Mesajı Okuyun
Old 04-02-2010, 17:03   #1
yolcu_354

 
Varsayılan Usul Hukukunda Taraf(Dava) Ehliyeti

Taraf ehliyeti, dava şartlarındandır.Gerçek ve tüzel kişilerin taraf ehliyeti vardır.

a)Gerçek Kişilerin Taraf Ehliyeti
Ölmüş kişiye karşı dava açılamaz.Davacı davalının öldüğünü dava açtıktan sonra öğrenirse, ıslah yolu ile davanın ölen kişinin mirasçılaına karşı davayı devam ettiremez.Almanya ve İsviçre hukunda buna izin verilmekte iken bizim hukukumuzda buna izin verilmemektedir.Bizde bunun iki önemli istisnası(Kamulaştırma K.m.14,5 _
Kadastro Kanunu m.29) bulunmaktadır; bunun dışında davacının yaptığı bu yanlışın ıslah yolu ile düzeltilmesine imkan verilmemektedir.
Eğer vekili müvekkilinin öldüğünü bilmiyorsa ve onun hukuki menfaatini korumak için dava açmışsa;ölen kişinin mirasçılarının icazeti ile davaya devam edebilmelidir.Bu durum usul ekonomisine uygun düşmektedir.
Dava açıldıktan sonra taraflardan biri ölürse; eğer şahsa münhasıran bir hak söz konusuysa davaya devam edilemez.Ancak ölen kişinin mirasçılarını ilgilendiren bir
hak söz konusuysa mirasçıları mecburi dava arkadaşı olarak davaya devam edbilir.Ölen kişi davalı ise tüm mirasçılara tebligat yapılmalıdır; mirasçıların bir kaçına teligat yaptırılarak davaya devam edilemez.

b)Tüzel Kişilerin Taraf Ehliyeti
Özel hukuk tüzel kişilerinde, tüzel kişi adına veya tüzel kişiye dava açılır.Tüzel kişi adına tüzel kişinin organı davayı açar.Tüzel kişinin organı olmayan üyesi, ortağı vs tüzel kişi adına dava açamaz.Tüzel kişinin ortaklarına, organı olan üyesine karşı açılan davalar, tüzel kişiye karşı açılmış sayılmaz.
Kamu tüzel kişilerinin başında Devlet bulunur.Bakanlıklar ayrı bir tüzel kişi değildir, Devlete bağlı organlardır ve bu nedenle tüzel kişiliğin organı olarak davada taraf ehliyetine sahiptir.Bakanlıklara bağlı bazı genel müdürlükler ayrı bir tüzel kişiiğe sahiptir. Vakıflar Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü..İlgili müdürlüklerle ilgili davalar , bu genel müdürlüklere karşı açılır; bağlı bulundukları bakanlığa karşı açılamaz.

c)Tüzel Kişiliği Olmayan Topluluklar
Tüzel kişiliği olmayan toplulukların taraf ehliyeti yoktur.Adi ortaklıkta ortakların hepsinin birlikte hareket etmeleri gerekir.Ortaklar tarafından açılan dava, adi ortaklık adına değil,bütün ortaklar adına açılır ve onlar adına hüküm doğurur.Mecburi dava arkadaşlığı söz konusudur.
Eğer dava açılacaksa ve paradan başka birşey söz konusu ise dava bütün ortaklara karşı açılır.Çünkü ortaklar elbirliği mülkiyeti ile ortaklığın malları üzerinde tasarruf hakkına sahiptir.Bu durumda ortaklar arasında mecburi dava arkadaşlığı ilişkisi söz konusudur.
Eğer dava konusu hak para alacağı ise davacı alacağını herhangi bir ortakdan veya hepsinden isteyebilir.(BK m.142)Çünkü ortaklar arasında müteselsilen sorumluluk söz konusudur.(BK m.534)Daha sonra söz konusu ortak rücu davası ile zararını diğer ortaklardan karşılayabilir.

Miras ortaklığının tüzel kişiliği olmadığı için taraf ehliyeti de yoktur.Mirasçılar dava açacaksa elbirliği mülkiyet söz konusu olduğu için mirasçıların hep birlikte dava açmaları gerekir.Ancak acele gerektiren durumlarda mirasçılardan biri dava açabilir ama davayı tek başına yürütemez.Mahkeme tarafından davayı açan mirasçıya diğer mirasçılardan icazet alması veya terekeye bir temsilci atanması için süre verilir.Acele gerektirmeyen durumlarda da bir mirasçı davayı diğer mirasçılar adına açabilir.
Dava açılması söz konusu ve dava konusu paradan başka bir şey ise elbirliği ile mülkiyet kuralları gereğince tüm mirasçılar davaya dahil edilmelidir.Mirasçıların hepsine karşı dava açılmamışsa mahkeme davayı hemen reddetmez, süre verir.
Eğer konusu para alacağı ise tüm mirasçıların davalı olarak gösterilmesi gerekmez.Mirasçılardan birinin veya birkaçının gösterilmesi yeterlidir; çünkü mirasçılar arasında müteselsilen sorumluluk söz konusudur.Bu nedenle tereke alacaklısı, alacağın tümü için mirasçıya veya mirasçıların hepsine veya bazısına karşı alacak davası açabilir.(İhtiyari Dava Arkadaşlığı)Buraya kadarki açıklamalar mirasın taksim edilmediği dönem içindir.Mirasın taksiminden sonra her mirasçı tek başına dava açabilir veya her birine karşı dava açılabilir.