Sn.mehmetseyrek,

Başlığı izlemeden çıkarttığım için davetinizle tesadüfen karşılaştım. Aman ki ne göreyim; görüşümü özellikle (bahusus!) duymak istemişsiniz. Sorumluluk duygusunun altında ezilmemeye çalışarak arayıp bulabildiklerimi aktarmaya çalışayım. Bunların, elinin altında güvenilir birkaç kaynaktan öte birşey bulunmayan, Türkçe seven birine ait olmaktan öte bir iddiası olmadığını gözönüne almanızda yarar var.

I. KONU: lı, ci, ler, gil ve diğer bazı ekler
=============================================

1. Öncelikle, özel adlar deyip geçmememiz gerekiyor; birçok türü var. Alman, Türk sözcükleri ulus türünden ve soyut. Ek kullanımı soyutlarda farklı oluyor.

2. Sözünü ettiğiniz eklerin bitişik yazılacağına ilişkin bir kurala rastlamadım. Fakat, şöyle bir ifade var: Özel adlara gelen -i, -e, -de, -den, -in, -le, -ler takıları GEREKLİ GÖRÜLÜRSE kesme imiyle ayrılır. Buradan diğer takıların ayrılmayacağı sonucuna varıyorum. Ayrıca söz konusu gerekliliğin de adın türüyle ilintili olduğu ilerdeki örneklerden az buçuk ortaya çıkıyor.

3. 'ci' eki, addan sıfat veya yeni bir ad üretmekte kullanılıyor ve bitişik yazılıyor. Aşağıdaki anlamlarda olabiliyor:
a) Sıfat (1) - işleyen, alıp satan, geçim aracı yapan:
Demirci Ali, Kapıcı Hasan
b) Sıfat (2) - mesleği yapan, bilimle uğraşan:
tarihçi, kimyacı, eğitimci
c) Ad (1) - seven, yanlısı:
cumhuriyetçi, halkçı, Türkçü
d) Ad (2) - huy, alışık:
alaycı, kavgacı, inatçı
e) Ad (3) - yapan, eden:
davacı, şikayetçi
f) Ad (4) - değişik nedenlerle:
aracı, kiracı, gözcü
g) Ad (5) - yer adları:
Cebeci, Bostancı
h) Deyim - tümce niteliğindeki deyimlerin sonuna konabilir:
Ben bazıları gibi ne olursa olsuncu değilim.

'Almancı' sözcüğü bunlardan (a, b, c) ye hem uyuyor, hem uymuyor. Ama kesinlikle kesme imi istemez; çünkü öyle yazılan tek bir örnek yok ve (2) de belirtilen eklerden değil.

4. 'ler' eki, Almanlar, Türkler biçiminde kullanıldığında çoğullama amaçlı olarak değerlendiriliyor ve bitişik yazılıyor. Ama; "Bölükteki Ahmet' ler ayağa kalksın." da olduğu gibi, kesme imi gereken haller var. Ancak, aile, topluluk anlamındaki özel adlarda kesme imi kullanılmıyor. Buradan da 'Almancılar' yazmamız gerektiği sonucuna varıyorum.

5. 'gil' eki, çoğullama sağlayan ve aileyi, topluluğu ifade eden 'ler' ekiyle aynı.

6. 'li' eki, 'Çandarlı Kara Halil', 'Sokullu Mehmet Paşa' örneklerinde olduğu gibi, özel ada bitişik yazılıyor. Bu örnekler somut, yer adı. Somut olmayanlarda ise 'li' ekinin kullanımı tek: 'Osmanlı', 'Akkoyunlu', 'İlhanlı', 'Selçuklu' gibi Türk boyları veya devletlerinden olanları belirtiyor. Onlar da bitişik.

7. 'lik' ekiyle türetilen sıfatların da bitişik yazıldığını görüyoruz: 'Boşnaklık', 'Almanlık' vs.

Bu arada, "Almanya' da" yazmamız gerekiyor, çünkü 'Almanya' somut bir yer.

II. KONU: leş eki
=================

Bu ek, ya adlardan 'leş' ekiyle eylem ya da eylemlerden 'le' + 'ş' ekiyle işteş eylem türetmekte kullanılıyor, 'koklaşmak' da olduğu üzere. Burada tek bir 'leş' eki olduğunu düşünmek zorundayız; çünkü ana sözcük bir eylem değil, ad. Burada ayrı yazılmak veya kesme imi hiç konu bile edilmiyor. Dolayısıyla 'Türkleşmek' yazmamız gerekiyor.

Konuşma dilinde sık sık "Sen de iyiden iyiye Ahmet' leştin artık." benzeri kullanımlara rastlıyoruz. Bence özel adın soyutluğu somutluğuna göre kesme imini yerleştirmekte yarar var; ama bu konuda kesin bir ifadeye, örneğe rastlamadım ne yazık ki.

Umarım yeterince aktarabilmişimdir.

Saygılarımla,