Hukuk genelgelerle yönetilir mi?
Evlat edinme davamızın ilk duruşmasında genelgelerden bahisle kesinleşmiş mahkeme kararımnız nerdeyse yok sayılmıştı. Kaldı ki kesinleişmiş mahkeme kararımızdan sonra noterde yapılan evlat edinme sözleşmesi aşağıya aktaracağım genelgeler arasında yapılmıştır. Yani Adalet Bakanlığı nın YAPILSIN - YAPILMASIN dediği 2 genelge arasında yapılmış bir sözleşmedir.

ANKARA 8.2.1995
Özü : Evlat edinmeye izin kararlarının idari nitelikte olduğu Hk.

GENELGE
12

Mahkemece on iki yıl önce verilen evlatlığa izin kararının ilam hükmünde olup olmadığı ve bu karara dayanılarak evlatlık sözleşmesi yapılıp ya_pılamıyacağına ilişkin sorumuza Adalet Bakanlığı Hukuk Işleri Genel Mü_dürlüğünden verilen 16.1.1995 tarih ve 000837 sayılı yazıda;

"Medeni Kanunumuzun 256 ncı maddesi uyarınca, evlat edinme ilişkisinin kurulabilmesi için evlat edinenin oturduğu yer Sulh Hakiminden izin alınması ve noterlikte evlat edinme sözleşmesinin düzenlenmesi gerekmektedir.

Sulh Hakiminden alınacak izin kararlarının ilam mahiyetinde olmayıp, idari bir karar olduğu ve kesinleştirilmesine gerek bulunmadığı doktrinde ve yerleşik uygulatmada kabu! edilmektedir.(Prof. Dr. Feyzi Necmeddin Feyzioğlu, Aile Hu_kuku Dersleri 1971 8askı, Sayfa 731 vd. Ayrıca Yargıtay 2. H.D.nin 24.9.1957 gün ve 370514684 ve aynı dairenin 30.11.1967 gün ve 562115054, 7.7.1987 tarih ve 4847/6011 sayılı kârarları.)
Sulh Hakimliğinden alınan izin kararları idari nitelikte olduğundan za_manaşımına da tabi bulunmamaktadırlar. Bu nedenle izin tarihi ile sözleşme ta_rihi arasında 10 yıldan fazla zamanın geçmesi, izin kararını zamanaşımına uğ_ratmaz.

Noterlik Kanunun 89 ve 84 ncü maddeleri uyarınca evlat edinme söz_leşmesinin noterlikte düzenlenme şeklinde yapılması gerekmektedir. Sözleşme, gerek evlat edinen ve gerekse evlatlık tarafından imza edilmelidir.
Evlatlığın küçük ve hacir altında bulunduğu anlaşılırsa velisinin veya va_sisinin rızası noterlik işleminde alınmalı, ayrıca vesayet dairelerinin de mu_vafakatı aranmalıdır.

Bu itibarla mahkemelerce verilen evlat edinmeye izin kararları idari nitalikie kararlar olduğundan zamanaşımına tabi olmadığı ve mahkemece oniki yıl önce verilen izin kararına dayanılarak noterlikte evlat edinme sözleşmesinin ya_pılabileceği düşünülmektedir." denilmektedir.
Bilginizi ve buna göre işlem ifasını rica ederim.
Saygılarımla,

BAŞKAN
Hasip DİNÇER
(Ankara 24. Noteri)
------------------------------------------------------

Hukuk 2596

Ankara, 13.02.2002
Özü: Evlat edinmeye izin kararları Hk.

G E N E L G E
(5)

........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
........................ NOTERLİĞİNE



İLGİ: 1) 08.02.1995 günlü 12 sayılı genelgemiz.
2) 27.12.2001 günlü Hukuk 20260-93 sayılı genel yazımız.


