Hayvanlarda kendi kendilerini sınırlama/sınırlandırma, düşüncelerine ve eylemlerine sınır getirme yeteneği yoktur; Olsa olsa kendilerini koruma saiki ile oluşan içgüdüsel bir çekinme, bir sınır aşmama söz konusu olabilir. Ateşin yaktığını, ateşle aramıza bir sınır çekmeyi, bir mesafe bırakmayı insan olarak öğrenmiş ve düşüncelerimize ve davranışlarımıza mal etmişizdir. Hayvanlar ateşle kendileri arasına bir sınır çekmeyi içgüdülerine dayanarak yapar; elleri ateşte yanan küçük çocukların yaptığı gibi.

İnsanların belirli durumlarda davranışlarına sınır getirmesi, davranışlarını gemlemesi kavramlarla, kategorilerle düşünmesine bağlı olsa gerek; Ateşin yaktığını, suyun boğduğunu, bazı hayvanların zehirlediğini, diğerlerinin bizi yem olarak parçalıyabileceğini kafamızda canlandırabilir ve onlarla aramıza sınır çekeriz, kendmizi onlardan gelebilecek tehlikelerden korumak için; Bu sınırlar, duvarlar ve çitler olabileceği gibi mekan da olabilir.

Kısaca belirtmek gerekirse, dereyi görmesek bile, karşımıza bir dere çıkabileceğini tahmin ettiğimiz durumlarda, atasözünü yalanlarmışçasına, paçaları sıvarız veya boğulacağımızı tahmin ettiğimiz derenin kıyısına bile yanaşmayız.

Bu durum sadece hayvanlara ve tabiat olaylarına karşı tutumumuz ve davranışlarımızla sınırlı değildir. İnsanlara karşı da söz konusudur. Çoğu zaman, rezil olmamak için, cezalandırılmamak için, kortuğumuz için, zararlı çıkmamak için, karşımızdakini kırmamak için, susmak işimize geldiği için, karşımızdakine olan sevgimizden dolayı düşüncelerimize ve davranışlarımıza sınır çekeriz, gem vururuz; Söylemek istediklerimizi söylemez, yapmak istediklerimizi yapmayız.

Diğer taraftan, insan olduğumuz için, etik değerlerimiz, ahlaki yapımız, adalet ve hukuk düşüncemiz gerektirdiği için sınırları aşar ve baş kaldırırız, sonunda zararlı çıkabileceğimizi bile bile.

Bazılarımız sınırlar içinde kuzu kuzu geçinip giderken, diğerlerimiz sınırları yıkıp yeni ufuklara yol alırız.

Dışarıdan gelen, bize dayatılan sınırları yıksak bile düşünce yapımızın ve kişiliğimizin getirdiği sınırları kolay kolay yıkabileceğimizi zannetmiyorum.

Saygılarımla