Bütün Grup Tartışması
Nedir ve Neden yaparız?

Tartışmalar grup lideri ve üyelerinin insan hakları konularına yaklaşımlarını anlamak için iyi bir yoldur. Bu, insan hakları eğitimi için çok önemlidir çünkü gerçekleri bilmek kadar gençlerin sorunları kendilerinin araştırmaları ve incelemeleri gerekmektedir. Tartışmalar aynı zamanda, başkalarının haklarına saygı göstermek adına önemli olan dinleme, sırayla konuşma ve diğer grup becerilerinin pratiğini yapmak için bir fırsattır.

Açık tartışma yapabilmek için güven, karşılıklı saygı ve anlayış ortamı yaratmak önemlidir. “Tartışma kuralları” oluşturmak ‘güvenli’ bir tartışma ortamı yaratmanın bir yoludur. Bunu yapmanın en iyi yolu, eğitim programının başında davranış standartları belirlenirken oluşturmaktır. Bu kurallar, herhangi bir zamanda da belirlenebilir.
Nasıl yapılır:

* Grup üyelerinden kendilerini ifade etme konusunda özgür hissetmelerini ve birbirleriyle tartışarak bir şeyler öğrenmelerini isteyin. (Bu konu zor bir tartışmanın ardından kendiliğinden ortaya çıkabilir.)
* Gruba, dinleme ve konuşmadan en iyi şekilde faydalanabilmek için ortak bir anlayışa varmalarının mümkün olduğunu söyleyin.
* Tartışma süresince herkesin uyması gerektiğini düşündüğü bazı prensipleri oluşturmalarını isteyin. Tüm bu önerileri herkesin görebileceği bir yere yazın.
* Üyeler bir süre beyin fırtınası yaptıktan sonra, ortaya çıkan öneriler arasından birleştirilebilecek olanlar olup olmadığını kontrol edin ve bunlarla ilgili tartışma veya yorum yapmalarını isteyin. Eğer grup tarafından daha önce önerilmemişse, aşağıda belirtilen kurallardan bazılarını önerebilirsiniz:
o Konuşan kişiyi dinleyin
o Aynı anda sadece bir kişi konuşur
o Bir şey söylemek istediğinde görünmek için elini kaldır
o Birisi konuşurken konuşmasını kesme
o Birisi ile fikir ayrılığına düştüğünüzde, o kişinin fikirlerini eleştirmek ile kendisini eleştirmek arasında ayırım yaptığınızdan emin olun
o Birisi konuşurken gülmeyin (espri yapmadıkları sürece)
o Herkesi katılması için teşvik edin
* Kurallara uymama sebebiyle ortaya çıkabilecek olası sonuçlar için beyin fırtınası yapın. Bu sonuçları yazın.
* Grubun listelenen kurallara uyma konusunda mutabık olmalarını önerin. Sonrasında, kuralları kendilerine ve grubun diğer üyelerine uygulama konusunda sorumlu olacaklardır. Eğer kuralların uygulanması ciddi biçimde ihlal edilirse daha önceden belirlenmiş olan olası sonuçlar ortaya çıkacaktır.
* Listeyi büyük bir kağıda düzgün bir şekilde yazın ve insan hakları eğitim programının geri kalan sürecinde gerektiğinde bakmak, ekleme yapmak veya değiştirmek için elinizde bulundurun.

Sorgulama
Nedir ve Niye yaparız?

* Elbette ki, sorular eğitim etkinliklerinde her zaman kullanılmaktadır, ama ne tip sorular kullanılmalıdır? Bunlar genellikle, sınıfı kontrol etmek ve öğrencilerin dikkatini vermesini sağlamak için bazı öğretmenler tarafından sıkça kullanılan “Ben şimdi ne söyledim?” gibi sorulardır. Çok sık kullanılan diğer sorular ise “kapalı uçlu” sorulardır. Bu tür soruların sadece tek bir doğru cevabı vardır ve bilgiyi ölçmek için kullanılır. Bu elkitabındaki etkinliklerin pek çoğu insan hakları sorunlarını araştırmak için tartışmayı kullanmaktadır. Bu tartışmalarda, sorduğunuz sorular katılımı, analiz yapmayı ve daha üst düzeyde düşünmeyi teşvik etmek açısından çok önemlidir.
* Burada, kullanabileceğiniz birkaç “açık uçlu” soru örneği bulacaksınız. Onları kullanarak pratik yaptığınızda daha kolay hale geleceklerdir. Burada hatırlanması gereken en önemli nokta: “Bu tartışmadan ne bekliyorum? Evet ve hayır cevapları mı yoksa açık, ilginç bir tartışma mı?” sorusunun cevabıdır.
* Teorik sorular: “Ne yapardın/düşünürdün eğer ....?” Bu tür sorular, kişilerin olayı hayal etmelerini ve düşüncelerini uyarmalarını sağlar.
* Düşündür ve tartıştır: ‘Bu sorunu çözmek için nasıl yardımcı olabiliriz?’
* Teşvik et / Destekle: “Çok ilginç, daha sonra ne oldu?” Bu tarz bir yaklaşım, kişilerin kendi tecrübelerini ve görüşlerini anlatmalarına yardım eder.
* Fikir aramak: “.....ile ilgili ne düşünüyor veya hissediyorsun?” Bu yaklaşım, diğerlerine onların düşüncelerinin sizin için önemli ve ilginç olduğunu gösterir.
* Yoklamak: “Neden öyle düşünüyorsun?” Eğer saldırgan olmayan bir şekilde sorulursa, katılımcıların derin bir şekilde düşünmelerine ve düşüncelerini doğrulamalarına/ çözümlemelerine yardım eder.
* Açıklama / özetleme: “..... düşündüğünü söylemekte haklı mıyım?” Bu soru ile kişinin söylediğini özetlemek ve söylediğini doğru anlayıp anlamadığımızın üzerinden geçmek, diğerlerinin de söylenenleri kabul edip etmediklerini düşünmelerini sağlayacaktır.
* Anlaşmaya varmak: “Çoğumuz.......konusunda anlaşıyor muyuz?” sorusu tartışma ortamını gerebilir veya bu soru tartışmanın sonunda sorulabilir. “Bu kısmı bitirdik mi?” sorusunu gruba sorarak bir sonraki konuya geçmeyi kararlaştırabilirsiniz.