Mahkemelerce verilen evlat edinmeye izin kararlarının idari nitelikte kararlar olduğundan zamanaşımına tabi olmadığı ve mahkemece oniki yıl önce verilen izin kararına dayanılarak noterlikte evlat edinme sözleşmesi yapılabileceği ilgi genelgede açıklanmış,
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun noterlikleri ilgilendiriceği düşünülen maddeleri, bazı madde gerekçeleri ve kısa açıklamalar ilgi genel yazımız ekinde gönderilerek uygulamada ortaya çıkacak diğer konularda ayrıca açıklama yapılacağı belirtilmişti.
Evlat edinmeye izin konusunda Türk Medeni Kanunu' nun yürürlüğünden önce alınmış izin kararı üzerine noterlerce evlat edinme sözleşmesi yapılıp yapılmayacağı hususunda intikal eden tereddütler nedeniyle, bu konuda görüşleri sorulan Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü' nden alınan 31.01.2002 tarih ve 002937 sayılı yazı Yönetim Kurulu' nun 08.02.2002 günlü toplantısında görüşülmüştür.
Sözü edilen yazıda,
"Mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi' nin 256/1. maddesinde, "Evlat edinme, evlat edinenin oturduğu yer sulh hakiminin izni üzerine yapılacak resmi senetle olur ve evlat edinme doğum kütüğüne yazılır." hükmü yeralmakta idi. Yasa koyucunun resmi senet deyimi ise, Noterlikçe düzenlenen evlat edinme sözleşmesini anlatıyordu.
1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu' nun 315/1. maddesinde, "Evlat edinme kararı, evlat edinenin oturma yeri; birlikte evlat edinmede eşlerden birinin oturma yeri mahkemesince verilir. Mahkeme kararıyla birlikte evlatlık ilişkisi kurulmuş olur." İfadesi yeralmış, böylelikle resmi senet düzenlemesi de kaldırılmıştır.
Ancak;
4722 sayılı Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun 1. maddesinin 1. ve 2.fıkralarında; "Türk Medeni Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten önceki olayların hukuki sonuçlarına, bu olaylar hangi kanun yürürlükte iken gerçekleşmişse kural olarak o kanun hükümleri uygulanır.
Türk Medeni Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılmış olan işlemlerin hukuken bağlayıcı olup olmadıkları ve sonuçları, bu tarihten sonra dahi, yapıldıkları sırada yürürlükte bulunan kanunlara göre belirlenir." hükmü yeralmıştır.



Bu nedenle;
Gerek yukarıda belirtilen kanun hükümleri gereğince, gerekse Anayasanın 138/4. maddesine göre, yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak ve yerine getirmek zorunda olduklarından, ayrıca kazanılmış hakkın korunacağı kuralı gereğince de, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun yürürlük tarihinden önce geçerli olan 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi hükümlerine göre verilmiş ve kesinleşmiş mahkeme kararı ile evlat edinmeye izin kararının varlığı halinde noterlerin evlatlık sözleşmesine ilişkin resmi senet düzenleyebilecekleri düşünülmektedir." denilmektedir.
Bilginizi ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.
Saygılarımla,

BAŞKAN

Hasip DİNÇER
(Ankara 24.Noteri)
----------------------------------------------------

Ankara,
Özü: Evlat edinmeye izin kararları Hk.

G E N E L G E
( 45 )

........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
........................ NOTERLİĞİNE


İLGİ: 13.02.2002 günlü 5 sayılı genelgemiz.


4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun yürürlük tarihinden önce geçerli olan 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi hükümlerine göre verilmiş ve kesinleşmiş mahkeme kararı ile evlat edinmeye izin kararının varlığı halinde noterlerin evlatlık sözleşmesine ilişkin resmi senet düzenleyebilecekleri,
İlgi genelge ile sizlere duyurulmuştu.

