T.C.
YARGITAY
İÇTİHADI BİRLEŞTİRME GENEL KURULU
E. 1958/14
K. 1959/13
T. 11.2.1959
• ZORUNLU GEÇİT HAKKI ( Tapuda Kayıtlı Taşınmazlara Uygulanması )
• GEÇİT HAKKININ TAPUDA KAYITLI TAŞINMAZLARA UYGULANMASI
• TAPUDA KAYITLI OLMAK GEREĞİ ( Lüzumlu Geçit Hakkının Tanınması )
743/m.671
ÖZET : Leh veya aleyhine lüzumlu geçit hakkının tanınması istenen gayrimenkullerin tapuda kayıtlı olması gerekir.

MK. 671 inci maddesi, tapu kütüğünde kayıtlı taşınmaz mallara uygulanır.

DAVA VE KARAR : Medenî Kanun’un 671 nci maddesi umumî yola çıkmak için kâfi bir yolu bulunmayan gayrimenkul sahibine tam ivaz mukabilinde komşularından kendisine geçmek için münasip bir yerin terkini talep etmek hakkını vermiştir.

Bu maddinin ilk fıkrasında bu hak gayrimenkul sahibine tanınmış, ikinci fıkrada, bu hakkın komşu gayrimenkul malikine karşı istimal edileceği belirtilmiştir. 672 nci maddede ise mürur hakkının tapu siciline kayıt olunması, lüzumuna işaret olunmuştur. Bir gayrimenkule sahip olmak ancak tapu kaydıyle mümkün olur. Şu halde tapuda kayıtlı olmıyan bir gayrimenkulün zilyedi o yerin sahibi ve maliki sayılmıyacağından komşu gayrimenkul malikinden lüzumlu geçit hakkını isteyemiyeceği gibi tapuda kayıtlı olmıyan geçit hakkına mevzu teşkil edecek gayrimenkulün zilyedine karşı da bu hak istimal olunamaz. Tapuda kayıtlı olmıyan gayrimenkul lehine ve yine tapuda kayıtlı bulunmayan gayrimenkul aleyhine geçit hakkına müteallik bir karar istihsal edilse bile bu hakkın Medenî Kanun’un 672 nci maddesi hükmü dairesince tapu siciline tescili mümkün değildir. Halbuki sözü geçen madde bu hakkın tapuya tescil edilmesi lüzumuna âmirdir. İşte bu madde hükmü dahi tapuda kayıtlı olmıyan gayrimenkul zilyedinin yine de tapuda kayıtlı bulunmayan diğer bir gayrimenkul zilyed aleyhine lüzumlu geçit talebinde bulunmayacağını teyit etmektedir. Tariki âmme çıkmak için kâfi bir yolu bulunmayan zilyedin eğer o gayrimenkulü tescil ettirmek hakkını kazanmışsa evvelâ o gayrimenkulünü tapuya tescil ettirdikten ve geçit hakkına mevzu olacak komşu gayrimenkul de tapuda kayıtlı olmayıp o gayrimenkulün zilyedi lehine iktisap şartları tahakkuk etmişse lüzumlu geçit hakkını, haiz olan şahsın hukukî menfaati dolayısiyle sözü geçen bu gayrimenkulün zilyed adına tescilini talep ve temin ettikten sonra lüzumlu geçit isteme hakkını kullanması lâzımdır.

SONUÇ : Medeni Kanun’un 671 inci maddesinin tatbiki bakımından leh veya aleyhine lüzumlu geçit hakkının tanınması istenen gayrimenkullerin tapuda müseccel olması lâzım geldiğine karar verilmiştir.