Son olarak, “X haklı, değil mi?” gibi bir kişiyi ön plana çıkartan veya tuzak soruların sorulmasını engellemeye çalışın. Bu tarz sorular katılımcıların cesaretini kıracaktır. Bir seferde birden fazla ya da net olmayan soruların sorulması da engellenmelidir. Soruyu sorduktan sonra katılımcılara düşünmeleri ve fikirlerini oluşturmaları için yeterli zamanı verin.

Ve lütfen unutmayın, arada bir onaylamak anlamında başınızı sallamanız, bir gülümsemeniz ve hatta katılımcılarla aynı yerde oturmanız katılımcılardan size geri dönüşümün çok daha fazla olmasını sağlayacaktır.
Projeler
Nedir ve Neden yaparız?

Projeler, katılımcılar tarafından belirli bir zamanda yapılan bağımsız ve sonu bir ürünle biten konu araştırmalarıdır. Projeler, insan hakları eğitiminde çok yararlıdır çünkü

* Kişilerin birbirinden farklı konular arasındaki ve okul çalışmaları ile dış dünya arasındaki ilişkileri görmelerine yardım eder.
* Genç insanlara harekete geçmeleri konusunda zamanlarını planlamaları ve yaptıkları programa uyarak kendilerini organize etmeleri ile ilgili pratik yapmaları olanağını verir.
* Katılımcılara, akran liderin rehberliğinde, kendi öğrenmelerinde kontrolü ele almalarını sağlar.
* Gençlerin birbirleriyle ve akran grubu dışında farklı insanlarla iletişime geçmeleri için olanaklar yaratır.
* Grup üyelerine, insan hakları anlayışını ilerletmek için önemli bir vasıf olan, kendi bulgularını ve fikirlerini dışarıda savunmak ve sunmak için pratik olanağı verir.

Nasıl yapılır:

Projelerin farklı aşamaları vardır. En baştan bu yana vurgulanmak istenen nokta, genç insanların kendi çalışmalarında sorumluluk almalarını sağlamak üzerinedir.

* Problemin konusu. Akran grup lideri tarafından belirlenir ve seçim yapmaları için gruba sunulur veya grup üyeleri tarafından direkt olarak seçilir. Beyin fırtınası yaparak başlamak isteyebilirsiniz. Genç insanlara, ilgilendiğimiz konu ile ilgili direkt sorular sormak faydalı olacaktır. Örneğin, ‘Şehrimizde bulunan mülteciler iyi muamele görüyorlar mı?’ veya ‘Ebeveynler, gençler ve uyuşturucu hakkında en çok neden korkuyorlar?’ Grup üyelerinin içinde ‘kaybolmalarını’ önlemek için sorunun spesifik olması gerekmektedir.
* Alternatif olarak, başlangıç noktanız proje süresince grup üyelerinin kullanmasını istediğiniz belli bir etkinlik veya bir ekipman olabilir. Örneğin, bir teyp...gibi
* Planlama. Akran liderleri ve üyelerin projenin ne zaman başlayacağına, ne kadar süreceğine, hangi kaynakların kullanılacağına, bunların nereden temin edileceğine, üyelerin bireysel olarak mı yoksa grup halinde mi çalışacaklarına, aynı konu üzerinde mi veya farklı konularda mı çalışacaklarına karar vermeleri gerekir. Daha önce araştırma yapmamış kişiler için grupla çalışmak daha kolay olabilir. Bu aşamada, projenin nasıl yürütüleceğine karar verilmesi çok önemlidir (bununla ilgili daha fazla öneriyi aşağıda bulabilirsiniz).
* Araştırma / harekete geçme. Proje yaparak çok çabuk ve birçok beceri elde ederiz. Örneğin, yerel halk sağlığı konulu bir araştırma projesi ziyaretleri, görüşmeleri, fotoğraf çekimlerini, istatistiksel veri toplamayı ve verileri analiz etmeyi içerebilir. Yaratıcı bir proje, video kameranın nasıl çalıştırılacağını bilmek gibi teknik bilgiyi, animasyon grafik yapmak gibi artistik beceriyi gerektirebilir. En iyi proje, katılımcıların akademik, sosyal, ve yaratıcı becerilerini birleştirerek tüm yeteneklerini çalışmaya dahil eden projedir. Akran lideri, bu aşamada sorulara cevap vererek veya tavsiyede bulunarak yardımcı olabilir ama işin yapılmasından sorumlu olanlar genç yetişkinlerdir.
* Ürün. Bu bir rapor, film, gösteri, kaset, konferans, resim, şiir...... olabilir. Ürünün sadece katılımcıların bulgularını kapsamayıp aynı zamanda da projenin değişik aşamalarını ve katılımcıların çalışılan konu üzerine kendi düşüncelerini de kapsaması çok iyi bir fikirdir. Örneğin, kendi bulundukları şehirde alkolün zararları hakkında poster kampanyası yürüten öğrenciler, çalışırlarken kendi fotoğraflarını çekebilir ve bu projeye nasıl karar verdiklerini ve projeyi nasıl yarattıklarını yazabilirler.
* Ürün gruba veya daha geniş bir seyirci kitlesine sunulabilir. Örneğin, bölgenizdeki yoksulluk hakkındaki proje yerel gazetelerin ilgisini çekebilir veya belediye yetkilileri çevre sorunları ile ilgili bir projenin sonuçları bilmek isteyebilirler.
* ! Değerlendirme. Grup, üstlenilen projeleri yeniden değerlendirmeli, örneğin üyeler bu projelerden neler öğrendiler?

