Epey eski bir konu olmasına rağmen geçenlerde bir gazete yazarının sözü beni buraya getirdi. Gazete yazarı " Roma Hukuku'ndan bihaber, düşünmeyi yasaklayan Gazali hayranı insanların düzgün yasa yapmasını beklemek, koyunların kendi kendilerini yönetmelerini beklemek, kendi sütlerini ve yünlerini satıp para kazanmalarını ummak gibidir." demişti. Mesajlara bakıyorum, genelde genç meslektaşlar ve öğrenciler Roma Hukuku'nu gereksiz buluyor. Mesleklerinde tecrübe kazananlar ise bu dersin müfredatta olması gerektiğini savunuyor.
Bırakın Avrupa hukukunun temeli olmayı, sırf bin beş yüz yıllık bir imparatorluğun hukuk sistemi olduğu için bile öğrenilmelidir Roma Hukuku. Kaldı ki sadece Avrupa değil evrensel hukuk sisteminin de temelidir. Latince terimleri öğrenmekten ve unutmaktan dert yananlar neden kanunlardaki Osmanlıca terimleri öğrenmekten ve unutmaktan şikayet etmezler? Nasıl ki doktor için anatomi dersi gerekliyse hukukçu için de Roma Hukuku'nu bilmek gereklidir. Sayıları bilmeyen birinin matematik öğrenmeye çalışması gibidir demiş birisi çok haklı olarak. Kanunlar asırlar boyunca değişmiştir ama hukukun temel ilkeleri değişmemiştir. Hukukun temel ilkelerini öğrenmeden hukukçu olamazsınız. Olsanız olsanız kanun okumasını ve yazmasını bilen mahkeme katibi olursunuz.Roma hukuku bugün uygulanmıyor diyenler sanırım bu dersten kalanlar. Corpus Civilis bugün uygulanmıyor ama temel ilkeleri bugün hala uygulanmakta. Daha bu yaz hakimle ve akabinde Yargıtay ile Culpa in Contrahendo ilkesi üzerinde sayfalarca yazıştık ve Yargıtay bu ilkeye göre karar verdi.

Roma Hukuku'nu gereksiz bulanlar bu dersin kendilerine kattığı hukuk nosyonunun farkına bile varamamışlar. Degrassi'nin dediği gibi hukuka başlangıç dersidir ve ilk yıl fakültelerde okutulmaldır. Hukuk yüzyıllar boyu değişir ve gelişir. Nexum'u bilmeden bugünkü ticari sözleşmelerdeki cezai şartın neden konulduğunu anlayamazsınız. Hukukun gelişimini ve değişmini hukukçu bilmek ve anlamak zorundadır. Anlamak çok da umurumda değil derseniz entelektüel bilgisi olan hukukçu yerine katip düzeyinde hukukçu olmayı tercih ediyorsunuz demektir.

Günümüzde hukuk fakültelerinde Roma Hukuku dersleri kaldırılacak diye haberler alıyorum. İlahiyat fakültelerinden de felsefe ve mantık dersleri kaldırılmış. Tam Gazalici bir iş olmuş. Seçim sizin düşünmek ve bilmek istemiyorum diyen ler bir yana, diğerleri bir yana!