MADDE 170. - (1) Kamu davasını açma görevi, Cumhuriyet savcısı tarafından yerine getirilir.

(2) Soruşturma evresi sonunda toplanan deliller, suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturuyorsa; Cumhuriyet savcısı, bir iddianame düzenler.

(3) Görevli ve yetkili mahkemeye hitaben düzenlenen iddianamede;

a) Şüphelinin kimliği,

b) Müdafii,

c) Maktul, mağdur veya suçtan zarar görenin kimliği,

d) Mağdurun veya suçtan zarar görenin vekili veya kanunî temsilcisi,

e) Açıklanmasında sakınca bulunmaması halinde ihbarda bulunan kişinin kimliği,

f) Şikâyette bulunan kişinin kimliği,

g) Şikâyetin yapıldığı tarih,

h) Yüklenen suç ve uygulanması gereken kanun maddeleri,

i) Yüklenen suçun işlendiği yer, tarih ve zaman dilimi,

j) Suçun delilleri,

k) Şüphelinin tutuklu olup olmadığı; tutuklanmış ise, gözaltına alma ve tutuklama tarihleri ile bunların süreleri,

Gösterilir.

(4) İddianamede, yüklenen suçu oluşturan olaylar, mevcut delillerle ilişkilendirilerek açıklanır.

(5) İddianamenin sonuç kısmında, şüphelinin sadece aleyhine olan hususlar değil, lehine olan hususlar da ileri sürülür.

(6) İddianamenin sonuç kısmında, işlenen suç dolayısıyla ilgili kanunda öngörülen ceza ve güvenlik tedbirlerinden hangilerine hükmedilmesinin istendiği; suçun tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, ilgili tüzel kişi hakkında uygulanabilecek olan güvenlik tedbiri açıkça belirtilir.

İddianamenin iadesi

MADDE 174. - (1) Mahkeme, iddianamenin ve soruşturma evrakının verildiği tarihten itibaren yedi gün içinde soruşturma evresine ilişkin bütün belgeler incelendikten sonra; iddianamenin 170 inci maddedeki unsurları içermediğini tespit ettiğinde, eksik ve hatalı noktaları belirterek iddianamenin Cumhuriyet Başsavcılığına iadesine karar verir.

(2) Önödemeye tâbi işlerde, ön ödeme usulü uygulanmaksızın kamu davası açılamaz. Aksi takdirde iddianame iade edilir.

(3) Cumhuriyet savcısı, iddianamenin iadesi üzerine, kararda gösterilen eksiklikleri tamamladıktan ve hatalı noktaları düzelttikten sonra yeniden iddianame düzenleyerek dosyayı mahkemeye gönderir.

(4) İade kararına karşı Cumhuriyet savcısı itiraz edebilir.

174. maddenin 170 maddenin unsurlarına bağlandığını, yani aslında iddianamenin içeriğine atıf yaptığını görüyoruz. Lakin görev ve yetki hususları bu unsurlardan da önce gelen bir dava şartıdır.

"(3) Görevli ve yetkili mahkemeye hitaben düzenlenen iddianamede;" Görüldüğü gibi öncelikle görev yetki hususunun gözetilmesi gerekiyor.

Kanaatimce görev ve yetki hususları bir mahkeme kararına ihtiyaç duyuyor. Zira görev ve yetki hususlarında verilen kararlara itiraz ve temyiz müesseseleri, iddanamenin kabulünden sonra ve yargılama aşamasında söz konusu olabiliyor.

Görev

MADDE 3. - (1) Mahkemelerin görevleri kanunla belirlenir.

Re'sen görev kararı ve görevde uyuşmazlık

MADDE 4. - (1) Davaya bakan mahkeme, görevli olup olmadığına kovuşturma evresinin her aşamasında re'sen karar verebilir. 6 ncı madde hükmü saklıdır.

(2) Görev konusunda mahkemeler arasında uyuşmazlık çıktığında, görevli mahkemeyi ortak yüksek görevli mahkeme belirler.