“Değerlendirme Toplantısı”
Nedir ve Neden yaparız?

“Sohbet Toplantısı” insan hakları eğitimi etkinliğinin gidişatını hızlandırmak için kullanılabilir. Örneğin, akran lider tarafından yapılan uzun bir sunumdan sonra. İkili veya üçerli gruplar halinde konuşmak için bir fırsat oluşturacaktır.
Nasıl yapılır:

Grup üyelerine, beş dakika boyunca az önce anlatılan veya gösterilen şey hakkında tepkilerini gösterebilecekleri söyleyin. Ne hissettiklerini, ne düşündüklerini söyleyebilirler veya anlamadıkları şeyler hakkında birbirlerine sorular sorabilirler. Değerlendirme toplantısından sonra, gruplardan veya çiftlerden fikirlerini veya sorularını grupla paylaşmaları istenebilir.
Resim ve Fotoğraflar
Nedir ve Neden yaparız?

Bir resim yada fotoğrafın verdiği mesaj açık olsa da, yine de yoruma açıktır. Fotoğraflar öğrenme için çok etkin bir malzemedir. İnsan hakları ihlallerini fiziksel bir gerçeklik olarak görmek grup üyelerinin bu tür zalimlikleri sona erdirmek için daha aktif olarak harekete geçmelerini sağlayabilir.
Nasıl yapılır:

* Çiftli gruplara ayrılmış olan katılımcılara bakmaları için resim verin. Çiftlere resim hakkındaki sorularını yazmaları için beş dakika süre verin. En önemli dört soruyu seçmelerini isteyin. Resim, o anda işlemekte olduğunuz bir konuyla ilgili olabilir.
* Şimdi çiftlerden yanlarında bulunan çifte kendi resimlerini ve en önemli dört sorularını göstermelerini isteyin. Birlikte çalışmaları ve tüm sorularına cevap bulmaları için on dakika süre verin. İki liste hazırlamalarını isteyin:
1. Cevabını bulamadıkları sorular
2. Olası cevabı olan sorular
* Olası cevabı olan sorular için, NİÇİN bu cevabı verdiklerini de yazmaları önemli. Örneğin, bir resimdeki çocuğun soğuk bir ülkeden olduğunu düşünüyorlarsa, buna karar vermelerine yardım eden ipuçları nelerdi?
* Tüm resim, soru ve cevapları sergileyin. Grup üyelerinden, herkesin resmine, sorularına ve cevaplarına bakmalarını ve gerektiği yerde yorum yapmalarını isteyin. Diğer kişilerin resimlerle ilgili yorum yapabilmeleri ve kendi fikirlerini söyleyerek katkıda bulunabilmeleri için her resmin altında boş alan bırakın.

Çizgi Filmler ve Karikatürler
Nedir ve Niye yaparız?

Çizgi film ve karikatürlerin gençler üzerinde güçlü bir etkisi bulunmaktadır. Eğlendirir yada önyargılar ve klişeler ile ilgili bilgi verir ve onların üzerine gider. İnsan hakları eğitiminde çok değişik şekillerde kullanılabilirler. Örneğin, hazırlık aşamasında, medyada şiddet konulu bir tartışma için grup üyelerinden bir hafta boyunca çizgi film ve karikatürlerin kaç bölümünün şiddet içerdiğini hesaplamalarını isteyin. Gençlerin kendilerinin çizdikleri karikatürler de insan hakları konularında toplumun geri kalanıyla irtibata geçmenin bir yolu olarak kullanılabilir.
Nasıl yapılır:

Gazete, magazin, çizgi roman ve reklamlardan çalışılan konu ile alakalı karikatürleri / resimli hikayeleri alın. Örneğin, şiddet, hoşgörüsüzlük veya ırkçılık ile ilgili olanlar. Katılımcılardan gruplar halinde bunu tartışmalarını isteyin. Ondan sonra sorun:

* İlk duygusal tepkiniz nedir?
* Karikatür veya resimli hikayenin mesajı nedir?
* Şekiller, hikayeyi anlatmakta, bakış açısını ifade etmekte ve insanların sorunlar hakkında düşünmelerini sağlamakta etkili miydi?
* Bir fikir veya bir grup insanı eleştiriyor mu?
* Kadınlar, etnik gruplar, mülteciler, özürlüler gibi belirli bir grup insana karşı önyargı veya klişeyi içeriyor mu?
* Ciddi mi, komik mi, ironik mi? Böyle olması mesaja nasıl bir katkı sağlıyor?

Veya:

* Katılımcılardan, bir insan hakları sorununu seçmelerini ve bu konu hakkında karikatür ve çizgi resimlerden oluşan hikayeler çizmelerini isteyin. Konuyu, resimlerin kişileri sorun hakkında düşünmeye zorlaması için, en güçlü şekilde işlemeye çalışmalarını isteyin.
* Sonuçları gösterin

Video

Avrupa Konseyi ve Uluslararası Af Örgütü gibi kuruluşlar insan hakları eğitiminde kullanılmak üzere video kasetleri üretmektedir. Televizyon programları, belli haberler ve belgeseller de eğitim için faydalı olabilir. Video kullanırken aşağıdakilere dikkat edilmesini öneriyoruz:

* Videoyu katılımcılara göstermeden önce kendiniz izleyin
* Gösterim sonrası tartışılacak konuya odaklanmanızı sağlayacak bir dizi soru hazırlayın
* Videoyu izlemeye başlamadan, hazırladığınız soruları gruba iletin

Gösterim bittikten sonra tartışın.