Ancak, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun yürürlüğe girdiği 01.01.2002 tarihinden önce verilmiş, evlat edinmeye izin kararı ile birlikte noter senedi de mevcut ise nüfus kütüklerinde tescil işleminin yapılacağı, anılan tarihten önce evlat edinmeye izin kararı alınmış olup noterde sözleşme yapılmamış ise işlemin hukuki sonuç doğurmayacağı ve evlat edinme kararının Türk Medeni Kanununa tabi olacağı yönünde öğretide oluşan görüşler nedeniyle konu hakkındaki mütalaası sorulan Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü'nden alınan ve Yönetim Kurulu'nun 08.11.2002 günlü toplantısında da görüşülen 08.10.2002 tarih ve 020333 sayılı yazıda;

“Bilindiği üzere; mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi'nin 256/1.maddesinde “Evlat edinme, evlat edinenin oturduğu yer sulh hakiminin izni üzerine yapılacak resmi senetle olur ve evlad edinme doğum kütüğüne yazılır” hükmü yeralmakta idi. Yasa koyucunun resmi senet deyimi ise, Noterlikçe düzenlenen evlad edinme sözleşmesini belirtiyordu.

1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 315/1.maddesinde “Evlat edinme kararı, evlad edinenin oturma yeri; birlikte evlad edinmede eşlerden birinin oturma yeri; mahkemesince verilir. Mahkeme kararıyla birlikte evlatlık ilişkisi kurulmuş olur” ifadesi yeralmış, böylelikle resmi senet düzenlenmesi de kaldırılmıştır.

4722 sayılı Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun 1.maddesinin 1.ve 2.fıkralarında “Türk Medeni Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten önceki olayların hukuki sonuçlarına bu olaylar hangi kanun yürürlükte iken gerçekleşmişse kural olarak o kanun hükümleri uygulanır.

Türk Medeni Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılmış olan işlemlerin hukuken bağlayıcı olup olmadıkları ve sonuçları, bu tarihten sonra dahi, yapıldıkları sırada yürürlükte bulunan kanunlara göre belirlenir” hükmü yer almıştır.

Bu nedenle de31.01.2002 gün ve 2937 sayılı yazımız ile; 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun yürürlük tarihinden önce geçerli olan 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi hükümlerine göre verilmiş ve kesinleşmiş mahkeme kararı ile evlad edinmeye izin kararının varlığı halinde noterlerin evladlık sözleşmesine ilişkin resmi senet düzenleyebileceklerinin düşünüldüğü Başkanlığınıza bildirilmiş idi.

Ancak,
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun yürürlüğe girdiği 1.1.2002 tarihinden sonra, Yüksek Yargıtayın konu hakkındaki uygulamaları gözönüne alınarak; 1.1.2002 tarihinden önce evlad edinmeye izin kararı alınmış, ancak noterde sözleşme yapılmamış ise, işlem hukuki sonuç doğurmayacağından ve evlad edinmeye izin kararı ile ilgili hükümler yürürlükten kaldırıldığından, evlad edinme kararı yeni Türk Medeni Kanununa tabi olacaktır” denilmekte ve evlat edinmeye ilişkin kararlar ile ilgili uygulamanın Noter Odası Başkanlıklarına, Noterliklere duyurulması istenilmektedir.

Bakanlık görüşleri karşısında ilgide gösterilen 2002/5 sayılı genelgenin uygulama olanağı kalmamış olup, bilginizi ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.

Saygılarımla.

BAŞKAN

Hasip DİNÇER
(Ankara 24.Noteri)
---------------------------------------------

Bu durumda 4722 sayılı TMK yürürlüğü ve uygulaması yasasının 1. ve 2. maddeleri ile 31.01.2002 tarihli 5 sayılı genelgeden sonra 19.06.2002 tarihinde yapılan evlat edinme sözleşmesi, 08.10.2002 tarihli 45 sayılı genelgeyle yok sayılabilir mi? Kaldı ki Noterler Birliği ni Adalet Bakanlığı hukuk işlerinin yazıları yönlendirmiştir. Adalet Bakanlığı yazıları da elimde mevcuttur isteyene gönderebilirim.