Alıntı: Yazan Av. Fatih KARACA Değerli meslektaşım, Maalesef ülkemizde bir motorlu taşıta çeşitli sebeplerden, olması gerekenden çok kıymet vermekteyiz. Bu nedenle de "pert total" kaydı bulunan bir aracı ayıplı olarak görmekteyiz ve bu çeşit bir aracı bilmeden aldığımızda da kazıklanmış hissine kapılmaktayız. Oysa bu türden bir araç, uygun parçalar kullanılarak ve vasat bir işçilik kalitesiyle onarıldığında diğer araçlardan teknik olarak hiçbir farkı yoktur. Neticede bu araçlar birer sanayi malıdır ve onarılabilir. Bu nedenle, bu türden bir araç alındığında ayıp hükümlerine dayanarak başvurulacak bir yol olmadığı kanaatindeyim. Çünkü araç ayıplı değildir.

Sayın meslektaşım,

Pert kayıdı konusunda yazmış olduğunuz görüşlerinize iştirak etmemekteyim. Öncelikle araç satıcılarının satılan mal konusunda alıcıyı bilgilendirme yükümlülüğü vardır. İcabın içinde satılanın tanıtılması olduğu tartışmasızdır.

Satılacak malın tanıtılması esnasında aracın belli olumsuz özelliklerinin tanıtılmaması, yanlış tanıtılması vb. nedenler satıcıyı bu konularda sorumlu hale getirir.

Bunlardan en nihayetinde bir tanesi de taşıtlarda bulunan pert kaydıdır. Pert kaydı aracın geçmişte "sizlerinde söylediği üzere" bir kazasının olduğu, bu kazanın tamiri için harcanak bedelin, aracının hali hazırdaki bedeliyle yapılacak mukayeseye göre daha fazla olduğu durumlarda işlenen "çekme belgesi kaydıdır".

Özetle, satılacak taşıtın tamirinden ziyade aracın trafikten düşümünün yapılmasının daha makul olması durumunda konulan bu kayıdın alıcıya bildirilmemesi halinde malın olumsuz özelliklerinin saklanması sonucu ortaya çıkacaktır.

Her ne kadar kimilerine göre, bir aracın kaza yaptıktan sonra sıfır bir parçayla yenilenmesi makul görünmekteyse, üretim teknolojileri açısından bir ürünün fabrikadaki montajından sonraki süreçte parça değişimi yapılması halinde ürünün verimininin düşebileceği de tartışma konusu yapılabilir. Bu tartışmaya hiç girmeye dahi gerek görmeden, araç satıcısının aleyhine olacak bir durumu alıcı önünde saklaması hem dolandırıcılık kapsamında bir suç, hem de özel hukuk anlamında kusurun göstergesidir.

Şahsi kanaatime göre, pert kaydı olan araçların hepsi gizli ayıba sahip mallardır. Gizli ayıptan dolayı kusurdan kurtulmanın ise hukuktaki tek yolu, bu ayıbı kişiye bildirmektir. Bildirilmeyen ayıplardan dolayı da alıcıların hukuki menfaatlerini korumak amaçlı girişimlerde bulunmasından daha dolay bir durum söz konusu olamaz.

Pert kaydı olan araçların ayıplı olduğunun bir diğer açıdan göstergesi sigorta işlemleridir. Kimi sigortalar bu tür taşıtlara kasko sigortası yapmaz, kimileri ise yaparlar. Ancak yapanlar X model Y yıl üretim bir araç için örneğin 5 birim bedel talep ederken, pert kaydı olan bu tip araçlar için 6-7 birim bedel talep ederler. Bu durum dahi pert kaydı araçların neden ayıplı olduğunun en iyi göstergelerinden biridir.

Pert kaydı olan araçlar tamir edilebilir. Bu konuda haklısınız. Ancak tamir edebilme oranları ve alınacak verim aracın kazalarına göre değişir. Örneğin aracın temel iskeleti (şaşi) üzerinde oluşan hasarlar ne yazık ki sandığımız gibi tamir edilebilecek düzeyde değildir. Araç şaşisinin fabrika çıkışındaki açılarının, tamir sonrasında 1mm'lik kayması dahi aracın yol tutuş, yakıt, lastik ömrü vb. bir çok özelliğini etkileyecektir.

Yıllar önce çok saygın ve kaliteli bir araç üreticisinin bir modelinde, arka spoiler (rüzgar kesici) 'ların hatalı boyutta üretilmesi üzerine yaşanan aerodinamik sorunlar nedeniyle yurtdışında bu seride bulunan bir çok araç toplatılmıştı. Özetle, dışarıdan bakışla aynı iki modelde farkedilemeyen spoiler açısı sebebiyle yaşanan aerodinamik sorunların çözümü ne yazık ki toplatılma olmuştu.

Satışı yapılacak araçların satıcıları tarafından bilinen ancak alıcıya bildirilmeyen kusurlardan dolayı, eksikliklerden dolayı sorumlu olması hukuk sisteminin temel ilkerlerinden birisidir. Burada satıcının hem ceza hukuku hem de özel hukuk açısından sorumlu olduğunu düşünüyorum.

Saygılarımla...