Katılımcılar videodan edindikleri bilgiler üzerinde çalışırlarsa, daha kolay akıllarında kalacaktır. Örneğin, hayal güçlerini kullanarak, videoda izledikleri bir karakterin bakış açısından onun günlüğünü yazabilirler. Daha farklı uygulamalar için elkitabının bu bölümünde yer alan diğer yöntemlere bakın.
Gazeteler
Nedir ve Niye yapalım?

Demokratik toplumlarda bilginın yayılmasını sağlayan temel araçlardan birisi medyadır. Ancak, bazen gazetelerde taraflı veya tek bir bakış açısından yapılan ve önyargı ve klişe barındıran haberler okuyoruz görüyoruz. Haberlerdeki önyargılı yaklaşımları bulmak ve incelemek, gençleri medya tarafından yönetilen dünyada, medya hakkında daha bilgili kişiler yapar. Bu tür bir etkinlik kişinin iletişim becerilerini de geliştirir.
Nasıl yapılır:

Ülkenizde medyada çok fazla yar alan güncel bir insan hakları sorununu seçin; örneğin, azınlıklara yönelik muamele. Ayrıca, farklı haberlerin arkasında yatan eğilimi örneğin, hoşgörüsüzlüğü seçin.

* Grubu dört, beş kişilik küçük gruplara ayırın
* Belirlenen konu hakkında her küçük gruba yerel veya ulusal gazetelerden en az bir hikaye verin. Eğer gerekirse, aynı rapor tüm gruplar tarafından kullanılabilir. Aynı olay hakkında değişik gazetelerden alınan yazılar karşılaştırma yapmak için daha iyidir.
* Her grup yazıyı okumalı ve ana yargıyı, fikirleri, gerçekleri belirlemeli. Aşağıdaki sorular düşünülebilir:
o Yazının temel fikri nedir?
o Savunduğu fikri destekleyen yeterli kanıt var mı? Bunlar nelerdir?
o Hangi bilgi kaynakları kullanılmıştır? Bu kaynaklar güvenilir mi?
o Konuyla ilgili her iki bakış açısına de yeterince yer verilmiş mi?
o Yazı asıl olarak görüşe mi dayanıyor? Bu bir sorun mu? Neden?
o Yazı taraflı mı? Açıklayın.
* Tüm gruplardan, aşağıdaki sorulardan bazılarını da tartışmalarını isteyin. Kullanılan haberlere uygun soruları seçin veya benzer yeni sorular bulun.
o Raporun başlığı, sorun hakkındaki görüşünü yansıtıyor mu?
o Anlatılan durum hakkında ilk izleniminiz miydi? Herhangi biri hatalı gibi görünüyor mu? Eğer öyleyse, neden?
o Yanlış bir şey yapmış olmakla suçlanan kimse var mı?
o Haberin ne kadarı birilerini eleştiriyor?
o Haberin ne kadarı onları savunuyor veya destekliyor?
o Eleştirilen kişilerden doğrudan aktarılan sözler var mı?
o Haber hakkındaki izleniminizi belirleyen kelimelerin sizce en önemlileri hangileri?
o Eğer varsa, haberde sıradan insanların konuyla ilgili hangi görüşlerine yer verilmiş?
o Konuyla ilgili yetkili kişilerin yaklaşımları nedir? Örneğin, sosyal hizmet çalışanları, polisler, memurlar vs.
* Bu tür bir analize birçok farklı yolla devam edilebilir. Örneğin, daha kapsamlı bir tartışma yürütülebilir veya katılımcılar haberi kendi tarzlarıyla yeniden yazabilir veya aynı konunun TV/radyoda ele alınışıyla gazetede ele alınışı karşılaştırılabilir.
* Ayrıca katılımcılara gazetelerden buldukları ilginç makale veya haberleri getirmelerini söyleyebilirsiniz. Bu yöntemle, grup tartışması için temel olarak kullanılabilecek bir koleksiyon oluşturabilirsiniz.

Kendi insan hakları eğitim etkinliklerinizi nasıl planlarsınız?

* Bu elkitabındaki her etkinlikte, varolan çalışmayı kendi ihtiyaçlarınıza göre uyarlamanıza yardım edecek öneriler bulunmaktadır. Ayrıca, ülkenizin gündemindeki farklı insan hakları konularıyla ilgili yeni etkinlikler de hazırlayabilirsiniz. Bunu yapmanız için aşağıda size yardım edecek basit bir model bulunmaktadır.
* Bunu okumadan önce, “İnsan Hakları Eğitimi Nedir?” bölümüne tekrar bakın.

(Bu sayfadaki tavsiyeler Yurttaşlık Vakfı ile yapılan tartışmaları ve Felisa Tibbits tarafından yazılan Bir Ders Hazırlamak adlı makaleyi temel almıştır.)

* Genel bir konu veya tema bulun. Konu güncel bir olayla ( yerel seçimler gibi), sizin ilgi alanınıza giren bir tema (hoşgörü),veya grubun istediği bir konuyla ilgili olabilir.
* Bu konuyla ilgili çalışırken hangi BECERİ, BİLGİ, veya DAVRANIŞları geliştirmek istediğinize karar verin. Bunları yazın.
* Kullanacağınız YÖNTEMi ve ihtiyacınız olacak malzemeleri seçin. Genel başlığın tartışılmasını sağlayacak ana bir etkinlik yapmak yararlı olabilir. Bu faaliyet, tartışma gibi geleneksel bir yöntem veya bir araştırma projesi, gazete haberlerinin kullanılması, küçük bir skeç hazırlamak veya şiir yazımı gibi daha geleneksel olmayan yöntemlerden biri olabilir.
* Çalışmanın aşamalarını sıralayın. Bu elkitabında yer alan etkinliklerin birçoğunda aşağıdaki yapı var:
o ısınma, motivasyon çalışması (açık-uçlu sorular, video klip, karikatür veya düşündürücü bir resim gibi)
o etkinliğin kendisi (kişisel veya küçük gruplar halinde yapılabilir)
o grubun tamamının katıldığı tartışma (eğer uygun olursa küçük grup çalışması sunumunu takiben)
o bitirme ve konuyu takip için görevlendirme
* Şimdi katılımcıların önceden bilmeleri gereken şeyleri düşünün. Ayrıca, etkinliğin değerlendirmesini nasıl yapacağınızı de düşünün. Etkinliğin her bölümü için yaklaşık bir süre belirleyin.
* İlk başta yazdığınız amaçlara tekrar bakın. Hazırladığınız programda hepsi var mı? Her insan hakları eğitim dersinde dengeli bir tartışma, düşünme ve etkinlik bölümleri olmasına özen gösterin.

