konu cok genis oldugundan, bir kac paragrafta toparlamaya calisicam, cunku burada adi gecen her konu ayri bir bilimsel arastirma konusu aslinda...

Herseyden once sunu belirtmek yararli olur sanirim , ulastirma bakanliginin internetin yanı sıra elektronik ortamın tamamını ve telefon, telsiz, faks, telgraf gibi haberleşme araçları ile radyo ve televizyon gibi yayın araçlarını da kapsaması nedeniyle `maksadını aşan içeriğe sahip bir metin oluşturulduğu yonundeki tezi , bilgim dahilindeki 2005 yilindaki direktifinde avrupa birligi ( yasalasip yasalasmadigi konusunda emin degilim ) belirtildigi gibi, gunumuzun hergun daha teknik ve gelismis hale gelen elektronik ortamda islenen suclarina karsin, sadece interneti hedef alan bir kanun yeterli gorulmemektedir, bu nedenle uye devletler cep telefonu firmalari fax hizmeti veren gibi firmalara dahi kayit tutma zorunlulugu getirmistir…hangi saatte arandi, ne kadar konustu gibi . bu anlamda bakildiginda ulastirma bakanliginin bu konudaki ozgurlukler bahsi bence kabul edilmez, yasa bana gore diger araclari da kapsamaliydi ozellikle bu hizmetleri saglayan firmalara yukumlulukler getirmesi bakimindan ,ve suclularin yakalanmasina yardimci olunmasi bakimindan…

Bugun konuya genel olarak baktigimizda, siber alanda islenen , geleneksel suclar suclar (hile, hirsizlik gibi) ve sadece siber alanda islanan suclar olarak (haker lik yapmak gibi) bir ayrimda bulunulabilir… ve bugun bu suclari engelleme konusunda (ozellikle bizim adi gecen tasarinin kapsadigi suclar bakimindan) ingiliz uygulamasina ve mevzuatina baktigimizda…
Bu anlamda 3 onemli kanun goruyoruz

Computer misuse act 1990
Regulation of investigatory powers act 2000
Ve terorle mucadele kanunu

Hergun ingiliz ekonomisine 100 milyon paunda maloldugu dusunulen bu suclar konusunda ingilizler oldukca titiz olmalarina karsin , 2004 yilinda yayinlanan ve All Part Internet Group (APIG) unun yaptigi calismada, Computer misuse act 1990 in gunumuz gelimis ve teknik internet uzerinden islenen suclari karsisinda cok geri kaldigini,( aslinda 1990 yilinin ortalarina kadar bu kanun diger butun ulkelerin yasal duzenlemelerinden ileriydi) cezalarin ve suc tanimlarinin kesin olarak degismesi gerektigi belirtiliyordu, bu rapora gore hatta bazi suclar 5 yildan 10 yila kadar hapis cezasini gerektirebilirdi.
bugunku uygulamaya baktigimizda , ingilizlerin olaya agir yaklasitiklarini goruyoruz hala mumkun oldugunca eski kanunlarla sorunlari cozmeye calisiyorlar, bunun altindaki dusunce su , bu kanunu aceleye getirip yanlis uygulamalara yol acmamak.
Regulation of investigatory powers act 2000 ve terorle mucadele kanununlarina baktigimizda, bu kanunlar bu anlamda polise genis yetkiler tanimis durumdalar… bu yasalar kapsaminda polis eger bir kisi internette suc isledigi suphesi altindaysa mesela cocuk pornosu, polis kesin olarak bu faaliyetlerinden dolayi o kisiyi yakalamaya yetkili. Ancak buradaki sorun sizin de tahmin edebileceginiz gibi internette islenen suclarin gercek dunyada islenen suclardan farkli ozellikler tasimasi

Internet uzerinden veya herhangi bir elektronik veri tasiyan aygit yoluyla islenen suclarda, ne gorgu tanidigindan bahsedebiliriz, ne somut delilerden ne de suc sahnesi mevcut, iste bu nedenlerden dolayi ISP ler ve onlarin kayitlari buyuk onem tasimakta ancak bu kayitlardan dolayi bir kisiye ceza verebilirsiniz, bunun onemini goren kanun koyucu terorle mucadele yasasi kapsaminda 1 yila kadar ISP lere kayitlari saklama zorunlulugu getirdi, bu sure onceden 3 ayla sinirliydi ayrica ISP lerin sakladiklari data mutlaka acik olarak kanunlar tarafindan taninan bir data olmali… yani ozetle , ISP lerin bu suclarla mucadeledeki onemini goren ingiliz kanun koyucusu onlari ellinden geldigince sorumlu kilmaya calisiyor…

