Mesajı Okuyun
Old 21-09-2004, 21:45   #19
Av.Habibe YILMAZ KAYAR

 
Varsayılan Türkiye de Demokratik Gelişimin Önemli Araçları Olarak Kadın Örgütleri

Türkiye de Demokratik Gelişimin Önemli Araçları Olarak Kadın Örgütleri


Prof. Dr. Yıldız Ecevit

13.09.2004
Boğaziçi Üniversitesi,
Oturum Başlığı: Demokrasilerde Yeni Katılım Mekanizmaları
Bildiri Başlığı: Türkiye’de Demokratik Gelişimin Önemli Araçları Olarak Kadın Örgütleri*

Sevgili Konuklar,
Konuşmama bu sempozyumun ilk amacını sizlere hatırlatarak başlamak istiyorum. Bu amaç, Türkiye’de kadınların, sivil toplum örgütlerine katılımları ve bu örgütlerdeki etkinlikleri açısından Avrupalı kadınların gerisinde kaldığı görüşünün tartışılmasıdır. Ben bu tartışmaya Türkiye’de örgütlü kadın hareketinin son yıllarda bu görüşü ciddi şekilde sarsacak kadar etkili ve kadına yönelik politikaları belirleyecek kadar güçlü olduğu savı ile katılmak istiyorum.

Türkiye’de kadın örgütleri son yirmi yılda hem kadın hareketi hem de sivil toplum ve demokrasinin gelişimi açısından dikkate değer özellikler kazanmışlardır. Kadın örgütlerinin Türkiye’de gelişen sivil toplumun en yaygın ve aktif örgütleri olduğunu söylemek yanlış olmaz. Bu örgütler bugün, demokratik inisiyatifin oluşması, toplumsal enerjinin demokrasi doğrultusunda harekete geçirilmesi ve devletin denetlenmesi açılarından vazgeçilmezdir. Aynı zamanda, kadına yönelik ayrımcılıkla mücadelede ve cinsler arası eşitliğin sağlanmasında Türkiye için olmazsa olmaz örgütler konumundadırlar.

Bu örgütlerin ana gelişim çizgilerine kısaca değinmek istiyorum.

1. Erkeklerin hiyerarşik üstünlüğüne dayalı bir toplumsal yapıyı sorgulamakta ve eleştirmektedirler. Kadınlara yönelik her türlü ayrımcılığa karşı çıkmakta ve onların güçlenmesi için çalışmaktadırlar.
2. Esas olarak kadına yönelik ayrımcılığı ve bu durumdan kaynaklanan sorunları tartışsalar da tüm ayrımcı politikalara karşı tavır alıcı bir yaklaşımları vardır.
3. Yeni siyaset yapma biçimleri ve alternatif örgütlenme modelleri aramış ve bulmuşlardır. Kadınların bu biçimleri arama gereği, onların uzun yıllar boyunca, ataerkil devlet ve erkek egemen siyaset yapma biçimlerinden dolayı engellenmelerinin bir sonucudur.
4. Kadın hareketinden ve onun feminist söyleminden önemli derecede etkilenmiş ve dönüşmüşlerdir.
5. Küresel sivil toplum hareketlerinden etkilenmiş ve dünya kadın hareketi ile ilişkilerini güçlendirmişlerdir.
6. Büyümüş ve çoğalmışlardır. 2002 yılında yaptığımız bir araştırmada 37 ilde 313 kadın örgütü ile karşılaşmamız bunun en somut örneğidir.
7. Coğrafi olarak yaygınlaşmışlardır. Bu örgütlerin % 55 i Ankara İstanbul ve İzmir olarak üç büyük şehirde ise de geri kalanı diğer illere dağılmış durumdadır. Ayrıca Diyarbakır, Gaziantep, Mardin ve Batman’daki kadın örgütlerinin toplam örgütlerin % 12 sini oluşturması da dikkat çekicidir.
8. İlgi alanları ve faaliyetleri çeşitlenmiştir.
- Hak savunuculuğu;
- Birey olarak güçlendirme faaliyetleri ( Kadının insan hakları eğitimi gibi );
- Siyasete katılabilmeleri için destek;
- Ekonomik güçlerini kazanmak için çaba sarf eden kadınlara destek;
- Toplumsal tepki oluşturma ve kamu oyu yaratma ve lobicilik.
9. Önemli bir kadın aktivizm alanı oluşturdular, oluşturmak zorunda kaldılar. Bu konuda örnek bulmakta hiç zorlanmıyoruz. Son birkaç senedir kadın hareketinin mücadele ettiği alanlara birlikte bir bakalım:
1. Kamu kuruluşlarına eleman alımında cinsiyet ayrımcılığı ( TEDAS, DSİ, TMO,DHM ) ; TRT den kadın yöneticilerin el çektirilmesi; Tekelden kadın işçilere sürgün)
2. Kadın –erke eşitliği mücadelesi ( Medeni Kanun Platformunun -124 kuruluş- tartışması ; CEDAW ve İhtiyari Protokol ve Gölge Rapor için çalışmalar )
3. Siyasete Katılma ( Yerel yönetim seçimleri: Kadın temsil oranı: binde 4.6 )
4. Şiddet
- Töre ve namus cinayetleri (İHD 2003 İnsan Hakları Raporuna göre 40 kadın namus cinayeti sonucu, 37 kadın ise aile içi şiddete maruz kalarak öldü:Toplam :77) ( 1 Ocak 2004 den 1 Temmuz 2004 e kadar töre ve namus adına 35 kadın öldürüldü: BİA haber merkezi 1-7-2004) Töre cinayetleri tüm namus cinayetlerini de kapsamalıdır.
- Ev içi şiddet
- Kadın Sığınaklarının kurulması ( 11 merkez faaliyette, sekiz bin sığınak gerekli.
- Tecavüz
- Kadın satışı ( N.Ç. olayı ve diğerleri)
5. Bekaret kontrolleri
6. Kız çocuklarına yönelik ayrımcılık ( kız çocuklarının % 34 ü ( 640 bin kız çocuğu) okula gitmiyor)
7. Anayasanın 10. maddesinde kadın erkek eşitliği ve pozitif ayrımcılık.
8. Turban tartışmaları
9. Aile mahkemeleri
10. Savaşa ve militarizme karşı kampanyalar
11. Zina
Araçlar: Toplu eylem ve kampanya örgütleme; imza kampanyası; dilekçe verme; milletvekillerine, başbakana ve cumhurbaşkanına mektup ve telgraf gönderme; TBMM oturumlarını ve komisyonları izleme; milletvekilleri ile tek tek temas; şiddet için acil telefon hatları; mahkemelerde duruşmaları toplu izleme; IC ve özellikle interneti kullanarak aktivizm.

