Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu tarafından, bu yıl 48 ülkede yapılan araştırma sonuçlarına göre, dünyanın çeşitli ülkelerinde her yıl 5 binden fazla kadın, 'namus' nedeniyle öldürüldü. Bu cinayetler daha çok Bangladeş, Brezilya, İsveç, Ekvator, Mısır, Hindistan, İsrail, İtalya, Ürdün, Fas, Pakistan, Türkiye, Uganda, Güney Afrika, ABD, Kanada, Avustralya İngiltere gibi ülkelerde gerçekleşti.

Namus cinayetleri ve benzeri kapsamda işlenen suçların istatistiğinin net olarak tutulması ise mümkün değil. Kadın örgütleri yetkilileri tarafından yapılan açıklamaların resmi rakamları yansıttığı, ancak aileleri tarafından öldürülen binlerce kadının ölümüne kaza süsü verildiği ifade ediliyor.

'Namus' hafifletici neden

Namus cinayetleri işlenen birçok ülkede bu tür suçlarda kurbanın eşini aldatması, cinayet suçunun cezalandırılmasında hafifletici bir neden olarak ele alındı. Ancak 1975 yılında Fransız ceza yasasında yapılan değişiklikle namus cinayetlerine tanınan özel statü kaldırılarak, sıradan cinayetlerle aynı şekilde görülmeye başlandı.

Günümüzde namus cinayetleri Arnavutluk, Bangladeş, Brezilya, Kanada, Danimarka, Ekvator, Mısır, Hindistan, İran, Irak, İsrail, İtalya, Ürdün, Fas, Pakistan, Filistin, Uganda, İngiltere ve ABD'de normal cinayetlerden farklı şekilde ele alınıyor. İsveç, Türkiye ve Almanya'da ise son 2 yılda yapılan düzenlemelerle, namus cinayetleriyle sıradan cinayet olayları arasındaki farklılıklar kaldırıldı. Bu konuda yasal düzenlemelerin yapılmadığı birçok ülkede ise, mahkemeler pratikte namus cinayeti işleyen kişilere hafif cezalar veriyor.

Cinayetlere kaza süsü veriliyor

Yemen'de kadın cinayetleri 'kaza' sayıldığından olay yerine polis çağrılmıyor. Çağrılsa da gelmiyor. Yemen hükümetinin raporundaki açıklamada ise, 'Bizde namus cinayetleri yok' deniyor. Oysa Yemen'de Sanaa Üniversitesi Kadın Çalışmaları Programı'nın yaptığı araştırmaya göre; 1997 yılında 400 kadın, aile namusunun korunması adına öldürülmüş. Ürdün resmi istatistikleri, bu ülkede işlenen dört cinayetten birinin namusa dayalı olduğunu, nüfusu dört milyonluk ülkede, her yıl 25 kadının bu nedenle öldürüldüğünü ortaya koyuyor. Mısır için ise, bu sayı 1995 yılında 52 olarak saptanmış.

Uluslararası Af Örgütü, Oxfam ve IANSA'in (Uluslararası Hafif Silahlar Eylem Ağı) ortaklaşa çalışmaları sonucunda, Güney Afrika'da, her 18 saatte 1 kadının, mevcut ya da eski eşi tarafından vurulup öldürüldüğü sonucuna varıldı. Meksika'nın Ciudad Jurez şehrinde, son 11 yılda 300'den fazla kadın öldürüldü. Guatemala'da 2000-2004 yılları arasında 500 kadın öldürüldü. Peru'daki durum da vahim: Öldürülen kişinin kadın olması nedeniyle öldürülmesini tanımlamak için 'femicide-kadın cinayeti' terimi kullanılmaya başlandı.

Türkiye'de Emniyet Genel Müdürlüğü'nün araştırmasına göre ise, 2000-2005 yılları arasında, töre ve namus cinayeti kapsamında 1091 cinayet işlendi. Cinayetlerin nedenlerinin yüzde 29'u namus, yüzde 15'i yasak ilişki, yüzde 3'ü tecavüz, yüzde 9'u da cinsel taciz. Bölge'de yaşanan namus cinayetleri ise Türkiye genelindeki yüzdenin önemli bir bölümünü oluşturdu.