bu suclarin ozellikleri gozonune alindiginda , diger onemli konu da elbette uluslararasi anlasmalarin ve isbirliklerinin gerekliligi. Cunku dusunursek siz ulke icindeki ISP leri elinizden geldigince duzenleyip kontrol edebilirsiniz, ama bu sistemin ozelligi geregi sorunu tam olarak cozmuyor, suc olan iceriklerin yurtdisindaki ISP lerde depolanmasi cok kolay, dolayisiyla uluslarasi anlasma ve isbirlikleri sart, ingilizler bu anlamdaki calismalarina ornek olarak 2005 yilindaki japonlar, amerikalilar ve guney korelilerle yaptiklari anlasma ve gecen yil kambocya devleti ve Microsoft firmasiyla beraber cocuk pornosunu onleme konusundaki isbirligi anlasmalari verilebilir…tabiki avrupa birligi bunyesindeki calismalarini eklemeye gerek yok

son olarak ana faaliyet olarak, bu suclarin ozel uzmanlik gerektiren suclar olmalari nedeniyle olusturulan ozel nitelikli Serious Organised Crime Agency, SOCA gibi kurumlardan bahsedilebilir, ki bu kurumlar internette islenen suclar konusunda uzman kuruluslar.

. bu konuda ozellikle son donemde gerek avrupa birligi gerekse ingilterede su an cok gundemde bir konu olan internetin para aklamak icin kullanilmasini onlemek konusuna ozel olarak deginmek gerekir , bu anlamda uluslararasi isbirlikleri bir yana ,ingiliz hukumetinin buldugu cozumlerden birisi de bankalarin supheli gordukleri islemler dolayisiyla polise ihbarda bulunmasinin zorunlu kilinmasi var.henuz yasalasmadi bu tasari.

Tabiki butun bu alandaki duzenlemelere tepkilerde yok degil ozellikle , insan haklarinin ihlal edildigi, gibi gorusleri ifade ediliyor

Kisaca bu konuda ingiliz deneyiminden cikarilabilcek sonuclar, bu suclarla savas konusunda.

1- ISP lerin mutlaka isin icine katilmasi, onlari bir anlamda yardimci olmaya zorlamak . kayit saklama yukumlulugu ozel onem tasiyor tabiki, bir de iceriklerini denetlemelerini saglamak.
2- Uluslararasi anlasmalar.
3- Gelisen teknolojileri dusundugumuzde sedece internet degil diger elektronik iletisim mesela cep telefonu sirketleri ve bankalari da sucla mucadele kapsamina almak
4- Bu konuda uzmanlasmis, kurumlar, polis icinde veya bagimsiz, olusturmak, ve en onemlisi gerekli teknik imkanlari ve butceleriyle beraber
5- Insan haklarina saygi ve bu suclarla mucadele konusundaki dengeyi mumkun oldugunca korumak, ki , bu gercekten zor su anlamda, bu suclarin nitelikleri geregi cok hizli hareket edilmesi gerekiyor.

Bu acilardan bakildiginda, bizim su an uzerinde tartistigimiz tasari, pek yeterli degil gibi ( gerci tam metni okuyamadim ama ) bu uzerinde tartistigimiz metinde adi gecen suclar , internet uzerinden bahis oynanmasi ki ingiliz hukukuna gore hicbir ingiliz firma ulke icinde internet uzerinden bahis oynatamaz , ancak yabanci sirketler gelip ingilterede , gereken ruhsatlari almak suretiyle ki bunlar cok siki kurallara tabi ,internet uzerinden bahis oynatan sirketler kurabilirler, kanunun gerekcesinde su yaziyor, bu oyunlari mumkun oldugunca kanuni hale getirerek , insanlarin bu oyunlara merakini azaltmak, tabiki bu gerekce cokca tartisilabilir, . bir de internette cocuk pornografisi, yasak madde tedariki gibi suclarinin tanimlari yapilmis, para aklamayla mucadele , klasik suclarin internet ve diger elektronik aygitlar yoluyla islenmesi konusunda herhangi bir aciklama yok,. Bu konularda uzmanlasmis bir kurumun veya polis icinde bir birimin kurulmasi gibi bir seyde soz konusu degil sanirim.. en onemlisi ISP ler ve onlarin sorumluluklari konusunda bir madde yok gibi.. son olarak bu suclari isleyen kisilerin ilk planda kimliklerinin belirlenip yakalanmasi ve yargi onune cikarilmasi oncelikli gorev olarak dusunulmeliydi yani bunun icin bir sistem olusturulmaya calisilmaliydi, yoksa site kapatmayi tek care olarak dusunmek , bu suclarin niteliklerinin tam anlasilamadiginin gostergesi…

Temennim o ki bu tasari, iyice tartisildiktan sonra yasalassin, cunku ozel bir konu gercekten.


Simdilik bu kadar ilerki yazilarda bazi mahkeme kararlarindan bahsedicem

Tam tasari metini nasil edinebilirim

Saygilar.