Klişeler üzerine örnek ders
Amaç / Öğrenilecek noktalar

(Not: Bunları beceri, bilgi ve davranış olarak sınıflayabilirsiniz.)

* Bilgi: Katılımcılar genelleme yapma ve klişeleştirme arasındaki farkı ayırt edecekler
* Beceri: Yerel medyada yer alan klişe örneklerini bulacaklar
* Anlama: Negatif anlamda klişeleştirilmiş gruplar için duyarlılık geliştirecekler

Katılımcılarda olması gereken bilgileri:

* Kültür, genelleme ve klişeleştirme ile ilgili genel bir anlayış

Neye ihtiyacınız olacak:

* Yazı tahtası veya büyük boy kağıtlar
* Gazete ve dergiler

Zaman: 45 dakika
Nasıl yapılacak:

* Giriş (10 dakika)
* Kolaylaştırıcı belli insan kategorilerini yazar (yaşlı insan, kız çocuğu, oğlan çocuğu, engelli) ve grup üyelerinden bu grupları tanımlamak için açıklayıcı kelimeler önermelerini ister. Herkesin görebilmesi için kağıtlara veya tahtaya yazılır.
* Kolaylaştırıcı bu görüşleri özetler ve kategoriler arasındaki bağlantıları gösterir. Katılımcılarla birlikte atfedilen tanımlanan niteliklerin olumlu, olumsuz mu yoksa tarafsız mı olduğu tartışılır.
* Genelleme ve klişe arasındaki farkı açıklar
* Kolaylaştırıcı katılımcılara “Bu görüşleri nasıl edindiniz?” ‘Kendi deneyimlerinizden mi yoksa kitle iletişim araçlarından mı ya da aileniz ve arkadaşlarınızdan mı?’ diye sorar.

Grup çalışması (10 dakika)

* Katılımcılar beş veya altı kişilik gruplara ayrılır. Her gruba bir gazete ve dergi verilebilir ya da gruplar popüler televizyon programları veya kitaplar gibi farklı iletişim araçlarını da dikkate alabilir. Katılımcılar, hem metinlerde hem de resimlerde belli grupları simgeleyen şeyler olup olmadığına bakar. Gruplar ders sunumunun başında yazılan gruplar olabileceği gibi, toplumda ayırımcılığa maruz kaldığı bilinen diğer gruplardan da olabilir.
* Klişeler olumlu, olumsuz veya tarafsız olabilir.
* Küçük gruplar, tüm katılımcılara sunumlarını yaparlar.

Tartışma (10 dakika)

* Tüm gruptan aşağıdaki sorulara cevap vermelerini isteyin.
* Olumlu olarak klişeleştirilmiş gruplar arasındaki benzerlikler nelerdir? Peki olumsuz olarak klişeleştirilmiş gruplar arasındaki benzerlikler?
* Kolaylaştırıcı bu aşamada aşağıdaki konulara dikkat çekebilir:
o Belirli gruplar için yapılan genellemeler olumsuzdur ve bunlara önyargı denebilir
o Belli bir grup insan hakkında yapılan olumsuz genellemeler, söz konusu grupla kişisel ve gerçek bir ilişkiye dayanmaz.

Sonuç (5 dakika)

* ‘Bu klişelerin kökenleri nedir?’
* ‘Bu etkinlikten yola çıkarak genelleme ve klişeler hakkında ne gibi sonuçlara varabiliriz?’ (Örneğin, genelleme ve klişeler kültürün birçok alanında, kitle iletişim araçlarında, arkadaşlarımız ve ailemizin düşüncelerinde görülebilir. Olumsuz klişeler korku, olumlu klişeler ise imrenme kökenlidir.)

Takip

* Katılımcılar, kendilerine olumlu ya da olumsuz klişeler atfedildiğini düşündükleri bir olay hakkında kısa bir şey yazabilirler. Bu durum karşısında ne hissettiler?

Değerlendirme

* Bu etkinliğin değerlendirilmesindeki kriterleriniz şunlar olabilir:
o Katılımcıların grup tartışmasına katkıları nasıldı
o Katılımcıların çalışmasına nasıl katıldılar / işbirliği yaptılar
o Grup çalışmasının sonuçları (grup hedefi)
o Etkinlik sonrası yazılı takip

Çalışmayı uyarlama:

* Etkinliği yaparken esnek olun. Çalışmanın bazı bölümleri katılımcıların diğer bölümlerden daha fazla ilgisini çekebilir ve bazı tartışmaların veya bazı bölümlerin gençlere çok daha faydalı olduğunu için bu bölümler planlanan süreyi aşabilir. Etkinlik, katılımcıların tepkilerine bağlı olarak belli parçaları genişleyebilen veya daralabilen bir ”akordeon” gibidir. Etkinlik sırasında gerekli düzeltmeleri yapmak üzere kendiniz için notlar alın.