Görevsizlik kararı verilmesi gereken hâl ve sonucu

MADDE 5. - (1) İddianamenin kabulünden sonra; işin, davayı gören mahkemenin görevini aştığı veya dışında kaldığı anlaşılırsa, mahkeme bir kararla işi görevli mahkemeye gönderir.

(2) Adlî yargı içerisindeki mahkemeler bakımından verilen görevsizlik kararlarına karşı itiraz yoluna gidilebilir.

Görevsizlik kararı verilemeyecek hâl

MADDE 6. - (1) İddianamenin kabulünden sonra, yargılamanın alt dereceli bir mahkemeye ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilemez.

Görevli olmayan hâkim veya mahkemenin işlemleri

MADDE 7. - (1) Yenilenmesi mümkün olmayanlar dışında, görevli olmayan hâkim veya mahkemece yapılan işlemler hükümsüzdür.

Kanun metnin de "görev" e ilişkin olarak sadece iddianamenin kabulünden sonraki aşamaları kaydetmiş. Dolayısıyla cumhuriyet savcısının bu konuda neler yapabileceği veya bir takdir hakkının bulunup bulunmadığı konusunda bir açıklık yok.


Yetkide olumlu veya olumsuz uyuşmazlık

MADDE 17. - (1) Birkaç hâkim veya mahkeme arasında olumlu veya olumsuz yetki uyuşmazlığı çıkarsa, ortak yüksek görevli mahkeme, yetkili hâkim veya mahkemeyi belirler.

Yetkisizlik iddiası

MADDE 18.- (1) Sanık, yetkisizlik iddiasını, ilk derece mahkemelerinde duruşmada sorgusundan, bölge adliye mahkemelerinde incelemenin başlamasından ve duruşmalı işlerde inceleme raporunun okunmasından önce bildirir.

(2) Yetkisizlik iddiasına ilişkin karar, ilk derece mahkemelerinde sanığın sorgusundan önce, bölge adliye mahkemelerinde duruşmasız işlerde incelemenin hemen başlangıcında, duruşmalı işlerde inceleme raporu okunmadan önce verilir. Bu aşamalardan sonra yetkisizlik iddiasında bulunulamayacağı gibi mahkemeler de bu hususta re'sen karar veremez.

(3) Yetkisizlik kararlarına karşı itiraz yoluna gidilebilir.

yetki hususunda da karar ve mahkeme lafızlarının geçmesi yetki husussunda da, hakim veya mahkeme kararına ihtiyaç duyulduğunu gösteriyor.

Zira kararda da;

"..CUMHURİYET SAVCILIĞININ HUKUKİ NİTELENDİRMESİ İLE MAHKEMENİN HUKUKİ NİTELENDİRİLMESİNİN FARKLI OLDUĞU DURUMLARDA İDDİANAMENİN KABULÜNDEN SONRA KOVUŞTURMA EVRESÎNDE GÖREVSİZLİK VEYA YETKİSİZLİK KARARI İLE SORUNUN HALLİNİN MÜMKÜN OLDUĞU GÖZETİLMEDEN CUMHURİYET SAVCILIĞINCA İDDİANAMEDE YAPILAN NİTELENDİRME KABUL EDİLMEYEREK GÖREV HUSUSUNUN İADE SEBEBİ YAPILAMAYACAĞI HUSUSLARI GÖZETİLMEDEN itirazın kabulü yerine.."şeklinde hüküm kurulmuştur.

Dolayısıyla iddianame düzenleyecek olan savcı, suçun niteliğine ve yorumuna göre kendi yetki alanına giren bir davayı açacak, görev ve yetki hususlarının çözümünü mahkeme ve hakime bırakacaktır.iddianamenin sadece görevsiz veya yetkisiz mahkemeye açılması hasebiyle iddanamenin iade edilmesi gerektiği fikrine katılmıyorum. yargıtayın kararını doğru buluyorum.


Av. Oğuzhan TÜRK