Sayın Avorbay,konu ile ilgili bir yazımı gönderiyorum. Sanırım sorunuzun yanıtını almış olursunuz:
Çeşitli gazete köşelerine yöneltilen soruların en başında “dul” ve “yetim aylıkları” gelmektedir. Şüphesiz bunun nedenlerinin başında insanların ekonomik sıkıntıları nedeniyle çeşitli arayışlara girmesi gelmektedir. Bu arayışların sonucu kimi evli çiftler boşanmakta, aynı evi paylaşmakla birlikte eski eşinden ya da ölmüş olan anne ya da babasından dul ve yetim aylığı almakta herhangi bir sakınca görmemektedir. Bu yazımızda dul ve yetim aylığı alma koşullarına açıklık getirmeye çalışacağız.
5510 sayılı Sosyal Güvenlik Yasası'nın 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe gir¬mesiyle gündeme gelen konulardan biri de, TC Emekli San¬dığı, SSK ve Bağ-Kur'un bağladığı, "dul ve yetim aylık¬ları” olmuştur.
5510 sayılı yasa ile dul ve yetim aylıkları için nasıl bir uygulama öngörülmüştür?
1 Ekim 2008 tarihinden önce TC Emekli Sandığı Yasasındaki hükümlere:
"Ölenin bağlanmış veya bu Kanun hükümlerine göre hesaplanacak emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylıklarının;
Dul karı ve koca için yüzde 50'si, aylık alan yetimi bu¬lunmayanların dul eşlerine yüzde 75'i" oranında bağla¬nır.
1 Ekim 2008 tarihinden sonra "dul aylığı" için 5510 sayılı ya¬sanın Geçici 4 ncü Maddesinde öngörülen uygulama:
1 Ekim 2008 tarihinden önce 5434 sayılı Emekli Sandığı Yasası hükümlerine ta¬bi olarak çalışmış olup bu yasanın 4 üncü maddesinin bi¬rinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak yeniden çalışmaya baş¬layanlar ile bunların dul ve yetimleri hakkında bu yasayla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Ka¬nun hükümlerine göre işlem yapılır.
Kısaca, TC Emekli Sandığından dul ve yetim aylığı alanlara 1 Ekim 2008'den önceki uygulama aynen sürdürülmektedir.
1 Ekim 2008 tarihinden önce Sosyal Sigortalar Yasası uygula¬masına göre ölen sigortalının aylığının; "Dul eşine yüzde 50'si, aylık alan çocuğu bulunmayan dul eşine yüzde 75'i" oranında bağlanır.
1 Ekim 2008 tarihinden önce Bağ-Kur Yasası uygulamasına göre ölen sigortalının aylığının "Dul eş için yüzde 50'si, aylık alan çocuğu bulunma¬yanların dul eşine yüzde 75'i" oranında bağlanır.
Sosyal Sigortalar ve Bağ-Kur'dan dul ve yetim aylığı alan¬ların da durumlarında bir değişiklik yapılmamış, eski uy¬gulama aynen korunmuştur.
Buna göre "18 yaşını, ortaöğrenim yapması halinde 20 yaşını, yük¬sek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmamış olan veya çalışamayacak durumda malûl bulunan ve Sosyal Sigorta'ya, Emekli Sandıklarına tabi çalışmalarından do¬layı gelir veya aylık almayan çocuklarla yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonra¬dan boşanan veya dul kalan ve Sosyal Sigorta'ya, Emekli Sandıklarına tabi bir işte çalışmayan, buralar¬dan gelir veya aylık almayan kız çocukların her birine yüzde 25'i" oranında yetim aylığı bağlanır.
Özetlemek gerekirse gazetemize sıkça gelen soruların yanıtlanmasına yardımcı olacağı düşüncesiyle Sosyal Güvenlik Kurumlarından kimlere "yetim aylığı" ödeneceğini küçük bir tablo ile aktarmaya çalışalım:
Emekli Aylığını Ödeyen Aylığı Ödeyecek Dul ve Yetim
Ödeyen Kurum: Ödeyecek Kurum: Aylığı:
SSK SSK Ödenmez
SSK Emekli Sandığı Ödenir
Emekli Sandığı SSK Ödenmez
Emekli Sandığı Emekli Sandığı Ödenmez
Bağ-Kur Bağ-Kur Ödenmez
Bağ-Kur Emekli Sandığı Ödenir
Emekli Sandığı Bağ-Kur Ödenmez
SSK Bağ-Kur Ödenir
Bağ-Kur SSK Ödenir