İnsan hakları eğitimi etkinliğinizi değerlendirme

Akran gruba insan hakları eğitimini nasıl vermek istediğinize bağlı olarak, değerlendirme yapmak zorunda olabilir veya bunu yapmak isteyebilirsiniz. Bunu yapma amacınız ne olursa olsun değerlendirme yapmak için birçok iyi sebep vardır:

* Çabalarınızın işe yaradığını ve zahmete değdiğini görmeniz için iyi bir olanak sağlar. (veya niçin işe yaramadığını ve neyi değiştirmek gerektiğini anlamak için).
* Çabalarınızın başarılı olduğunu gösterir.
* Katılımcılara, kendi gelişmelerini görmeleri için olanak sağlar.
* Katılımcıların kendi öğrenme süreçlerindeki gelişimlerini gözlemleme olanağı verir.
* Aşağıda insan hakları eğitimini değerlendirmek için bazı öneriler bulabilirsiniz.

(Bu tavsiye Felisa Tibbits tarafından hazırlanan İnsan Hakları Sınıfında Bir Dersin Değerlendirmesi adlı makaleyi temel almıştır)

* Akademik değerlendirme yöntemleri (çalışmalara doğruluk esasına göre not vermek gibi) resmi eğitim sistemine daha uygundur. Bu gibi yöntemler, insan hakları eğitiminin BİLGİ kısmını değerlendirmek için yararlı olsa da, BECERİ ve TUTUMları değerlendirmek için pek de yararlı değildirler.
* Özellikle küçük gruplar halinde çalışıyorlarsa, akran grup katılımcılarının beceri ve davranış gelişimini gözlemlemek oldukça zordur. Akran grup kolaylaştırıcısı bu zorluktan dolayı endişelenebilir. İnsan hakları eğitimcisi, özellikle akran grup kolaylaştırıcıları, katılımcılara danışacarak yapacakları yeni değerlendirme teknikleri kullanmak eğilimindedirler. Bu tür yöntemler, insan hakları eğitimi programını beceri ve tutum açısından değerlendirmek ve katılımcıları değerlendirmeye katmak için hazırlanır.

İnsan Hakları Eğitim Etkinliğini Değerlendirme

Etkinliklerin değerlendirmesi aşağıdaki gibi yapılabilir:

* Resmi olarak önceden anket dağıtımı veya öneri kutusu koyarak
* Gayri resmi olarak etkinlik bitiminde tartışarak
* Kişisel olarak, ders planınızı kendi kendinize değerlendirerek

Resmi ve gayrı resmi değerlendirme soruları

Gerek resmi anket formunda gerekse katılımcılarla yapacağınız gayrı resmi tartışmalarınızda aşağıdaki soruları kullanmak faydalı olabilir:

* En çok sevdiğim oturumlar .......Tartışın.
* En çok sevdiğim etkinlikler .......Tartışın.
* En az sevdiğim oturumlar .......Tartışın.
* En az sevdiğim etkinlikler .......Tartışın.
* Aynı kalması gereken iki şey .......Tartışın.
* Grubumuzun çalışmasında en sevdiğim şey .......Tartışın.
* Grubumuzun çalışmasında en az sevdiğim şey .......Tartışın.

Resmi anketlerde isim verme zorunluluğu yoktur.
Kişisel Değerlendirme

Ders bitiminde, dersin başarısını değerlendirmeyi bir alışkanlık haline getirin. Yapmak istediğiniz değişiklikleri not etmeniz, ileriki derslerinizin daha iyi olmasını sağlar. Dikkate alacağınız sorular:

* Katılımcılar, çalışmayı yapmakta istekli miydi?
* Oturumun bazı bölümleri diğerlerine göre daha çok mu beğenildi?
* Grubun dikkat ve ilgisini ayık tutmak için ara verilmeli mi?
* Grubun ilgisini ayakta tutmak için değişik teknikler kullandım mı?
* Hangileri daha çok benimsendi?
* Bu ders nasıl geliştirilebilirdi?

BÖLÜM ÜÇ: GENÇLER İÇİN ETKİNLİKLER

İÇİNDEKİLER:

Başlama – başlangıç etkinlikleri
Birlikte yaşam – saygı ile ilgili etkinlikler
Kim, ben mi? – sorumluluk ile ilgili etkinlikler
Yaşam Hakkı – hakların evrenselliği ile ilgili etkinlikler
Adil olan nedir? Adalet ile ilgili etkinlikler
Haklarım / Hakların – hakların karşı karşıya geldikleri durumlarla ilgili etkinlikler
Eylem! – insan haklarını akran grubu dışına taşımak

“İhtiyacım olan tek şey fikir”

Ukraynalı öğretmen
Faaliyetler için rehber

Kullanımlarını kolaylaştırmak için, elkitabının bu bölümündeki faaliyetlerin genel düzeni aynıdır.

Başlık


Amaç:


Bu ve her faaliyet grubunun özet girişi, faaliyetlerin neden yararlı olduklarını anlatır.

Öğrenme noktaları:


Faaliyetteki ana kavramlardır. Faaliyetleri düzenlerken bunları aklınızda tutun.

İhtiyacınız olan şeyler:


Faaliyet öncesi ihtiyacınız olan donanımlar ve hazırlamanız gereken şeyler hakkında bilgilendirir.

Zaman:


Belirtilen süreler,faaliyetin ve tartışmanın süreceği tahmini zamanı göstermektedir.

Nasıl yapmalı:


Bu bölümde faaliyet adım-adım anlatılır. Özel yöntemlerin kullanıldığı kısımlarda, bunlar ikinci bölümde anlatılmıştı.

Sorular:


Faaliyetlerin birçoğu, katılımcıların faaliyet sonucunda ortaya çıkan sorunları daha iyi anlamaları için açık soru ve tartışma kullanmaktadır. Açık soru ve tartışmanın kullanılması hakkında tavsiyeler elkitabının ikinci bölümünde bulunabilir.