Bir Örgüt Örneği: Uçan Süpürge:
Uçan Süpürge , yukarıda çizdiğim çerçevenin bir ürünü olarak 1996 senesinde kurulan ve temel amacı kadın örgütleri arasındaki iletişim, eşgüdüm ve işbirliğinin gelişmesi için çalışarak kadın örgütlerinin kadınların güçlenmesi yönünde daha verimli olabilmelerini sağlamaktır. Bu temel amaçla birlikte toplumda kadın konusunda duyarlılık yaratmayı ve bilinci artırmayı; kadınların güçlenmesini etkileyecek kampanyalar ve etkinlikler organize etmeyi hedefler.

Uçan Süpürge’nin çalışmaları

1. Kadın Kuruluşları arası etkileşimi artırma. ( Kadın ağı kurma)
- İletişim ve koordinasyon için bölge toplantıları ;
- Kadın kuruluşları veri tabanı (web, rehber ve CD) Ayrıca araştırma. Bu veri tabanı sayesinde kadın kuruluşlarının birbirleriyle daha verimli etkileşimini sağlamak.

2. İletişim.
- Haber Bülteni: Uçan Haber.
- Web sitesi
- Radyo Programları: Kadın radyosu, Kedi Dili, Demokrasi Radyosu, Türkiye’nin Sesi Radyo Programı.TRT Radyo 1.
- Televizyon programı: Masalın Eksik Yüzü.
- Kadın Filmleri Festivali.

3. Güçlendirme, Toplumsal Cinsiyet Duyarlılığı Yaratma ve Savunuculuk
- Kadın sorunlarına ilişkin konferans, panel ve atölye çalışmaları
- Uluslararası gelişmeler hakkında kadın örgütlerini sürekli bilgilendirme ve küresel kadın hareketi hakkında bilinçlendirme.
Örnekler: Pekin + 5 Toplantısı.(2001)
CEDAW Toplantısı. ( 2003-450 civarında kadın temsilci)
- Yayınlarla güçlendirme: CEDAW Milletvekilleri için el kitabı; Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Yasal Mevzuatın Oluşturulması Kitabı; CEDAW Bireysel Başvuru kitabı, CEDAW Gölge rapor atölye çalışmaları raporu.
- Yerel Kadın Ağlarını güçlendirme:
1. Kadın Muhabirler Projesi: Türkiye’den kadın hakları ihlalleri başta olmak üzere kadınla ilgili diğer gelişmelerden haberdar olmak ve kamu oyunu bilgilendirmek için.

2. Köprüler Kuruyoruz: Köprüler kuruyoruz projesi, farklı il ve bölgelerdeki kadınların ‘ kadın olmak ‘ ortak paydasında buluşup birbirlerine deneyimlerini aktarmalarına ortam yaratmayı, kadınları yerel yönetimlerle buluşturarak sorun, talep ve beklentilerini dile getirmelerine olanak tanımayı amaçlıyor. Yerel yönetimlerle işbirliği içinde gidilen her ilde belgesel kadın filmleri gösterildikten sonra bu filmleri izleyen kadınlar fimleri kenedi yaşantıları ve deneyimleri üzerinden yorumluyor ve sorunlarını ve taleplerini dile getiriyorlar. Supurge bu tartışmaları kaydediyor. Bu kayıtlardan bir kadın belgeseli hazırlanacak ve bu belgesel tüm Türkiye’yi dolaarak kadınlara ulaşacak. Böylece Türkiye’de kadınlar arası köprülerin kurulabilmesine hizmet edecek. Toplam 55 ile gidilecek. Bu güne kadar 27 il dolaşıldı.

3. Patikalardan Yollara: Yeni başlayacak ve her ilde kadın örgütleri arası ilişkileri güçlendirecek.

Uçan Süpürge, kabul görmüş, etkin faaliyetlerde bulunmuş, tek merkez olmasına rağmen pencerelerini bütün Türkiye’ye açmış bir örgüt olarak Türkiye’de kadın örgütlerinin iyi bir örneğidir.



--

Bu bildiri Ka-Der'in 13 Eylül 2004 tarihinde Boğaziçi Üniversitesi'nde düzenlediği 'Türkiye ve AB'de Kadınlar: Ortak Bir Anlayışa Doğru' konulu uluslararası sempozyumun "Demokrasilerde Yeni Katılım Mekanizmaları" başlıklı oturumunda Uçan Süpürge adına katılan Prof. Dr. Yıldız Ecevit tarafından okunmuştur.