermemişlerdir.

Birleştirilen 978/587 sayılı dosyanın davalısı ( T. ) Ambalaj Sanayii A.Ş. vekili cevabında, ambalaj fonu olan altın rengin standart bir renk olduğunu ve ithal edilerek 1956 yılından beri imal edilen muhtelif kutularda kullanıldığını, bu rengin özel olarak davacı firma için yapılan bir renk alışımı olmadığını, ambalaj komposizyonundaki zeytin dalı resminin davacı için özel olarak yapıldığını, bunun başka hiçbir firmaya verilmediğini, ( A. ) sabun ve Yağ. A.Ş.'nin müvekkili şirket davacıların kutuları ile hiçbir benzerliği bulunmayan tamamen değişik resim ve komposizyonda kutular sipariş ettiğini, müvekkilinin yapılan siparişi yapıp teslim etmekle yükümlü olduğu için haksız rekabet iddiası varsa husumetin müvekkiline değil, siparişi veren firmaya tevcihi gerektiğini, esasen markalar kanunun 4. maddesi uyarınca rengin marka olarak kabul edilemeyeceğini kutuların iltibasa mahal verici niteliği olmadığını, zeytinyağının alıcı tarafından rengi ile değil markası ile istenildiğini ileri sürerek davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, 20.12.1982 günlü bilirkişi raporu, tanık beyanları, tesbit dosyaları ile toplanılan deliller dayanak yapılarak davalının kullandığı ( altınözü ) tescili markasının Devletin kamu emlakına ait bir ismi, coğrafi bir ismin kullanılmasını ve malın imal mahallini yanlış göstermesinin caiz olmadığından bu markanın iptali gerektiği, ambalaj komposizyonunun davalı tarafından da kullanılmasının TTK.nun 56. maddesi uyarınca haksız rekabet teşkil ettiği ve anılan yasanın 57/5. maddesine mümas iltibas ihtimalinin bulunduğu birleştirilen davadaki davalı fiilinin de davacıya yaptığı ambalajı başka firmalara da yapmak suretiyle haksız rekabet teşkil ettiği gerekçesiyle ( 1 ) lira manevi tazminat istemi dışındaki her iki davanın da kabulüne karar verilmiştir.

Hüküm davalılardan ( A. ) Sabun Yağ San. A.Ş. ( T. ) Gıda ltd. şirketi vekilleri ile ( T. ) Ambalaj San. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.

1. Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre mümeyyiz davalılardan ( T. ) Gıda ltd. şti. ile Sanayi ve Tic. A.Ş.'nin aşağıdaki bendin dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.

2 - Mahkemece, davalılardan ( A. ) Sabun Yağ Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına tescilli bulunan ( Altınözü markasının devletin kamu emlakine ait coğrafi bir ismin kullanılmasını ve malin imal mahallini yanlış göstermesine sebebiyet vereceği gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.

Gerçekten de Altınözü hernekadar Hatay iline bağlı bir ilçe adı ise de, bu markanın sahibi bulunan davalının sırf 551. sayılı Markalar Kanununun 5. maddesinin ( b ) fıkrasında yazılı olduğu şekilde, halkı aldatmak kasdı ile bu ismi marka olarak aldığı anlaşılmadığı gibi, esasen Altınözü ilçesinin dahi zeytinyağı satışlarında isminden faydalanılacak derecede ( örneğin bir Ayvalık, Edremit ve Gemlik gibi ) şöhret sahibi de olmadığı ve diğer taraftan bu ismin sadece bir şehir adı olmayıp, satımı konu mamulün saf ve kaliteli olduğu anlamına da geldiği, bu itibarla adı geçen davalının maksatlı bir şekilde bu markayı kullandığı kabul edilmeyeceğinden, davacıların markanın da iptaline yönelik istemlerinin reddine karar verilmesi gerekirken, aksine düşünce ile yazılı olduğu şekilde markanın da iptaline karar verilmesi doğru görülmemiş ve davalı ( A. ) Sabun Yağ Sanayii ve Ticaret A.Ş.'nin buna yönelik temyiz itirazının kabulü ile hükmün bozulması gerekmiştir.

SONUÇ : Yukarıda ( 1 ) numaralı bentte yazılı nedenlerle mümeyyiz davalılardan ( T. ) Gıda ltd. şti ile ( T. ) Ambalaj san. A.Ş.'nin tüm ve ( . ) Sabun Yağ San. ve Tic. A.Ş.'nin sair temyiz itirazlarının reddi ile ilamın onlara yönelik kısmının ONANMASINA ve hükmün ( 2 ) numaralı bentte yazılı nedenlerle davalı ( A. ) Sabun Yağ San. ve Tic. A.Ş. yararına BOZULMASINA, 9.10.1984 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.