Soru 1 : (A), (B) ve (C), ortak düşmanları (M)'yi öldürmek amacıyla birbirlerinden habersiz olarak, rastgele (M)'ye ateş eder; ancak yalnızca bir kurşun isabet eder ve ölümüne neden olur.Yapılan araştırmada kurşunun hangi silahtan çıktığı ve ölümü doğuran davranışı kimin yaptığı saptanamaz.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A)A, B ve C kasten öldürme suçundan dolayı cezalandırılır; ancak cezalarında indirim yapılır.
B) A, B ve C bağımsız fail olarak kasten öldürme suçundan dolayı cezalandırılır.
C) A, B ve C kasten öldürme suçuna teşebbüsten dolayı cezalandırılır.
D) A, B ve C ortaklaşa(müşterek) fail olarak M'nin ölümünden cezalandırılır.
E) A, B ve C'nin cezai sorumluluğu bulunmamaktadır.

Yanıt : Olaydaki verilere göre, birlikte suç işleme kararı olmayan 3 kişi ortak düşmanlarını öldürmek amacıyla aynı anda ateş etmiş ve M'ye isabet eden ve ölümüne neden olan tek kurşunun kimin silahından çıktığı saptanamamıştır.Buna göre, olayda aslında bir tamamlanmış ve iki adet de teşebbüs aşamasında kalmış kasten öldürme suçu oluşmuştur.Ancak hangi failin bu suçtan sorumlu tutulacağı belirsizdir. Bu durumda ''şüpheden sanık yararlanır'' kuralı uygulanarak bütün failler kasten öldürmeye teşebbüsten dolayı cezalandırılacaktır. (C şıkkı)

Soru 2 : Altı kişi ortak düşmanları M'yi öldürmek için anlaşmıştır.Bunlardan biri azmettiren, ikisi ortaklaşa fail, kalan üçü ise yardım edendir.M ölmüştür; ancak kimlerin fail, kimlerin yardım eden olduğu saptanamamıştır.
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Suça katılanların hepsi yardım eden olarak sorumlu tutulur.
B) Suça katılanların hepsi azmettiren olarak sorumlu tutulur.
C) Suça katılanların hepsi fail olarak sorumlu tutulur.
D) Yargıç vicdani kanısına göre kimin fail, kimin yardım eden sayılacağına karar verir.
E) Suça katılanların hepsi fail olarak sorumlu tutulur; ancak cezaları belli bir oranda indirilir.

Yanıt : Olayda 6 kişi üç ayrı statüde suça katılmıştır ve bunların hangi statüye gireceği belirsizdir. Böyle bir durumda bu kişilerin hepsini fail veya azmettiren olarak sorumlu tutarsak bazı kişilere hakettiğinden fazla ceza vermiş oluruz. Zira faillik ve azmettirmede verilecek ceza yardım etmede verilecek cezaya göre çok fazladır. Bu nedenle evrensel ceza hukuku ilkesi olan şüpheden sanık yararlanır kuralı uygulanarak suça katılan herkes yardım eden olarak sorumlu tutulur. (A şıkkı)

Soru 3: A, B, C ve D bir araya gelerek K'yı öldürmek amacıyla anlaşır ve pusu kurarlar.Hepsi K'ya ateş eder; ancak yalnızca bir kurşun ona isabet eder ve ölümüne neden olur.Yapılan araştırmada kurşunun kimin silahından çıktığı ve ölümü doğuran davranışı kimin yaptığı saptanamaz.
Buna göre K'nın ölümünden kim sorumlu olur?
A) A, B, C ve D dolaylı fail olarak
B) A, B, C ve D kasten öldürmeye teşebbüs hükümlerine göre, ortaklaşa(müşterek) fail olarak
C) A, B, C ve D kasten öldürme suçundan dolayı azmettiren olarak
D) A, B, C ve D kasten öldürme suçundan dolayı yardımda bulunan olarak
E) A, B, C ve D kasten öldürme suçından dolayı ortaklaşa(müşterek) fail olarak

Yanıt : Birden fazla failin katıldığı bu olayda, failler arasında iştirak iradesi vardır.Zira, aynı suçu işlemek hususunda anlaşmaya varmışlardır. Faillerin hepsi suçu oluşturan davranış üzerinde egemenlik kurduğu için olayda ortaklaşa faillik vardır. Birden çok kişinin birlikte suç işleme kararıyla ve eylem üzerinde ortak egemenlik/hakimiyet kurarak suç işlemesi durumuna ortaklaşa(müşterek) faillik denir. Ortaklaşa faillikte, birlikte suç işleme kararının yanı sıra, eylem üzerinde ortak egemenlik kurulduğu için, her bir suç ortağı fail statüsündedir. Ortaklaşa faillikten söz edebilmek için aşağıdaki koşulların bir arada bulunması gerekir:
a. Birden çok kişi suçun yasal tanımında öngörülen eylemi birlikte işlemelidir.
b. Failler arasında birlikte suç işleme kararı bulunmalıdır.
c. Failler eylem üzerinde ortak egemenlik kurmalıdır.
d. Eylem, kasten ve hukuka aykırı olarak işlenmelidir.
e. İşlenen suç, özgü suç olmamalıdır.
Olayda ortaklaşa faillik olduğu için kurşunun kimin silahından çıktığı ve ölümü doğuran davranışı kimin yaptığı önemsizdir. (E şıkkı)

** Görüldüğü gibi sorularda yer alan olaylardaki üç fark cevabı da çok farklı bir hale getiriyor.Umarım bu sorular ve cevapları durumu net açıklamaya yeter.
Saygılarımla..
Kaynak: Themis Hukuk Soruları-Ümit Kaymak ve İsmail Ercan-Savaş Yayınları-Mart 2006