Seçimler:


Buradakiler, bir konu ile ilgili ileride yapılacak işleri veya faaliyetleri başka bir yaş grubuna uyarlama konusunda önerileri içermektedir.
Bilgi / Örnekler / Oyun kartları:

Bazı faaliyetlerin ilave parçaları bulunmaktadır. Bir şeyleri unutmamak için, faaliyete başlamadan önce tüm faaliyeti okuyun ve “İhtiyacınız olan şeyler” listesindeki kalemlerin hepsinin elinizde olup olmadığını kontrol edin. Hatırlayın!

Grubunuza en çok uyan faaliyetleri seçin (Zaman zaman bu konu hakkında diğer kişilere danışmanız gerekebilir). Her faaliyet, en uygun olduğu yaş grubunu belirtecektir. Hedef grubunuza en uygun faaliyetleri seçebilmeniz için tasarlanmıştır. Bütün faaliyetleri yapmanız gerekmediğini hatırlayınız.

Faaliyetlerin bölümlerini değiştirmekten çekinmeyiniz.

Faaliyete devam ederken akran grubu üyelerine danışınız. Size en yararlı buldukları faaliyetleri söyleyeceklerdir.

İyi bir insan hakları eğitimi eğlenceli olmalıdır!
Başlama – tanıtıcı etkinlikler

Elkitabının bu bölümündeki etkinliklerin bir kısmı İnsan Hakları Evrensel Bildirgesine atıfta bulunduğu için, şimdi grubun bildirgeyi tanımasını kolaylaştıracak iki etkinlik sunuyoruz.

Etkinlikler, grubunuzun ihtiyaçlarına göre seçilmeli veya uyarlanmalıdır.
Hayali Ülke

(Bu etkinlik Ed Obrien ve Nancy Flowers’ın fikirlerini temel almıştır)

14-18 ve 18 üzeri yaşlar için uygundur

Amaç: Etkinlik, katılımcıları ihtiyaçlara dayanan haklar dünyasına sokar ve onları İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ile tanıştırır. Bu hakları nasıl değerlendirebileceğimizle ilgili fikirler ortaya sürer ve yaptığımız “seçimler”in “grup hakları”nı daha kalıcı kılması için seçenekler sunar.
Öğrenme noktaları:

* İnsan Hakları belgeleri doğal ihtiyaçlarımıza dayandırılmıştır
* Kendi durumumuza bağlı olarak bazı haklarımıza daha fazla değer veriyoruz fakat her hak bir başkası için önemlidir.

İhtiyacınız olan şeyler:

* Dördüncü bölümden İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin basitleştirilmiş versiyonu

Zaman: Ana etkinlik için 1 saat çeyrek dakika
Nasıl yapmalı:

* Beş altı kişilik küçük gruplar kurun
* Aşağıdaki senaryoyu okuyun:
* “Daha önce kimsenin yaşamadığı ve kanun ve kuralların olmadığı yeni bir ülke keşfettiğinizi düşünün. Siz ve grubunuzun diğer üyeleri bu ülkeye yerleşen insanlar olacaksınız. Bu yeni ülkede hangi sosyal pozisyona sahip olacağınızı bilmiyorsunuz.”
* Her katılımcı bu ülkede herkes için garanti edilmesi gereken üç tane hakkı listelesin.
* Şimdi katılımcılardan listeledikleri hakları grup içinde paylaşmalarını ve tartışmalarını ve grubun tümünün kabul ettiği en önemli on hakkı seçip listelemelerini isteyin.
* Şimdi her gruptan ülkelerine isim vermelerini ve seçtikleri 10 hakkı bir kağıda veya yazı tahtasına herkesin göreceği şekilde yazmalarını isteyin.
* Her grup kendi listesini tüm gruplara sunar. Onlar bunu yaparken, grup listelerinden tüm değişik hakları içeren “ana listeyi” yapın. Bazı haklar birkaç kere belirtilmelidir. Hepsini ana listeye bir kere yazın ve sonra tekrarlandıkça yanlarına işaret koyun.
* Bütün gruplar listelerini sunduktan sonra ana listede bir diğerini kapsayan veya aksini söyleyen hakları belirleyin. Liste rasyonelleştirilebilir mi? Benzer haklar bir grup altında toplanabilir mi?
* Ana liste tamamlanınca, dördüncü bölümdeki İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin basitleştirilmiş versiyonu ile karşılaştırın. Sizin listeniz ile İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi arasındaki farklar / benzerlikler nelerdir?
* Aşağıdaki soruları öğrenme noktalarını belirlemek için kullanın. Aşağıdaki seçenekler etkinliki geliştirmek için opsiyonlar vermektedir.

Sorular:

* Hangi hakların en önemli olduğuna dair fikirleriniz etkinlik süresince değişti mi?
* Bazı hakları dahil etmediğimizde yaşam nasıl olurdu?
* Final listenize şu anda eklemek istediğiniz herhangi bir hak var mı?
* Hiçbir listeye dahil edilmeyen bir hak yazan oldu mu?
* Böyle bir liste yapmak bizim için neden önemli?

Seçenekler:

* Eğer zamanınız varsa, katılımcılardan kişisel olarak ana listeden en önemli gördükleri veya olmadan yaşayamayacaklarını düşündükleri üç hakkın yanına işaret koymalarını isteyin. (Bu, grup ara verdiği bir zamanda yapılabilir.)
* Bu etkinlik birçok değişik ülkede kullanılmıştır. Savaşın olduğu ülkelerde öğrenciler yaşam hakkına en fazla önemi verirlerken ekonomik problemlerin olduğu ülkelerde çalışma hakkı en önde gelmektedir. Bu konuyu katılımcılarla şu soruları sorarak tartışabilirsiniz: Ülkenizdeki koşulların hakların seçiminde etkili olduğunu düşünüyor musunuz? Neden? Neden değil?
* Bu etkinlik, bir proje formatına uyarlanabilir. Katılımcılar, okul çevrelerini geliştireceğine inandıkları ‘grup haklarını’ listelerler. Örneğin, barış içinde çalışma hakkı, fikirlerine saygı duyulması hakkı, özel mülkiyetin özel olması hakkı..... Önerilere açık olun fakat her hakka karşılık gelen sorumluluklar olduğunu da vurgulayın. Bu yaşayan belge sergilenmeli ve gerektiğinde yenilenmelidir. Gruba, eğer birisi bu hakları ihlal ederse ne yapılması gerektiğini düşündüklerini sorun.

