• Anayasalar ve buna bağlı olarak diğer yasalar tarafından korunan ‘temel hak ve özgürlükler’ bir tarafta ve
• Yine Anayasalar ve buna bağlı olarak diğer yasalar tarafından korunan, mülkiyet hakkı, ailenin korunması gibi diğer hak ve menfaatler diğer tarafta.

Bir kişinin mülkiyet hakkının diğer kişi ve kişilerce ihlal edildiğini düşünelim.
Soru: Hakkı ihlal edilen kişi bu ihlali, hukuka uygun olup olmadığına bakmadan bulabildiği tüm yollardan kanıtlamak hakkına sahip midir ve gerektiğinde hukuka aykırı olabilen bu yollar mahkeme tarafından kabul görür mü?

Olayı sadece zina ile sınrılandırırsak ister istemez hisler giriyor işin içine ve hukuk biraz geride kalıyor gibime geliyor. Aslına bakarsak personeli tarafından malı çalınan dükkan sahibi, bahçesinden meyveleri çalınan bahçıvan, çocukları komşu tarafından dövülen kişiler için de geçerli delillerin hukuka uygunlukları veya hukuka aykırılıkları. Zinada her ispatlama yol kabul görür görüşünden hareket edersek, diğerlerinde de aynı mantığı yürütmek zorundayız.

Soru aslında yeni değil ve temel hakların gelişmesi ile yakından ilgili. İnsanların insan olarak sahip oldukları temel hak ve hürriyetler gerçeği bulma yolunda feda edilmiştir tarihte. Bu gerçeği bulma yolunun en başında işkence gelir. Enkizisyon Mahkemeleri ve diğer mahkemeler işkenceden çokça yararlanmışlardır. Nasıl ki gerçeği bulmada işkence yasaktır, çünkü hukuka aykırı bir yoldur diyorsak, aynı şekilde temel hak ve hürriyetlerin hiçe sayılması pahasına elde edilen kanıtların da yasak olduğunu kabul etmek zorundayız.

Bir tarafta bir hakkın diğer kişilerce ihlali, diğer tarafta bu hakkın ihlalini ispatlamak için ihlal edilen temel hak ve özgürlükler. Ben hakkın özünün ispat uğruna zedelenmemesinden yanayım.

Saygılarımla