Haberlerde Haklar

(Nancy Flowers tarafından yapılan gösteriden faydalanılmıştır)

14-18 ve 18 üzeri yaşlar için uygundur.

Amaç: Bu etkinlik, insan hakları hakkında bilgisi olan kişilere uygun bir tanıtımdır. Haklarını fark etmelerine ve günlük durumları insan hakları çerçevesine oturtmalarına yardım eder.
Öğrenme noktaları:

* Kağıt üzerindeki haklar günlük durumlarla ilişkilendirilir.

İhtiyacınız olan şeyler:

* Küçük grupların her birine en az bir tane düşecek kadar her tür eski gazete ve dergi
* Yazı tahtası veya büyük boy kağıt ve tükenmez kalemler
* El kitabının dördüncü bölümünden İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin basitleştirilmiş versiyonu

Zaman: 1 saat.
Nasıl yapmalı:

* Aşağıdaki yazıyı gruba okuyun:
Modern dünyamızda eskisinden çok daha fazla bilgiye erişim olanağına sahibiz. Birçoğumuz bu bilgiye medya ve özellikle haberler yoluyla ulaşmaktayız. Her gün, TV ekranları ve gazeteler umutlu, trajik, mutlu, üzüntülü, basit veya karmaşık olaylar ve hikayelerle doludur. Genellikle kötü haberleri okuruz ve kendimizi çaresiz hissederiz. Buna rağmen, tekrar bakarak, insan hakları hakkındaki düşünceleri kullanarak başarının yollarını, hakların korunduğu ve uygulandığı yerleri, problemlerin örneklerini ve hakların yok varsayıldığı yerleri bulabiliriz.
* Dört kişilik küçük gruplar kurun
* Gazete ve dergileri rasgele dağıtın
* Yazı tahtasının / kağıdın tamamını kullanarak büyük bir daire çizin. Dairenin çevresine mümkün olduğu kadar birbirinden aynı uzaklıkta aşağıdaki üç deyimi yazın. (Bu, daha sonra yapılacak gazete kesimine yer bırakır.)
* Üç terim
o Yadsınan haklar
o Korunan haklar
o Kullanılan haklar
* Gruba bu üç terimi içeren haberleri bulmaları için gazete ve dergilere bakmalarını söyleyin. Katılımcıları reklamlar, ilanlar ve diğerleri de dahil olmak üzere gazetenin tümünü taramaları için teşvik edin.
* Katılımcılara aşağıdaki örnekleri verin.

Yadsınan haklar

* Orada yaşayan insanlara sormadan kapatılan belediyeye ait bir sağlık kliniği olabilir. Bu sağlık hatta yaşam hakkını yok varsaymayı anlatacaktır.

Korunan haklar

* Kendilerine kötü muamele eden kişilerden kurtarılan çocuklar hakkındaki bir haber olabilir.

Kullanılan haklar

* Bu gol atan bir futbolcunun fotoğrafı(eğer uluslararası bir maçsa), boş zaman geçirme hakkı, sağlık hakkı, örgütlenme özgürlüğü hatta seyahat hakkını ifade eden bir resim olabilir.
* İş tamamlandıktan sonra (genellikle 10 dakika kadar sonra) katılımcılara İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesin basitleştirilmiş versiyonuna bakmalarını ve gazete veya dergiden buldukları hikaye veya resimle ilgili maddeyi bulmalarını isteyin. Etkinliğin bu bölümü için 10 dakika verin.
* Bulduklarını sırayla yazı tahtasına / büyük kağıda asmalarını isteyin. Bunu yaparlarken, bu örneği neden seçtiklerini ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin hangi maddesinin bununla ilişkili olduğunu açıklamalılar.
* Seçilen örneklerden bazıları tümüyle eş zamanlı bir şekilde eylem içindeki, yadsınan, korunan aynı hak ya da hakların durumlarını içerecektir! Grubun inceleme yapmasına yardım etmek için aşağıdaki soruları sorun.

Sorular:

* Yadsınan haklar, korunan haklar ve kullanılan haklar hakkında örnek bulmak kolay oldu mu?
* Deyimlerden birini resimle ifade etmek daha mı zordu? Neden?
* Her üç deyimin de ilgili olduğu ve hepsinin birden yer aldığı herhangi bir gazete makalesi veya diğer örnekler var mıydı? Hangisiydi? Neden?
* Bir kişinin ya da bir grubun haklarının korunduğu ve bunun sonucu olarak bir diğerinin haklarının ihlal edildiği herhangi bir örnek var mı? Böyle bir olayda sizin haklarınızın başladığı yerde benimkinin bittiği ve tersi bir anlayış yardımcı olabildi mi? Bu kavramı kullanmak tüm ilgili durumlarda daha iyi bir sonuç verir mi? Neden?

Seçenekler:

* Proje olarak akran grup üyeleri çatışmaların olduğu bölgelerde sivillerin haklarını korumak için yapılan uluslararası çalışmaları veya yerel alanda saldırıya uğrayan grupların haklarının korunmasını inceleyebilir. (Not: Gençlerin hakların genelde ihlal edildiğini bilmesi gerekse de, eğer insan haklarının korunmasının mümkün olduğunu düşünüyorlarsa nasıl korunduğuna ilişkin bir bilgi oluşturmaları da kendileri için önemlidir.)